Chủ tịch Quốc hội: Chuyển đổi đất trồng lúa cần kiểm soát nghiêm ngặt

Thảo luận tại phiên họp tổ của Quốc hội chiều nay (29/10), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế về Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021 - 2025 (Quy hoạch).

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng nhất trí với đề xuất của nhiều đại biểu Quốc hội về việc Chính phủ cần báo cáo thêm, giải trình rõ hơn các nội dung đã được báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế đặt ra.

Chủ tịch Quốc hội đơn cử như tình trạng quy hoạch giai đoạn vừa qua được xây dựng rất chậm, đến năm 2019 vẫn có tới 5 tỉnh phê duyệt được quy hoạch đất đai trong khi quy hoạch đất đai phải đi trước một bước, làm cơ sở cho các quy hoạch phát triển khác.

Nói tới cơ sở dữ liệu về đất đai, Chủ tịch Vương Đình Huệ cho biết, đây vừa là tồn tại hiện nay vừa là giải pháp tổ chức thực hiện hiệu quả quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong giai đoạn tới.

"Phải xây dựng được cơ sở dữ liệu về đất đai giống như cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hiện nay, do đó, phải tập trung cả về nguồn lực và công nghệ để hoàn thành việc điều tra, đo vẽ, lập hồ sơ địa chính và cập nhật vào cơ sở dữ liệu đất đai", Chủ tịch nhấn mạnh.

Liên quan đến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trồng lúa, Chủ tịch Quốc hội cho biết, đây là vấn đề lớn, chủ trương của Nhà nước là giữ ổn định ở mức 3,5 triệu ha. Bản Quy hoạch đề ra chỉ tiêu 3,568 triệu ha, cao hơn 68.000 ha so với mục tiêu và nguyên tắc đề ra.

Trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng và chuyển đổi mục đích sử dụng đất vừa có nguyên tắc phải chuyển đổi trở lại diện tích đất trồng lúa nhưng đồng thời cũng vừa phải linh hoạt, dựa vào điều kiện, đặc điểm của từng vùng, địa chất từng nơi.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc chuyển đổi diện tích đất "bờ xôi ruộng mật", đất hai vụ lúa thì phải hết sức hạn chế việc chuyển đổi mục đích sử dụng, phải kiểm soát rất nghiêm ngặt. Các nước phát triển cũng rất quan tâm đến việc giữ loại đất này.

Về đất khu công nghiệp, quy hoạch đề xuất gia tăng khá lớn so với quy hoạch trong giai đoạn vừa qua, khoảng 120 nghìn ha. Trong khi đó theo Chủ tịch Quốc hội, quy hoạch hiện hành mới chỉ thực hiện được 47%.

Dư địa dành cho đất công nghiệp thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần thiết để đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài vì đây là đất phục vụ hạ tầng cho sản xuất, góp phần quan trọng tạo công ăn việc làm, tăng sản lượng công nghiệp, tăng thu nhập cho người lao động, ngân sách nhà nước, tăng trưởng GDP…

"Tuy nhiên, cũng phải rà soát rất kỹ lưỡng, tránh tình trạng hợp thức hóa việc điều chỉnh quy hoạch. Chính phủ cần có báo cáo bổ sung về nội dung này", Chủ tịch nhấn mạnh.

Lưu ý thêm, Chủ tịch Quốc hội cho biết, thực tế hiện nay có tình trạng một số khu công nghiệp tỷ lệ lấp đầy chưa đạt 70% nên theo quy định thì không được mở khu công nghiệp mới. Chính sách này có mặt tích cực để kêu gọi đầu tư nhưng cũng có yếu tố cứng nhắc, lẽ ra với những khu công nghiệp không hiệu quả thì phải tính toán việc chuyển đổi để mở ra các khu mới hiệu quả hơn.

Thảo luận tại tổ, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lan cũng cho rằng quy hoạch đất phải gắn với sự quản lý chặt chẽ của cơ quan quản lý Nhà nước.

"Việc làm này phải chặt chẽ, hiệu quả thì mới biết được nhu cầu sử dụng ở các địa phương, ngành nghề như thế nào để có sự cân đối quỹ đất. Còn nếu không thực hiện tốt sẽ phá vỡ quy hoạch", đại biểu Lan nói.

Đại biểu đề nghị trong kế hoạch sử dụng đất cần đặt ra bài toán về dân cư, nhu cầu về an ninh lương thực, kịch bản về thiên tai, dịch bệnh, khai thác khoáng sản, tổng quỹ đất quốc gia phân bổ theo từng vùng để xác định nhu cầu, quy hoạch sử dụng đất.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường đề nghị cần làm rõ hơn về chỉ tiêu đất trồng lúa để đáp ứng yêu cầu về an ninh lương thực, chỉ tiêu đất rừng phòng hộ, đặc biệt quan tâm đến vùng có nguy cơ xâm nhập mặn, quan đến giảm thiểu thiên tai, lũ lụt, bảo vệ môi trường, quan tâm đến đất xây dựng các cơ sở văn hóa tín ngưỡng, tôn giáo nhằm khắc phục những bất cập thời gian qua và có định hướng cho giai đoạn tới.

Liên quan tới giải pháp thực hiện quy hoạch, đại biểu Cường đề nghị Chính phủ phải tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm toán để khắc phục các tồn tại, bất cấp, sai phạm liên quan đến quy hoạch sử dụng đất.