Điểm mặt những cao ốc mọc lên trên đất nhà máy, xí nghiệp sau di dời

Nhà máy di dời, cao ốc "mọc như nấm" 

Hà Nội từ lâu đã có chủ trương di dời các khu công nghiệp, điểm công nghiệp ra ngoại thành để khai thác tốt hơn hiệu quả sử dụng đất và nâng cao chất lượng sống của người dân. Việc sử dụng quỹ đất sau khi di dời được ưu tiên để xây dựng, phát triển các công trình công cộng, cây xanh, bãi đỗ xe, công trình hạ tầng xã hội và kỹ thuật đô thị… hạn chế xây chung cư.

Năm 2015, UBND TP Hà Nội đã ban hành quyết định lập Ban chỉ đạo công tác di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường và các cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng đô thị. Tuy nhiên, từ đó đến nay, tiến độ thực hiện di dời các nhà máy diễn ra ì ạch, nhiều khu đất sau di dời lại trở thành những dự án khu đô thị, khu chung cư cao tầng xây dựng hoành tráng. 

Ghi nhận của Dân trí tại khu vực trung tâm quận Thanh Xuân - từng được coi là thủ phủ của các cơ sở sản xuất công nghiệp nhẹ của Hà Nội đang có nhiều chung cư cao tầng xây dựng trên đất công nghiệp sau di dời nhà máy. Việc xây dựng dồn dập cao ốc trên cùng một khu vực gây hệ lụy nặng nề lên hạ tầng và môi trường.

Điển hình, tuyến đường Nguyễn Tuân (Thanh Xuân, Hà Nội) dài khoảng 1 km và chiều ngang chỉ bằng 2 xe ô tô tránh nhau nhưng đang tồn tại khoảng 20 tòa nhà chung cư, văn phòng cao tầng hiện hữu. Điều đáng nói, quỹ đất xây dựng chung cư dọc đường Nguyễn Tuân chủ yếu xuất phát từ các nhà máy cũ.

Có thể kể đến dự án Thống Nhất Complex với tổ hợp nhà liền kề, trung tâm thương mại và căn hộ trên diện tích gần 18.000 m2 tại số 82 Nguyễn Tuân. Khu đất này vốn là đất công nghiệp của Công ty TNHH MTV Thống Nhất, tiền thân là Nhà máy xe đạp Thống Nhất. Năm 2011, Công ty này đã liên doanh với Công ty TNHH Phát triển Bắc Việt, góp 30% vốn thành lập Công ty TNHH Thống Nhất - Bắc Việt để thực hiện dự án gồm 2 khối nhà chung cư cao 25 tầng, 552 căn hộ.

Ngay gần đó, tại số 90 Nguyễn Tuân, một dự án gồm 87 nhà thấp tầng và 2 tòa nhà cao 29 tầng nổi đã được xây dựng. Được biết, khu đất 3,7 ha này trước đây do một Xí nghiệp xe buýt thuộc Tổng Công ty vận tải Hà Nội (Transerco) quản lý, sử dụng. 

Ban đầu, khu đất này được cho phép thực hiện dự án xây dựng nhà ở cho cán bộ công nhân viên. Tuy nhiên, tháng 7/2017, UBND TP Hà Nội ký quyết định thu hồi khu đất này và giao cho Công ty cổ phần Đầu tư đô thị và Khu công nghiệp Sông Đà 7 để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở.

Cũng nằm ngay trên trục đường Nguyễn Tuân, trên khu đất 2,2 ha sau khi bị thu hồi Công ty cổ phần Dệt Mùa Đông đã được giao lại cho Công ty cổ phần bất động sản Mùa Đông - VID, một công ty do chính Công ty dệt Mùa Đông sáng lập, để thực hiện dự án xây dựng Tổ hợp văn phòng dịch vụ thương mại và nhà ở cao tầng (TNR GoldSeason - 47 Nguyễn Tuân) gồm 4 tòa cao từ 27 đến 35 tầng với hơn 1.500 căn hộ. 

Bên cạnh đó, nhiều dự án lớn như Imperia Garden (hơn 1.600 căn hộ), Việt Đức Complex (700 căn hộ), Thống Nhất Complex (552 căn hộ), The Legend (460 căn hộ)... cũng được xây dựng trên đất nhà máy dọc trục đường Nguyễn Tuân này. 

Tương tự, tại Cầu Giấy, khu đất Nhà máy bánh kẹo Tràng An (số 1 Phùng Chí Kiên) rộng khoảng 2,6 ha là đất của Nhà máy bánh kẹo Tràng An, nhưng đã được Công ty cổ phần Đầu tư Dầu khí Toàn Cầu - GP Invest hợp tác với chủ đất để di chuyển nhà máy bánh kẹo đến một khu đất ở Quốc Oai tiếp tục sản xuất. Còn khu đất tại số 1 Phùng Chí Kiên đã được chuyển đổi mục đích sử dụng sang làm dự án tổ hợp chung cư cao cấp, thương mại, văn phòng Tràng An Complex. Dự án gồm 2 tòa chung cư cao 23 - 29 tầng, 1 tòa thương mại 14 tầng, 11 căn Villas, 20 căn liền kề và khu trường học rộng 3.376 m2…

Hay trường hợp Nhà máy cơ khí 120 ở địa chỉ 609 Trương Định (quận Hoàng Mai) sau khi di dời thành tòa nhà Nam Đô Complex với 2 tòa chung cư 25 - 28 tầng và 1 tòa nhà hỗn hợp 14 tầng. Còn khu đô thị New Horizon City (Hoàng Mai) với 4 tòa chung cư 17 - 30 tầng cũng được hình thành trên diện tích đất của Công ty sản xuất kinh doanh dịch vụ việt Hà trước đây.  

Bên cạnh những khu đất công nghiệp di dời thành cao ốc, nhiều doanh nghiệp trong kế hoạch di dời của mình cũng tính toán chuyển đổi khu đất đang có trong nội đô thành cao ốc.

Đơn cử, Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông bị cháy vào tháng 8/2018, doanh nghiệp này muốn bổ sung hoạt động kinh doanh bất động sản, quyền sử dụng đất thuộc chủ sở hữu, chủ sử dụng hoặc đi thuê và tư vấn, môi giới, đấu giá bất động sản, đấu giá quyền sử dụng đất. Doanh nghiệp này cũng 2 lần có văn bản đề nghị UBND TP Hà Nội cho phép lập quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500, điều chỉnh mục đích sử dụng khu đất 87 - 89 Hạ Đình để làm dự án bất động sản.

Hay, nhiều lo ngại được người dân đặt ra khi khu vực nhà máy thuốc lá - cao su - xà phòng trên đường Nguyễn Trãi sẽ được xây dựng các dự án bất động sản, có cả chung cư cao tầng. 

Gánh nặng cho hạ tầng

Trong hơn 10 năm qua, Hà Nội đã dành nhiều nguồn lực lớn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, đặc biệt là các tuyến đường vành đai, đường hướng tâm và đường trục chính đô thị. Cùng với đó, Trung ương cũng quan tâm đầu tư nhiều dự án giao thông trọng điểm trên địa bàn Thủ đô như đường vành đai 3 trên cao, cầu Nhật Tân, cầu Thanh Trì, tuyến đường nối từ cầu Nhật Tân đến sân bay Nội Bài…

Những công trình lớn trên đã từng bước thay đổi diện mạo Thủ đô, cải thiện tình trạng giao thông. Nhưng hệ thống giao thông trên địa bàn thành phố chưa đáp ứng được lưu lượng phương tiện, thiếu đồng bộ, diện tích dành cho giao thông tĩnh không đảm bảo dẫn tới tình trạng ùn tắc, thiếu hạ tầng giao thông, ô nhiễm môi trường.

Đặc biệt, quy hoạch đô thị tại TP Hà Nội đang ngày càng bộc lộ những bất cập, thiếu đồng bộ giữa việc phát triển khu đô thị và hạ tầng giao thông. Thực trạng dễ thấy nhất là nhiều tuyến đường đang bị "bóp nghẹt" bởi hàng loạt chung cư đang trực tiếp gây nên sự quá tải về hạ tầng, với các hiện tượng ùn tắc giao thông, môi trường ô nhiễm…

Trên nhiều tuyến đường tại quận Thanh Xuân, Cầu Giấy như Hoàng Minh Giám, Hoàng Đạo Thúy, Lê Văn Lương, Nguyễn Tuân, Khuất Duy Tiến, Nguyễn Trãi… luôn xuất hiện tình trạng ùn tắc giao thông. Vào những khung giờ cao điểm thường ngày, các phương tiện tham gia giao thông phải "chôn chân" hàng chục phút trên đường.  

Chia sẻ về vấn đề này, chuyên gia giao thông TS. Nguyễn Xuân Thủy cho biết, Hà Nội thời gian qua có rất nhiều mảnh "đất vàng" biến thành chung cư, tòa nhà cao tầng không được kiểm soát chặt chẽ. Thủ tướng Chính phủ nhiều lần nhấn mạnh, nơi nào hạ tầng tốt mới cho xây nhà cao tầng, nhưng lòng đường Nguyễn Tuân quá nhỏ hẹp, không phát triển các mạng lưới giao thông công cộng được mà vẫn cho xây nhà cao tầng nhiều như vậy phải kiểm soát lại lỗi từ quy hoạch.

Còn theo KTS Phạm Thanh Tùng - Chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, ở góc độ doanh nghiệp thì chủ đầu tư nào cũng muốn xây nhà cao tầng để có cơ hội gia tăng lợi nhuận. Trong khi đó, thực trạng điều chỉnh quy hoạch còn tùy tiện, để lại hậu quả lớn về hạ tầng xã hội: Giao thông thì tắc đường, mở thêm đường vẫn tắc vì dân số quá đông, với gần 10 triệu người ở Hà Nội, lượng phương tiện gia tăng nhanh.

Trong khi đó, hệ thống giao thông công cộng không phát triển kịp, tắc đường là khó tránh. Mặt khác, quy hoạch lỗi còn gây ra tình trạng thiếu trường học, lớp đông; chất lượng y tế chăm sóc sức khỏe người dân kém; ô nhiễm môi trường gia tăng, khó khắc phục...