Đôi dòng kính gửi Bộ trưởng LĐTBXH về LĐVN bỏ trốn tại Hàn Quốc

 Chưa “đã” vì chưa đem lại thông tin giải đáp được nhiều thắc mắc của người lao động (LĐ).

Ở đây tôi không dám bàn đến cách làm của Bộ trưởng (BT), chỉ nói đến những sự thật chắc chắn ngành LĐTBXH  không phải là không biết, mà có lẽ là không nói và không làm trong lĩnh vực xuất khẩu lao động (XKLĐ) riêng sang thị trường Hàn Quốc (HQ) mà thôi.

Tôi cũng muốn nhấn mạnh trước hết rằng: Đừng đổ lỗi hết cho LĐ bất hợp pháp hay cho ý thức chấp hành của người LĐ, mà  cũng phải đổ lỗi cho chính sự yếu kém trong công tác quản lý, để xảy ra tham nhũng tràn lan thông qua các quy định người LĐ thấy rõ chỉ “hành dân là chính”.

Xin đừng chỉ nói những cụm từ: "nghe nói" "có thể" "vì"... Theo tôi nghĩ, tất cả những điều báo trước cho sự tạm dừng nhận LĐXK VN đã được báo trước. HQ là 1 thị trường lao động tiềm năng cần khai thác, cần phát triển. Nhưng chính “miếng bánh ngon” này đã bị “mổ xẻ” từ rất sớm.

Xin đừng nói "bất ngờ vì tạm dừng", khi thật ra điều đó đã được báo trước lâu rồi. Trước HQ, chẳng phải đã có 1 vài thị trường LĐ khác “quay lưng” với LĐVN đó sao, không phải là những bài học nhãn tiền hay sao mà giờ đây ta mới thấy cần rút kinh nghiệm theo kiểu “nước đến chân mới nhảy”?

Đừng nên chỉ đổ lỗi cho người LĐ khi bắt đầu đi không biết rõ thủ tục! Cũng đừng nên chỉ đổ lỗi cho gia đình người LĐ không  tỉnh táo nắm bắt thông tin hay động viên tư tưởng giúp người LĐ vững vàng…. Mà xin hãy nói THẲNG những chuyện mà chúng tôi chỉ có thể dùng cụm từ là “lập lờ để bòn rút từng đồng tiền của người LĐ” ngay khi họ bắt đầu manh nha ý muốn đến với thị trường HQ.

Theo chúng tôi, nếu BT thật sự muốn làm trong sạch các bộ máy bên dưới của mình, có lẽ BT cũng không cần phải "vi hành" đâu mà chỉ cần đặt "cái bàn" (bí mật) tại sân bay. Bất cứ người LĐ nào khi chuẩn bị lên máy bay, BT cứ  cho thực hiện việc thu âm phỏng vấn họ có sự chứng kiến của cơ quan báo chí, Bộ Công an và ngay cả truyền hình trực tiếp cũng được.

Mong BT cứ cho hỏi thẳng họ về chi phí, hỏi thẳng họ ai đã “ăn” tiền và đưa cho ai thêm ngoài chi phí được quy định khi đi XKLĐ sang HQ. Và cũng mong được BT trực tiếp hứa với họ rằng: Sẽ lấy lại ngay số tiền đó trong 1 tuần; rằng cơ quan Công an sẽ vào cuộc ngay; Kể cả người nhận tiền đó có là vị nào ở cấp nào đi chăng nữa cũng bị xử lý; Nếu trong vòng 10 ngày không lấy lại được số tiền đó thì sẽ lấy tiền từ chính quỹ của Bộ ra trả lại.

Được vậy, tôi tin là người LĐ sẽ nói thật hết, không dám dối câu nào vì "nói có sách, mách có chứng". Họ chẳng dám vu oan cho ai, càng không dám dựng chuyện ra đâu.  Tôi dám chắc là trong 100 LĐ được phỏng vấn phải có đến 88 người khẳng định đã mất gấp 10 lần chi phí theo quy định thì mới đấy mình vào được những "cửa" cần thiết. Dù họ, gia đình họ biết chắc chắn đó là số tiền “ngu dại”, “tiền tươi" - số tiền mà gia đình họ còng lưng vay mượn bà con, ngân hàng…  để cho con em đi XKLĐ.

Chính những điều này, những hệ quả này đã kéo dài lâu rồi, ngấm sâu vào máu nhiều người lâu rồi. Cho nên tôi nghĩ, dù BT có ban hành 1.000 đề án vận động đi chăng nữa thì  chắc gia đình họ (các LĐVN bỏ trốn), bản thân họ cũng chẳng về.  Đây là sự thật tuy "trần trụi" nhưng tôi cho rằng không phải là không có lý do. Và tôi nghĩ, lỗi do người LĐ ở lại bất hợp pháp chỉ 20 %, do quản lý 10%, 70% còn lại do chi phí thực mà người LĐ phải bỏ ra quá cao.

Bà BT có biết là từ rất lâu rồi, khi LĐ qua được đến các trung tâm định hướng bên HQ, họ đã có những đợt điều tra. Họ phát cho mỗi người 1 tờ giấy trong đó có câu hỏi: "Chi phí mất bao nhiêu?" Mỗi tờ giấy đó đến tay người LĐVN đều theo dạng ngẫu nhiên để người LĐ tự ghi ra xem chi phí đi hết bao nhiêu, sau đó trung tâm thu lại. Và liệu BT có ngạc nhiên khi biết theo kết quả điều tra, đa số LĐVN ghi: ít nhất trên 5.000USD.

BT có biết hay không???

Về chuyện HQ tạm dừng kí tiếp thỏa thuận, theo tôi, tất cả những người làm việc trong lĩnh vực XKLĐ của VN đều biết nhưng cũng… không thể làm gì khác.

Và yếu tố LĐVN trốn ra ngoài bất hợp pháp được nhấn mạnh. Vâng đúng, đúng hoàn toàn! Nhưng bất hợp pháp do đâu? Câu hỏi này không khó, giải đáp cũng không khó. Vậy “cứu” thị trường LĐ tại HQ này ra sao? Chúng tôi tin là “cứu” được đấy, nhưng liệu BT có tin là ngành LĐTBXH đủ sức làm không?

Chúng tôi chỉ có một mong muốn: Hãy cứu những gì… còn sót lại, không riêng gì từ thị trường LĐ HQ!

Nguyễn Khá Đô (từ Hàn Quốc)