Vụ lật xe khách 9 người tử vong: Nổ lốp có phải tình huống bất khả kháng?

Hoàng Diệu

(Dân trí) - "Không phải mọi trường hợp xe nổ lốp đều là sự kiện bất khả kháng. Cần giám định kỹ thuật, nếu nổ lốp là sự kiện ngoài ý muốn, không lường trước được thì mới được xem là sự việc bất khả kháng".

Như đã đưa tin, công an tỉnh Hà Tĩnh đang phối hợp các lực lượng liên quan điều tra vụ tai nạn giao thông làm 26 người thương vong ngày 25/7. 

Theo công an, rạng sáng 25/7, ô tô giường nằm biển kiểm soát Đà Nẵng do tài xế L.N.T. (36 tuổi, quê Thanh Hóa) điều khiển tới Quốc lộ 1A, đoạn thuộc địa bàn phường Sông Trí (tỉnh Hà Tĩnh) thì bất ngờ bị nổ lốp trước, mất lái, va vào cột mốc bên đường dẫn tới lật xe. Vụ tai nạn khiến 9 người tử vong, 15 người khác bị thương phải đi cấp cứu. 

Từ sự việc trên, nhiều độc giả băn khoăn về việc xe nổ lốp có được coi là tình huống bất khả kháng hay không? Tài xế và nhà xe có thể chịu trách nhiệm pháp lý ra sao đối với trường hợp này? 

Vụ lật xe khách 9 người tử vong: Nổ lốp có phải tình huống bất khả kháng? - 1

Chiếc xe vỡ nát sau vụ tai nạn (Ảnh: Nguyễn Văn).

Bình luận dưới góc độ pháp lý, luật sư Trần Minh Hùng (Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình, Đoàn Luật sư TPHCM) cho biết theo Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015, sự kiện bất khả kháng được hiểu là sự kiện xảy ra một cách khách quan, không thể lường trước và không thể khắc phục mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.

Đối với trường hợp trên, việc ô tô nổ lốp có thể coi là tình huống bất ngờ. Tuy nhiên, để đánh giá đây có phải sự kiện bất khả kháng hay không, cơ quan điều tra sẽ làm rõ một số vấn đề liên quan tới phương tiện như sau: 

Thứ nhất, tình trạng lốp xe trước khi phương tiện khởi hành ra sao, có đủ mới, còn hạn sử dụng hay không? Phương tiện có được bảo dưỡng định kỳ, thường xuyên, được đăng kiểm theo đúng quy định và không có dấu hiệu của việc hư hỏng trước đó hay không? 

Thứ hai, về các tiêu chuẩn kỹ thuật theo Thông tư số 70/2015/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng), cần xác định lốp xe khách có đạt chuẩn độ sâu gai lốp lớn hơn 2mm hay chưa, có vết cắt, rách, phồng, nứt trên bề mặt không?

Ngoài ra, cần làm rõ lốp xe có đồng bộ về kích cỡ, tải trọng, kết cấu (lốp bố kẽm, bố nilon) trên cùng một trục hay không và đã được bơm đúng trọng tải hay chưa. 

Thứ ba, phương tiện có chở quá tải số lượng về hành khách và hàng hóa không? Tài xế đã đảm bảo các quy tắc an toàn về tốc độ, làn đường, quan sát... hay các quy định khác về đảm bảo an toàn giao thông hay chưa. 

Thứ tư, về nguyên nhân nổ lốp, việc nổ lốp xảy ra có phải sự kiện hoàn toàn bất ngờ và không thể dự đoán trước, làm cho người điều khiển không thể tránh được dù đã có kỹ năng lái xe hay không. 

Từ những kết quả xác minh trên, nếu phương tiện được xác định đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn về chất lượng, được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ và kiểm định thường xuyên, tài xế tuân thủ các quy tắc an toàn khi lái xe, xe không chở quá tải trọng cho phép, việc nổ lốp là sự kiện bất ngờ, ngoài kiểm soát của lái xe và lái xe đã áp dụng mọi biện pháp tối ưu nhưng không thể ngăn chặn thiệt hại, đây có thể coi là tình huống bất khả kháng. 

Đối với thiệt hại xảy ra do sự kiện bất khả kháng, người điều khiển phương tiện có thể được miễn trừ trách nhiệm pháp lý. 

Vụ lật xe khách 9 người tử vong: Nổ lốp có phải tình huống bất khả kháng? - 2

Lực lượng chức năng khám nghiệm hiện trường vụ tai nạn (Ảnh: Nguyễn Văn).

Ngược lại, nếu kết quả xác minh cho thấy có một trong các yếu tố như phương tiện không được kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên; lốp cũ, bào mòn, không còn đủ độ sâu, không còn gai lốp, quá hạn sử dụng; phương tiện chở quá tải, chạy tốc độ cao tạo ma sát mạnh với bề mặt đường gây áp lực lên lốp dẫn tới nổ lốp hay lốp xe được sử dụng không đồng bộ về trọng tải, kích thước... thì việc xe nổ lốp không được coi là sự kiện bất khả kháng. 

"Không phải mọi trường hợp xe nổ lốp đều là sự kiện bất khả kháng. Cần điều tra, giám định kỹ thuật và củng cố chứng cứ cụ thể về tình trạng xe, hành vi người lái, hoàn cảnh tai nạn… Nếu chứng minh được không có lỗi và nổ lốp là sự kiện khách quan ngoài ý muốn, không lường trước được, thì có thể được xem là sự việc bất khả kháng. 

Ngược lại, nếu có dấu hiệu của việc không đảm bảo chất lượng phương tiện hoặc vi phạm các quy tắc về an toàn giao thông, cơ quan chức năng sẽ xem xét, đánh giá về trách nhiệm dân sự và hình sự trong vụ việc", luật sư bình luận. 

Vụ lật xe khách 9 người tử vong: Nổ lốp có phải tình huống bất khả kháng? - 3

Chiếc xe nổ lốp, văng vào lề đường khiến 26 người thương vong (Ảnh: Nguyễn Văn).

Còn theo luật sư Dương Đức Thắng (Giám đốc Công ty Luật Đức Trí Tín, Đoàn Luật sư TP Hà Nội), với kinh nghiệm từng tham gia nhiều vụ án hình sự trong vai trò kiểm sát viên, ông nhìn nhận vấn đề mấu chốt để xác định trách nhiệm pháp lý trong vụ việc là nguyên nhân dẫn tới nổ lốp xe. 

"Trước hết, cần làm rõ lịch sự bảo dưỡng, đăng ký, đăng kiểm của phương tiện, giám định chất lượng hệ thống máy móc vận hành, thân vỏ, khung gầm và cả lốp xe trước khi đưa vào lưu thông, từ đó xác định phương tiện đã đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật, đảm bảo an toàn để vận hành hay chưa. 

Riêng đối với lốp xe, cần đặc biệt làm rõ các vấn đề như kích thước, áp suất lốp đã phù hợp hay chưa; lốp có bị mài mòn, rách, thủng... tiểm ẩn nguy cơ rủi ro khi lưu thông không. Ngoài ra, cần làm rõ việc phương tiện có bị chở quá tải hay tài xế có vi phạm các quy tắc về điều khiển phương tiện và đây là nguyên nhân dẫn tới nổ lốp hay không", ông Thắng phân tích. 

Đồng thời, luật sư đánh giá cần xác định tại thời điểm phương tiện bị nổ lốp, tài xế đã xử lý như thế nào và đó có phải phương án tối ưu để giảm thiểu thiệt hại hay không. 

Từ những vấn đề cần giám định, làm rõ như trên, cơ quan chức năng sẽ đánh giá nguyên nhân vụ tai nạn có phải tình huống bất khả kháng không, và nếu có yếu tố lỗi trong việc đảm bảo chất lượng phương tiện, có mối quan hệ nhân quả giữa yếu tố lỗi đó và việc xe nổ lốp hay không. Đây sẽ là những vấn đề quan trọng để xác định trách nhiệm của tài xế và nhà xe trong vụ việc.