Thăm làng nghề truyền thống, tự vẽ búp bê gỗ Kokeshi

Kokeshi là búp bê gỗ được làm thủ công bằng tay của người Nhật Bản. Chúng được biết đến như là một trong những tác phẩm nghệ thuật dân gian truyền thống quan trọng và lâu đời nhất của xứ sở hoa anh đào.

Quê hương của búp bê Kokeshi là vùng cao nguyên Tohoku, nơi nổi tiếng với các khu nghỉ dưỡng onsen có từ lâu đời. Những con búp bê đầu tiên được làm từ thời Edo (1600-1868). Từ đầu thế kỷ 19, các kijiya (thợ mộc) trong khu vực đã tận dụng gỗ thừa và máy tiện để làm ra những con búp bê gỗ đơn giản và bán như quà lưu niệm cho du khách ở các khu nghỉ dưỡng.

Kokeshi lấy hình tượng từ các bé gái với đầu tròn thân hình trụ và đặc biệt là không có chân tay. Ban đầu chúng chỉ là những con búp bê gỗ với nét mặt được họa bằng những đường nét đơn giản. Trên thân búp bê được phủ một lớp sáp mỏng. Họa tiết trên thân cũng đơn giản như hoa lá cỏ cây với những gam màu cơ bản như đen, đỏ, vàng và tím.

Từ sau Thế chiến thứ 2, những nghệ nhân bắt đầu sáng tạo nên những mẫu búp bê Kokeshi kiểu mới, mang nhiều tính nghệ thuật hơn. Vẫn giữ lại đặc trưng cốt yếu của Kokeshi là không có tay chân, những mẫu Kokeshi sau này có thêm mái tóc và mặc áo kimono. Các họa tiết hoa vẽ trên kimono khác nhau tùy theo đặc trưng của từng vùng và đã được truyền lại qua nhiều thế hệ.

Do được các nghệ sĩ cắt gọt và vẽ hoàn toàn bằng tay nên mỗi Kokeshi đều là duy nhất, không con nào giống con nào. Một số búp bê có khuôn mặt hạnh phúc, mỉm cười, và hân hoan, trong khi một số khác có khuôn mặt trầm ngâm, ưu tư và thậm chí rất nghiêm nghị. 

Kokeshi là một trong những món đồ chơi truyền thống hấp dẫn nhất vẫn tồn tại cho đến ngày nay ở Nhật Bản. Chúng là món quà lưu niệm đặc trưng mang ý nghĩa như lời cầu chúc sức khỏe cho những đứa trẻ. Ngoài ra, chúng cũng được xem như một loại bùa may mắn giúp ngừa hỏa hoạn hoặc thậm chí xua đuổi ma quỷ. Loại gỗ mizuki thường được dùng làm đầu Kokeshi, dịch theo nghĩa đen là "cây nước" - một loại gỗ ẩm vì thế nhiều người Nhật tin rằng giữ một Kokeshi trong nhà sẽ giúp ngăn ngừa hỏa hoạn.

Ước tính hiện có khoảng 11 loại Kokeshi truyền thống tương ứng với các thôn, làng… Chúng được sản xuất trong sáu tỉnh của Tohoku và phổ biến nhất là Naruko. Chế tác búp bê Kokeshi là nghề thủ công chính ở làng Naruko Onsen, nên con đường chính của làng cũng được đặt tên là Kokeshi.

Tới Naruko Onsen bạn vừa được tận hưởng tắm suối nước nóng vừa có thể tự tay vẽ những con búp bê Kokeshi theo ý mình. Trong thị trấn có một số xưởng Kokeshi mở thêm dịch vụ cho những người thích trải nghiệm nghệ thuật truyền thống.

Sakurai Kokeshi là một nhà sản xuất búp bê Kokeshi nổi tiếng và có lịch sử lâu đời trong thị trấn. Tại đây bạn có thể mua những con búp bê Kokeshi xinh xắn được các nghệ nhân chăm chút tạo nên. Ngoài ra có thể tham gia các lớp học ngắn để có thể thử vẽ búp bê của riêng mình.