Hậu ly hôn, trăm nghìn nỗi đau đổ đầu trẻ!

Chúng ta hẳn không quên hình ảnh chằng chịt các vết tích bạo hành trên khuôn mặt, cơ thể của bé trai T.G.K. (SN 2008, Cầu Giấy, Hà Nội) do hành vi bạo hành của chính người bố đẻ và mẹ kế trong suốt hai năm liền khiến ai cũng phải xót xa, phẫn nộ.

Rồi câu chuyện chưa lắng xuống thì một bé trai khác (SN 2009, Đông Anh, Hà Nội) cũng bị cha ruột "dạy dỗ" đến bầm dập khắp người... Trước đó, câu chuyện bé gái 7 tuổi ở Kiên Giang bị cha ruột và mẹ kế bạo hành bằng cách dí thanh sắt nóng vào mặt làm cháu cháy sém cả da thịt; chuyện cô giáo dạy mầm non ở Hà Nội đánh con riêng của chồng nhập viện... cũng khiến dư luận tiếp tục "dậy sóng".

Gần đây nhất là câu chuyện bé gái N.H.B (12 tuổi, Hà Đông, Hà Nội) bị cha dượng bạo dâm, mẹ ruột đánh đập dã man… Những đứa trẻ ấy đều không may mắn sinh vào những gia đình mà bố mẹ đã ly hôn, bi kịch cuộc hôn nhân của người lớn đã đẩy cuộc đời những đứa trẻ non nớt, đáng thương ấy vào những "địa ngục trần gian".

Cha mẹ đôi khi cảm thấy nhẹ nhõm vì chấm dứt được những rắc rối gia đình, song đối với con trẻ thì đó là sự mất mát.

Nhiều người cho rằng chỉ cần tình yêu là đủ để xây dựng một gia đình hạnh phúc. Nếu vậy, tại sao nhiều cặp vợ chồng rất yêu nhau nhưng vẫn ly hôn?

Bởi vì khi trải nghiệm hôn nhân mới thấy cuộc sống hôn nhân toàn khác xa với những suy nghĩ ban đầu. Rồi nhiều người cảm thấy ngột ngạt, bức bối, chịu đựng và chỉ mong được giải thoát sớm. Dần dần trong đầu họ hình thành khái niệm "ly hôn" và suy nghĩ về câu hỏi "điều kiện ly hôn ra sao và thủ tục ly hôn như thế nào?".

Tuy nhiên, vẫn có nhiều cặp vợ chồng khi ly hôn nhưng lại không suy nghĩ cho những đứa con của họ, không lắng nghe cảm xúc, tâm tư và suy nghĩ về cuộc sống của những đứa con phải trải qua sau đó, ở thời kỳ hậu ly hôn như thế nào, đặc biệt là những đứa trẻ chưa hình thành nhân cách. Hậu quả là để lại một nỗi đau dằng xé dai dẳng về sau cho những đứa con của họ phải gánh chịu, mặc dù chúng không có lỗi.

Là người nghiên cứu sâu về lĩnh vực hôn nhân gia đình, và từng theo nhiều vụ việc liên quan đến vấn đề ly hôn, Luật sư Vũ Văn Tiến (Giám đốc Công ty Luật TNHH Olympic) đã có những chia sẻ về câu chuyện không hồi kết hậu ly hôn và nỗi đau, cảm xúc của những đứa con phải gánh chịu, để họ - những người làm cha mẹ có quyết định tốt nhất cho mình và đặc biệt là cho các con.

Theo Luật sư Tiến, nguyên nhân dẫn đến ly hôn thì rất nhiều nhưng cho dù là với lý do gì thì trong cuộc sống hôn nhân, người chịu thiệt hơn phần lớn vẫn là phụ nữ và con cái. Nên pháp luật cũng có những quy định mang tính nguyên tắc để ưu ái hơn đến quyền lợi của phụ nữ và con cái. Nhưng thực tế vẫn không bảo vệ và giải quyết hết được mọi góc khuất và nỗi đau trong các vụ án ly hôn, đặc biệt là nỗi đau của những đứa con hậu ly hôn.

 Nỗi đau của những đứa trẻ trong những vụ án ly hôn và hậu ly hôn 

Rất nhiều người day dứt và suy nghĩ về con cái rất nhiều khi quyết định ly hôn. Có người quyết định sống chịu đựng và không ly hôn vì con cái, nhưng nhiều người vẫn chọn ly hôn để giải thoát và kéo theo hệ quả giải quyết quyền trực tiếp nuôi con. Còn những đứa con, chúng vừa là sản phẩm, vừa là nhân chứng và cũng là người phải lãnh hậu quả và thực thi bản án ly hôn này của cha mẹ mình. Vậy, nỗi đau của những đứa trẻ khi ly hôn và hậu ly hôn ở đâu?

Thứ nhất, khi chúng chưa thể nhận thức hết được Tòa án là gì, ly hôn là gì, nhưng vẫn được cha, mẹ đưa lên Tòa để lấy ý kiến, để làm chứng và phải nói, trình bày với Tòa án những vấn đề mà chúng chưa chắc đã hiểu là có khách quan và công bằng hay không? hay chỉ là nói theo ý kiến của cha hoặc mẹ dặn trước khi đến Tòa án. Và chúng không biết được rằng lời nói của mình cũng là cơ sở để cho Tòa án buộc phải lựa chọn quyết định tước đi một quyền trực tiếp nuôi dưỡng của cha hoặc mẹ đối với chính mình.

Thứ hai: Nếu cặp vợ chồng nào có nhiều con chung, mà buộc phải chia quyền trực tiếp nuôi con chung, thì việc ly hôn cũng là một bản án làm phai nhạt, chia cắt tình anh chị em ruột vì "phải sống cách biệt và ly tán nhau". Là anh em ruột nhưng phải sống xa nhau, không thể dành tuổi thơ trọn vẹn cho nhau, không có nhiều những kỷ niệm đẹp chung với nhau. Chen vào đó là sự cô đơn, lủi thủi và sự thiếu vắng tình cảm trọn vẹn của các thành viên trong gia đình.

Nếu không có đủ sự quan tâm, giáo dục và chăm sóc tốt của cha mẹ đang nuôi dưỡng, thì còn làm mất đi sự gắn kết giữa các anh chị em ruột sau này về cả tính cách, lối sống và sự phân biệt. Rồi khi trưởng thành, tình cảm anh chị em ruột cũng bị ảnh hưởng, bị phai nhạt dần theo thời gian.

Thứ ba, cuộc sống sau khi ly hôn, những đứa con sẽ có những câu hỏi cho cha mẹ, nhưng cha mẹ không thể trả lời. Và chính những đứa trẻ này phải tự nhận thức, tự tìm hiểu và trả lời theo thời gian. Mỗi lần hỏi là mỗi lần làm xót xa các bậc làm cha, làm mẹ và cho chính các đứa trẻ vì cha mẹ phải nói dối chúng. Các câu hỏi ví dụ như: "Mẹ ơi bố đâu? sao bố không ở chung với mình? Sao bố mẹ không ở với nhau? Bố ghét mẹ con mình à? Ly hôn là gì hả mẹ? hôm nay bố có đến thăm con không? Con muốn cả ba mẹ đưa con đi chơi có được không? Con muốn ba mẹ về ở với nhau có được không?…."...

Thứ tư, oan nghiệt hơn nữa là đứa trẻ bị một bên cha hoặc mẹ người nuôi dưỡng trực tiếp tẩy não chúng (nếu có). Nghĩa là vì nhiều lý do mà người nào ở với con thường hay nói xấu về người không ở với con và nói xấu về gia đình họ hàng của người không ở với con. Rồi nhồi nhét vào đứa trẻ tư tưởng kỳ thị, căm ghét ba/mẹ người không trực tiếp nuôi và gia đình người này. Khiến chúng càng lớn càng xa lánh và đánh mất đi sự tôn trọng với một bên cha mẹ của mình. Thậm chí cắt đứt mọi liên hệ với một bên cha mẹ mình (người không trực tiếp nuôi dưỡng).

Việc này thực sự để lại hậu quả rất khủng khiếp, biến từ một người có con thành không có con. Bởi vì, tôi đã từng chứng kiến 02 đứa trẻ, một đứa 8 tuổi và một đứa 11 tuổi gặp cha mình tại Tòa án, nhưng không chào hỏi, thậm chí có thái độ coi thường, khi tôi hỏi thì ông bố này khóc nghẹn ngào nói với tôi rằng "vợ anh nó tẩy não chúng nó như vậy đó em". Hỏi kỹ tôi mới biết câu chuyện này đúng là sự thật.

Thứ năm, những cặp vợ chồng khi ly hôn cũng đau, nhưng đau một lần rồi thôi, đa phần họ sẽ đi tìm để xây dựng hạnh phúc mới với người phù hợp hơn và rồi chính họ cũng sẽ có những đứa con, khi đó những đứa trẻ có cha mẹ ly hôn này lại trở thành người thứ ba, người thừa và phải gọi người khác là cha hoặc mẹ mà dân gian hay gọi là "dì ghẻ, dượng ghẻ".

Khi đó, cha mẹ ai cũng có cuộc sống riêng, gia đình riêng để quan tâm chăm sóc, và ít quan tâm chăm sóc cho những đứa con riêng của mình cả về tinh thần, thời gian và vật chất. Còn nếu những đứa trẻ này chẳng may bị hành hạ và bị hắt hủi nữa, thì đây thực sự là bất hạnh vô bờ bến. Những đứa trẻ này rất dễ có suy nghĩ tiêu cực hoặc bỏ nhà ra đi và rất dễ sa vào các tệ nạn xã hội.

 Cuối cùng, khi những đứa trẻ có cha mẹ ly hôn lớn lên, kịp nhận ra và hiểu được thế nào là ly hôn, khi đó đã mất đi cả một tuổi thơ có cha lẫn mẹ hồn nhiên bình thường như bao đứa trẻ khác. Khi cảm nhận được thì chỉ biết tự trách số phận mình mà không thể đỗ lỗi cho cha hoặc cho mẹ.

Khi đã ra ở riêng, và mỗi dịp Tết đến xuân về, ngày nghỉ, ngày lễ muốn về thăm cha mẹ, nhưng cũng phải cân nhắc là về thăm cha, hay về thăm mẹ? còn muốn về thăm cả hai thì không được vì cha mẹ sinh sống xa cách nhau và điều kiện thời gian, xe cộ không cho phép. Không về thì mang tiếng là bất hiếu, mà về thì bên trọng, bên khinh.

Ly hôn là điều không ai muốn, nhưng là điều không thể tránh với rất nhiều hoàn cảnh trường hợp. Do vậy, để không phải "ly hôn" thì mỗi cặp nam nữ khi yêu nhau, đến với nhau phải kết hôn cho chặt, phải thận trọng, nghiêm túc trong việc tìm bạn đời và suy nghĩ kỹ về mục đích hôn nhân của chính mình, rồi hãy quyết định. Còn nếu phải ly hôn, hãy suy nghĩ cho con, suy nghĩ về những nỗi đau của những đứa con trước, rồi hãy suy nghĩ và quyết định cho mình.

Xin cám ơn Luật sư!