Kỳ vọng nào cho phiên chất vấn đầu tiên của Quốc hội khóa XIV?

Trao đổi bên hành lang Quốc hội trước khi phiên chất vấn chính thức bắt đầu vào sáng mai (15/11), đại biểu Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) cho biết, dựa trên tổng hợp của đoàn Chủ tịch UB TƯ MTTQ Việt Nam, có 15 nội dung cử tri muốn các bộ, ngành phải giải trình. Trên cơ sở đó, có 5 nhóm vấn đề bức xúc nhất được đoàn thư ký kỳ họp đề xuất và 4 nhóm vấn đề liên quan đến hoạt động điều hành của 4 vị tư lệnh ngành (Bộ trưởng Công Thương, Tài nguyên – Môi trường (TN-MT), Nội vụ, Giáo dục - Đào tạo (GD-ĐT) ) được chọn để chất vấn.

Ông Lợi khái quát, với Bộ trưởng Công Thương, ông quan tâm nhất vấn đề hiệu quả đầu tư các công trình trọng điểm của nhà nước mà như đánh giá chung là rất thấp. Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội chờ đợi vị Bộ trưởng của nhiệm kỳ này phải tìm cho được nguyên nhân để xử lý vấn đề với tinh thần làm sao cho hệ thống doanh nghiệp tốt lên, quá trình đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, cải thiện hiệu quả.

Vấn đề với Bộ trưởng TN-MT thì đại biểu cho rằng, bức xúc và thiết thực nhất là những sự cố ô nhiễm môi trường xảy ra mỗi lúc một nhiều. Tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng, không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế phải được thực hiện triệt để vì môi trường không lành mạnh thì kinh tế đi lên cũng không để làm gì.

Với tư lệnh mới của ngành GD-ĐT, ông Lợi “than”, bao nhiêu năm tiến hành cải cách rồi mà học sinh, sinh viên, cả xã hội vẫn… kêu. Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội cho biết, ông quan tâm đến việc quy mô đào tạo rất lớn nhưng cơ cấu, chất lượng đào tạo không đáp ứng thị trường lao động, tình trạng “thừa thầy thiếu thợ” mãi vẫn chưa giải quyết được khiến tình trạng cử nhân, kỹ sư ra trường thất nghiệp nối dài mãi.

Phần của Bộ trưởng Nội vụ, đại biểu Bùi Sỹ Lợi nói ngay về bất cập trong chính sách tiền lương, lương năm nào cũng vật vã tìm nguồn để tăng nhưng cũng chỉ là chính sách tình thế, để bù đắp trượt giá trong khi số lần lỡ hẹn với cán bộ công chức cũng đã vượt quá con số 3.

“Không cải cách được thực chất, cơ bản tiền lương thì như các cụ nói “đói ăn vụng, túng làm càn”, sẽ dẫn đến nhiều tham nhũng, tiêu cực”.

“Mỗi vấn đề chất vấn đưa ra không phải để mình Bộ trưởng phụ trách lĩnh vực đó trả lời mà là để cùng tìm lời giải đáp, cùng tìm giải pháp tháo gỡ. Nhưng vấn đề trách nhiệm thì phải làm rõ ràng, vấn đề thuộc bộ nào thì Bộ trưởng đó phải tập trung, xử lý được hay không làm nổi thì cũng phải trả lời cho cử tri biết chứ không thể “ngâm” trách nhiệm, chuyển, đẩy vòng vo mãi” – ông Lợi bày tỏ nguyện vọng về hoạt động chất vấn.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) thì nhận xét, lần này, các vị Bộ trưởng trả lời chất vấn đều là người mới nhưng các nhóm vấn đề đưa ra đều rất cũ, là bởi các câu chuyện vẫn còn nguyên tính thời sự do việc giải quyết không đến nơi đến chốn, chưa thấu đáo.

“Rất nhiều năm không chỉ thuỷ điện mà hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng (nhóm vấn đề dành cho Bộ trưởng Công Thương) đến bây giờ vẫn khiến cử tri bức xúc. Phân bón có đến 7 nghìn loại thì làm sao người dân phân biệt được, nhất là phân bón giả ảnh hướng lớn đến nông dân? Nhiều nơi nông dân đã phải oằn mình chịu thiên tai như hạn hán ở Nam Bộ, Tây Nguyên hay lũ lụt ở miền Trung; giờ còn chịu thêm nhân tai từ phân bón giả, giống cây kém chất lượng, mà theo con số của một viện nghiên cứu thì mỗi năm gây thiệt hại đến 2,4 tỷ USD” – bà Thúy kỳ vọng lần này các Bộ trưởng trả lời thẳng vào câu hỏi, xác định rõ trách nhiệm và Quốc hội làm thế nào để những kỳ chất vấn tới không phải đặt lại vấn đề đã cũ nữa.

Bàn thêm về vấn đề trách nhiệm, đại biểu Kim Thúy cho rằng, Bộ trưởng trả lời chất vấn cần có cam kết trước Quốc hội và cử tri để đại biểu giám sát việc thực hiện cam kết đó, vì nếu vẫn làm theo kiểu “giơ cao đánh khẽ”, “đánh trống bỏ dùi” sẽ không giải quyết được việc gì.

Đại biểu nhấn mạnh: “Trong mọi chuyện phải xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu chứ nếu không thì không giải quyết được vấn đề”.

Bà Thúy lấy ví dụ, về công tác cán bộ (nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Nội vụ), cứ cho là quy trình đúng nhưng làm đúng quy trình mà có vấn đề thì trách nhiệm của Bộ trưởng là phải tham mưu sửa đổi quy trình cho phù hợp với thực tế.

Theo bà Thúy, dư luận phản ánh không ít trường hợp "cả họ làm quan" nhưng việc nào cũng được giải thích là “đúng quy trình”. Đại biểu phân tích, đúng quy trình mà "cả họ làm quan" như vậy thì sao thực hiện được ý kiến chỉ đạo Thủ tướng đã nêu là “tìm người tài chứ không tìm người nhà”?

P.Thảo