Chịu trách nhiệm

Lập tức, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đáp lại: “Nhân dân và chính quyền Quảng Nam vẫn chưa hết lo lắng”. Tiến sĩ Nguyễn Bách Phúc gửi kiến nghị: “Yêu cầu Thủ tướng ra lệnh xả cạn nước hồ trong suốt thời gian chưa tìm ra nguyên nhân và khắc phục xong sự cố”.

Ngày 1.4, tại cuộc họp báo của Chính phủ, Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng vẫn kiên trì quan điểm “thu phí hạn chế phương tiện vận tải cá nhân” vào một thời điểm phù hợp. Khẳng định: “Sẽ chịu trách nhiệm trước Đảng, Chính phủ và nhân dân chuẩn bị đề án này”, nhưng ông không hề trả lời hàng loạt câu hỏi của nhân dân đối với chủ trương này!   

 

Tuần trước, khi kết luận cuộc chất vấn ở phiên họp thứ sáu, UBTVQH khóa XIII, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nói: “Đề nghị hai bộ trưởng (Bộ Y tế và Bộ Nội vụ)  phải chứng minh trách nhiệm của mình một cách tích cực để bảo đảm việc thực hiện có kết quả những đề án đã trình bày”.

 

Qua những điều kể trên, có thể thấy vấn đề chịu trách nhiệm trong thể chế  hiện hành rất co dãn, thậm chí mơ hồ! Tổng kết 5 năm chống tham nhũng, vẫn chưa xác định được trách nhiệm của người đứng đầu! Những người dễ dàng tuyên bố chịu trách nhiệm,  đều hiểu rằng, thực ra không có điều gì ràng buộc mình khi không thực hiện được lời hứa. Thử nhìn ra bên ngoài để so sánh: Ngày 31.3.2012, sáu bộ trưởng nội các của Thủ tướng Noda (Nhật Bản) cùng lúc đệ đơn từ chức,  phản đối dự luật tăng thuế vì: “Trong tình hình lạm phát mà tăng thuế thì chúng tôi làm sao giải thích được với nhân dân?”.

 

Thực ra, dân tộc ta vốn có văn hóa chịu trách nhiệm rất cao, không hề thua kém thiên hạ. Xưa, Hoàng Diệu đã lấy cái chết để chịu trách nhiệm không giữ được thành. Đã đến lúc các quan chức ngày nay phải xác định lại  thế nào là trách nhiệm và mọi cơ quan đều phải xây dựng quy chế chịu trách nhiệm.

 

Trách nhiệm là: “Phần việc được giao, hoặc coi như được giao cho, phải bảo đảm làm tròn, nếu kết quả không tốt thì phải gánh chịu phần hậu quả” (Từ điển Tiếng Việt 1992). Như vậy khi đã nói “chịu trách nhiệm” thì phải hiểu rằng kèm theo đó  là “hậu quả phải chịu” nếu không làm tròn! Chúng ta thường dùng từ “phụ trách” có nghĩa là “đảm nhận và chịu trách nhiệm về một công việc nào đó”. “Đảm nhận và chịu trách nhiệm” trước ai vậy? Các công chức nhắc tới nhân dân như nói lấy lệ. Thực ra, họ chỉ sợ người quyết định chức vụ và trực tiếp trả lương. Do đó cần nhắc lại lời Hồ Chí Minh: “Đảng và Chính phủ vì dân mà làm các việc và cũng phụ trách trước nhân dân. Vậy cán bộ không phụ trách trước nhân dân, tức là không phụ trách trước Đảng và Chính phủ, tức là đưa nhân dân đối lập với Đảng và Chính phủ” (“Sửa đổi lề lối làm việc” - tháng 10.1947, Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, trang 294-295).