Cứ có dự án, có quy hoạch là đất tự động tăng giá: Đại biểu hiến kế chặn

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 6, sáng nay (3/11), Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. Nội dung liên quan tới thu hồi đất, bồi thường giá đất, hỗ trợ tái định cư… tiếp tục được nhiều đại biểu quan tâm, đóng góp ý kiến.

Cứ có dự án, có quy hoạch là tự động tăng giá đất

Đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau) cho rằng, cần nhất quán trong xác định bồi thường giá đất, theo 2 nguyên tắc. Một là chỉ bồi thường giá trị đất theo mục đích ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không lẫn lộn giữa các loại đất. Hai là tất cả thành viên trong xã hội đều được hưởng lợi từ giá trị gia tăng từ đất do Nhà nước đầu tư và thực hiện quy hoạch, không một ai được hưởng quyền lợi riêng ở đó.

"Nếu xác định được hai nguyên tắc đó thì sẽ không tạo ra sự nhầm lẫn trong bồi thường đất. Vì cứ có dự án, có quy hoạch là tự động tăng giá đất và yêu cầu giá không giới hạn", đại biểu nêu quan điểm.

Cũng theo ông Vân, tiền thu được từ đấu giá đất, đấu giá dự án phục vụ 3 mục đích. Thứ nhất, thu hồi lại chi phí Nhà nước đầu tư cho quy hoạch chi tiết, kết nối hạ tầng, thực chất đây là đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư. Thứ hai là chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư. Thứ ba là sử dụng tiền còn lại cho đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ lợi ích chung.

Theo ông Vân, quy hoạch các dự án sử dụng đất cho đất ở, đất đô thị, đất thương mại đều thực hiện bằng quyền lực của Nhà nước với sự ủy thác của nhân dân nên không phân biệt dự án công, dự án tư, tránh dẫn tới tình trạng 2 giá (một giá là của Nhà nước là một giá khác, một giá tư nhân là giá khác) sẽ sinh ra mất bình đẳng và dễ nảy sinh mâu thuẫn.

"Mâu thuẫn giữa nhà đầu tư và người bị thu hồi đất, thậm chí mâu thuẫn giữa những người bị thu hồi đất", ông Vân nêu. 

Ngoài ra, ông Vân đề nghị xác định phương pháp bồi thường, vấn đề lựa chọn phương án phù hợp với từng loại đất và có nguyên tắc trong Luật. Theo đó đất ở gắn với quyền tài sản, tài sản trên đất cần áp dụng phương pháp so sánh thị trường, thậm chí là phương pháp thặng dư.

"Đất sản xuất thì lấy phương pháp thu nhập kết hợp với phương pháp khấu trừ… Nếu xác định được trong luật những nguyên tắc đó thì Chính phủ có cơ sở hướng dẫn thực hiện", ông Vân nhấn mạnh.

Với chế độ pháp lý đối với lấn biển, theo ông Vân, nên quy định nguyên tắc trong Luật Đất đai thay vì ủy thác cho Chính phủ. Theo đó, cần khuyến khích thể nhân, cá nhân thực hiện lấn biển để gia tăng quỹ đất, mở rộng không gian sinh tồn.

Ông Vân gợi ý có thể sử dụng công cụ thuế để điều tiết, ưu đãi tài chính… Theo đó, Nhà nước cần khuyến khích hỗ trợ tài chính, lãi suất, miễn giảm thuế có thời hạn, cấp quyền sử dụng đặc biệt nếu như mảnh đất có thể sử dụng vào những việc phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, có lợi cho cả Nhà nước, doanh nghiệp, người dân.

Cũng quan tâm tới nội dung Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án kinh tế - xã hội, đại biểu Trần Văn Tuấn - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang - đề nghị tại Điều 79 dự thảo Luật quy định về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã liệt kê 31 trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, ông Tuấn còn băn khoăn, băn khoăn việc liệt kê các trường hợp cụ thể như vậy có thể sẽ chưa bao quát hết.

Do đó, ông Tuấn cho rằng, quy định như vậy vẫn chưa thể giải quyết triệt để. Vì vậy, ông đề xuất với Quốc hội xem xét chỉnh sửa, bổ sung điều chỉnh các điều khoản liên quan trong dự thảo luật theo hướng Nhà nước thu hồi đất đối với các trường hợp thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội, nhất là thu hồi để chuyển đổi mục đích sử dụng thực hiện dự án.

Không nên quy định cứng điều kiện tái định cư

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Hữu Chính (đoàn ĐBQH TP Hà Nội) góp ý về điều kiện về khu tái định cư.

Theo ông Chính, dự thảo Luật Đất đai sửa đổi quy định khu tái định cư phải đảm bảo các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, đường giao thông bảo đảm kết nối, hạ tầng xã hội bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ y tế giáo dục.., phù hợp với điều kiện phong tục tập quán của từng vùng miền…

Ông Chính cho rằng với những quỹ đất hiện nay thì khó có khu tái định cư nào đủ 3 điều kiện trên. Nếu quy định cứng trong luật thì vấn đề bồi thường tái định cư trở nên khó khả thi, nhất là các thành phố lớn.

Ông Chính cũng cho rằng, việc bố trí tái định cư phải phù hợp với điều kiện phong tục tập quán của từng vùng miền là rất khó khả thi. Bởi lẽ phong tục tập quán là điều đặc trưng không địa phương nào giống địa phương nào, có người được bố trí tái định cư ngay tại địa phương nhưng cũng có người phải tái định ở nơi khác.

Do đó theo ông Chính, dự thảo Luật chỉ nên quy định những tiêu chí mang tính nguyên tắc căn bản, có tính khả thi và không quy định cứng.

Ngoài ra ông Chính cũng đề nghị rà soát liên quan đến định nghĩa "tái định cư" trong dự thảo luật, khái niệm về "người không có chỗ ở nào khác".