Một số suy nghĩ về hình thức xổ số Vietlott

Theo Nghị định 30/2007/NĐ-CP và Nghị định 78/2012/NĐ-CP quy định thì hiện nay chỉ có các công ty TNHH một thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn với nhiều điều kiện nghiêm ngặt, khắt khe mới được kinh doanh xổ số. Điều này nhằm đảm bảo việc trả thưởng và hạn chế những tác động tiêu cực đến kinh tế xã hội nhưng lại tạo ra sự độc quyền trong hoạt động của các doanh nghiệp này.

Cơ chế quay số trúng thưởng của Vietlott có sự khác biệt rõ ràng so với cách quay số truyền thống. Xổ số điện toán tự chọn mega 6/45, chỉ với 10.000 đồng, người chơi sẽ được tự do lựa chọn 6 con số yêu thích bất kỳ từ 1 đến 45 tức là sẽ tăng xác suất, khả năng cho người mua vé số. Và quan trọng hơn cả là với khả năng cộng dồn, người chơi tham gia càng nhiều thì giải Jackpot của mega 6/45 càng tăng cao, chính điều này tạo nên sức hút rất lớn đối với người dân. Mặt khác, Viettlot lại rất am hiểu sức mạnh của quảng cáo, do đó họ đã tạo ra được những hiệu ứng, kích thích người dân tham gia chơi xổ số.

Trước khi có sự thay đổi ngoạn mục với Mega 6/45 thì Vietlott cũng đã có một thời gian dài “bết bát”. Trong nửa đầu năm nay, doanh thu hoạt động tài chính mang về cho công ty 8,8 tỷ đồng, giảm hơn 10% so với cùng kỳ năm 2015. Trong khi đó, chi phí quản lý lại tăng tới 42% so với cùng kỳ lên 12,8 tỷ đồng. Nhưng kể từ khi áp dụng cách chơi xổ sốMega 6/45 đặc biệt là từ khi công bố vé trúng thưởng doanh thu ngày đầu tiên tăng gần 5% so với cùng kỳ trước đó (thứ 2 tuần trước đó), trong đó riêng thị trường Chi nhánh Cần Thơ tăng hơn 30%. Thành phố Cần Thơ chính là địa phương có vị trí sát với tỉnh Trà Vinh, nơi có người trúng thưởng Jackpot trị giá hơn 92 tỷ đồng mà Vietlott vừa trao giải ngày 18/10/2016.

Điều này phản ánh sự thay đổi phương thức kinh doanh, thay đổi tư duy sẽ tạo ra những bước phát triển vượt bậc. Trong khi đó, các công ty xổ số hiện nay trong xổ số truyền thống không chú trọng khâu quảng cáo, có trường hợp trúng thưởng nhưng không được công bố rộng rãi, do đó không tạo ra được sự quan tâm cũng như sức hút đối với người dân, cơ cấu giải thưởng không lớn đồng thời tỷ lệ trúng thưởng thấp đã làm giảm sức hút của xổ số truyền thống. Bên cạnh đó, thói quen từ bao lâu nay không phải cạnh tranh với ai, dựa vào cơ chế quản lý 100% vốn nhà nước với bộ máy cồng kềnh, gánh vác một số lượng lớn “các công chức, viên chức” thiếu sáng tạo dẫn đến sự tụt hậu đáng sợ. Do đó các công ty xổ số truyền thồng đang đứng trước một thách thức “thay đổi hay là chết” và Nhà nước cũng đang đứng trước sự cân nhắc về việc “tiếp tục bao bọc hay là phải thả để các doanh nghiệp tự bơi?”.

Để phát triển các doanh nghiệp kinh doanh xổ số cần phải có sự thay đổi mạnh mẽ, có giải thưởng lớn hơn, để hấp dẫn người chơi; địa bàn không nên bó hẹp, không nên phân khu vực. Bởi theo quy định tại Điều 4, Thông tư 75/2013/TT-BTC hướng dẫn chi tiết về hoạt động kinh doanh xổ số thì hoạt động kinh doanh xổ số được chia theo khu vực: miền Bắc, miền Trung, miền Nam, cụ thể:

a) Khu vực miền Bắc, gồm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sau: Bắc Giang, Bắc Kạn, Bắc Ninh, Cao Bằng, Điện Biên, Hà Giang, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên, Hoà Bình, Lào Cai, Lạng Sơn, Lai Châu, Nam Định, Nghệ An, Ninh Bình, Phú Thọ, Quảng Ninh, Sơn La, Thái Bình, Thái Nguyên, Thanh Hoá, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc và Yên Bái.

b) Khu vực miền Trung, gồm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sau: Bình Định, Đà Nẵng, Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Khánh Hoà, Kon Tum, Ninh Thuận, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế.

c) Khu vực miền Nam, gồm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sau: An Giang, Bạc Liêu, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Bình Dương, Bình Phước, Bình Thuận, Cà Mau, Cần Thơ, Đồng Tháp, Đồng Nai, Hậu Giang, Kiên Giang, Lâm Đồng, Long An, Sóc Trăng, Tây Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Trà Vinh và Vĩnh Long

Các công ty xổ số kiến thiết trong cùng khu vực thành lập Hội đồng Xổ số Kiến thiết khu vực. Như vậy các công ty xổ số kiến thiết của từng khu vực chỉ được phép phát hành, kinh doanh xổ số trên địa bàn từng khu vực đó. Điều này sẽ làm hạn chế sự cạnh tranh cũng như sự phát triển, mở rộng của các doanh nghiệp kinh doanh xổ số. Áp dụng quy định này thì việc các vé số phát hành của Vietlott tại các tỉnh miền Bắc hiện nay sẽ là bất hợp pháp, ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người dân đồng thời cũng hạn chế sự phát triển, mở rộng của loại hình kinh doanh xổ số này.

Mặt khác đến một giai đoạn nào đó phải để loại bỏ hình thức nhà nước nắm 100% vốn các công ty xổ số mà cần phải cổ phần hóa, xã hội hóa, như vậy sẽ phù hợp hơn. Khi cổ phần hóa thành các công ty cổ phần, khi đó các cổ đông sẽ là người chủ thực sự của công ty, bản thân họ kinh doanh trên đồng tiền của mình thì sẽ phải nghĩ phương thức kinh doanh tốt hơn, để làm sao đồng vốn họ bỏ vào sẽ sinh lời. Điều này mới phù hợp với sự phát triển theo cơ chế thị trường, quy luật của sự cạnh tranh.

Trương Anh Tú

(Luật sư)