Lại một chuyện khó tin về chính sách cho hộ nghèo vùng cao

Đó là thông tin của tờ Dân Việt (Cơ quan của Hội Nông dân Việt Nam) ngày 26/9 vừa qua. Cụ thể suốt trong 3 năm, từ năm 2014 đến nay, những hộ nghèo của huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu đã được cấp lợn giống trong Chương trình "giảm nghèo bền vững" theo Nghị quyết 30A của Chính phủ với giá cao ngất ngưởng. Trong khi giá lợn giống tại địa phương rất thấp, khoảng 70.000 - 90.000 đồng/kg, thì lợn giống của Chương trình 30a cấp cho người dân lên đến... 230.000 đồng/kg.

Không những thế, lợn được cấp cho các hộ còn bị "ngót" đi so với quy định trọng lượng tối thiểu (30 kg/con) và tỷ lệ con giống chết lại quá cao.

Ví dụ, theo bài báo, trong tháng 4/2017, huyện Nậm Nhùn tiến hành hỗ trợ cho 454 hộ tương ứng 454 con lợn (khoảng 2,8 tỷ đồng) với 100% giống lợn nái Móng Cái. Nhưng số lợn giống chết quá nhiều, ở tất cả các xã: Tỷ lệ con giống chết nhiều ở xã Nậm Hàng, khi cấp 103 con thì chết 81 con, xã Lê Lợi cấp 60 con thì chết gần 30 con...

Có nơi thì lợn giống chẳng chịu đẻ: Tỷ lệ đẻ chỉ đạt...3 % và lợn con đẻ xong thì cũng chết, như ở bản Nậm Hàng.

Câu chuyện trên đáng được coi như một ví dụ điển hình về hiệu quả của các dự án, chương trình xóa đói giảm nghèo. Khi những hoạt động giúp hộ nghèo lại làm theo một cách cứng nhắc, không dựa vào nhu cầu của người dân, khống tính đến điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, tập quán chăn nuôi của từng địa phương mà cứ áp đặt một cách máy móc mô hình không phù hợp với thực tế ở nơi khác về.

Điều này thấy rõ qua sự thừa nhận của lãnh đạo chính quyền huyện Nậm Nhùn với báo chí: Họ chỉ làm theo hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lai Châu. Trong khi đó, người dân kiến nghị để họ tự mua lợn giống địa phương, sau đó đưa tiền hỗ trợ sẽ hiệu quả hơn bởi cũng số tiền đó có thể mua được tới 2-3 con lợn giống thì chính quyền lại không chấp nhận.

Người dân không phải không có lý khi nghi ngờ những người thực hiện chương trình, dự án trên đã có tí "chấm mút" vào những con lợn giống cấp cho họ không chỉ bởi cách làm cứng nhắc trên mà còn do những biểu hiện như: Giá đội lên phi lý, gấp 3 lần giá con giống ở địa phương.

Một biểu hiện nữa là những người triển khai việc xóa đói giảm nghèo đó trong 3 năm liên tục, thấy những biểu hiện: Lợn chết, lợn giống không sinh sản nhưng đã không kiểm tra, đánh giá hiệu quả chương trình. Như lời ông Nguyễn Văn Giáp – Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Nậm Nhùn cho biết: Từ Năm 2014-2017, huyện không làm báo cáo chi tiết đánh giá về hiệu quả, sự sinh trưởng, phát triển lợn giống theo nguồn vốn Chương trình 30a mà chỉ lồng ghép vào báo cáo tổng kết chung của huyện về lĩnh vực nông nghiệp hàng năm.

Xóa đói, giảm nghèo mà cứ làm theo cách trên, có lẽ, cũng chỉ khiến cho người dân tiếp tục "nghèo bền vững". Thà họ đừng làm còn tốt hơn, đỡ mang tiếng xấu cho chương trình "Giảm nghèo bền vững" theo Nghị quyết 30 a- một chính sách lớn để đảm bảo an sinh xã hội của nhà nước.

Mạnh Quân