Hinamatsuri - Lễ hội búp bê truyền thống độc đáo của người Nhật Bản

Người Nhật tin rằng những con búp bê quyền năng sẽ bảo vệ các bé khỏi những điều xấu xa đồng thời đem đến may mắn và sức khỏe.

Đất nước Nhật Bản nổi tiếng với các nghi lễ, tín ngưỡng và truyền thống độc đáo bậc nhất thế giới. Khác với nhiều quốc gia khác, người Nhật hầu như không có khái niệm về ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6. Ở xứ sở mặt trời mọc, người dân tổ chức lễ hội dành cho các bé trai và bé gái vào hai ngày khác nhau. Trong đó, Hinamatsuri là một lễ hội đặc biệt dành riêng cho các bé gái, hay còn gọi là Lễ hội búp bê.

Lễ hội Hinamatsuri được tổ chức vào ngày 3 tháng 3 hàng năm. Lúc này tiết trời Nhật Bản đang ở những ngày cuối đông sắp sang xuân, trời se lạnh, cũng là thời điểm bắt đầu mùa hoa anh đào nên nhiều khu vực còn gọi Hinamatsuri là lễ hội hoa anh đào (Momo no sekku).

Hina phiên âm tiếng Nhật có nghĩa là "búp bê nhỏ" còn Matsuri là "lễ hội truyền thống". Trong quan niệm của người Nhật, nhiều người tin rằng những con búp bê có quyền năng bảo vệ các bé gái khỏi những điều xấu xa đồng thời đem đến may mắn và sức khỏe cho các bé.

Vào ngày này, các gia đình sẽ trang hoàng bộ sưu tập búp bê Hina trong nhà. Đối với các bé gái, Hinamatsuri là dịp để các em họp mặt bạn bè, cùng trang trí và chia sẻ bộ sưu tập búp bê của mình. Sau đó tham gia buổi tiệc nhỏ cùng nhau, dùng những món ăn truyền thống tốt cho sức khỏe như cơm đậu đỏ Sekihan, bánh dày Hishi - mochi, rượu ngọt Shirozake và các loại bánh đầy màu sắc.

Hinamatsuri cũng là dịp cho cả gia đình tập hợp cùng ra ngoài và tận hưởng khí trời khi mùa xuân mới sắp về.

Ở nhiều địa phương trên khắp đất nước, người Nhật cũng tổ chức những sự kiện lớn để kỷ niệm lễ hội này. Tại thị trấn Daigo tỉnh Ibaraki, du khách đến đây vào dịp lễ hội Hinamatsuri có thể chiêm ngưỡng hàng trăm con búp bê được trang trí vô cùng rực rỡ tại bậc thang của một ngôi đền có lịch sử 1300 năm và thưởng thức nhiều chương trình đặc sắc. Đây là một trong những nơi tổ chức lễ hội búp bê có quy mô lớn nhất Nhật Bản với khoảng 180 hộ dân cùng trang trí.

Ngày nay, búp bê Hina có thể được làm từ nhiều chất liệu khác nhau. Tuy nhiên, Hina truyền thống phải được làm bằng gỗ hoặc bằng vải độn rơm với trang phục gồm nhiều lớp cầu kỳ, tinh tế nhưng cũng không kém phần sang trọng. Một bộ búp bê thường phải có ít nhất 15 con đại diện cho những nhân vật đa dạng, trong đó có ít nhất một cặp búp bê nam và nữ tượng trưng cho vua và hoàng hậu.

Hina được coi như một vật phù hộ may mắn và được truyền từ đời này sang đời khác qua nhiều thế hệ. Chúng được trưng bày trong căn phòng đẹp nhất của gia đình một vài ngày trong kỳ lễ hội và sau đó được cất giữ cẩn thận trong hộp cho đến kỳ lễ hội của năm sau. Ở những gia đình khá giả, bố mẹ cũng thường mua tặng cho con gái mới sinh của họ một bộ búp bê để chuẩn bị cho ngày Hinamatsuri.

Lễ hội búp bê Hinamatsuri bắt nguồn từ phong tục cổ xưa - hina nagashi (búp bê trôi sông). Theo truyền thuyết, vào ngày diễn ra lễ hội búp bê, giới quý tộc sẽ thả những con búp bê được làm bằng giấy và cây ra sông hoặc biển. Họ tin rằng, những con búp bê sẽ mang đi tai nạn, bệnh tật và hóa giải những điều ác cho con gái họ.

Lễ hội Hinamatsuri từ bao đời đã là một nét văn hóa đặc trưng trong đời sống văn hóa của người dân xứ Phù Tang. Đó cũng chính là sự giao hòa giữa thiên nhiên tươi đẹp và ước vọng bình an của người Nhật Bản.