Sóc Trăng: Gần 30 năm "cõng" đơn đi đòi lại đất cho cán bộ mượn

Theo hồ sơ, năm 1984, bà Trần Thị Én (cán bộ Thanh tra huyện Long Phú, nay đã nghỉ việc) cùng chồng là ông Nguyễn Quốc Cường (cán bộ Văn phòng UBND huyện Long Phú) đến hỏi mượn ông Trần Văn Khương (ngụ tại ấp 5, thị trấn Long Phú, huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng) một miếng đất cất nhà, nhưng ông Khương không cho.

Sau đó, ông Trần Văn Chương (cha bà Én và là thông gia với cha ông Khương) đến hỏi, ông Khương “nể chỗ tình thân” nên đã đồng ý cho vợ chồng bà Én mượn hơn 90 m2 đất làm nhà ở tạm trong khoảng thời gian từ 4-5 năm, khi nào ông cần sử dụng thì vợ chồng bà Én trả lại.

Năm 1989, ông Khương gặp vợ chồng bà Én đặt vấn đề lấy lại đất làm nhà cho con, thì vợ chồng bà Én không những không trả, mà còn cho rằng ông Khương đã “bán phần đất” cho bà từ năm 1981 giá một triệu đồng. Ông Khương không chịu, bà Én đưa ra “bằng chứng” là tờ giấy phôtô có nội dung như trên. Ông Khương không đồng ý nên vụ việc phải đưa ra chính quyền.

Qua xác minh, cơ quan chức năng yêu cầu bà Én trình bản chính giấy mua bán nhưng bà Én không có. Để hợp thức hóa việc chiếm đất của ông Khương, bà Én nhờ ông Trần Văn Quang (Phó Chánh Thanh tra huyện Long Phú) viết cho bà tờ giấy xác nhận với nội dung là ông có nhận tờ giấy mua bán đất giữa ông Khương với bà Én, nhưng đã làm mất bản chính tờ giấy mua bán đó. Thế nhưng, những căn cứ đó không đủ cơ sở pháp lý nên không được UBND huyện Long Phú chấp thuận (đồng thời ông Quang cũng bị kỷ luật về chuyện này).

Bức xúc trước việc “lật lọng” của vợ chồng bà Én, ông Khương khiếu nại ra chính quyền. Cơ quan chức năng đã xác nhận, “phần đất ông Khương khiếu nại ngang 4,7 m, dài 19 m nằm cặp lộ thị trấn Long Phú, qua đo đạc thực tế bà Én đã cất nhà ngang 4,7 m, dài 24,5 m tính từ tim lộ”. Vậy nhưng, tại Quyết định giải quyết số 378/QĐ ngày 8/4/2003 của Chủ tịch UBND huyện Long Phú chỉ “công nhận phần đất ngang 4,7 m, dài 14,5 m tính từ tim lộ bà Én đã cất nhà là đất của ông Khương”, còn phần đất ngang 5m, dài 10m phía sau là “đất gốc của bà Mã Thị Bê đã nhượng cho bà Én”, nên bác yêu cầu của ông Khương đòi nốt diện tích đất cho mượn vừa nêu.

Trong khi ông Khương khiếu nại tiếp việc trả đất còn thiếu, thì bà Én cũng khiếu nại lên UBND tỉnh Sóc Trăng. Ngày 7/3/2005, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành Quyết định số 31/QĐ cho rằng “phần đất ngang 5,1 m, dài 14,5 m tranh chấp là đất thuộc Nhà nước quản lý, bà Én không có chỗ ở thì tạm thời được sử dụng, nếu có thỏa thuận thì không được bồi hoàn”, còn “phần đất ngang 5 m dài 10 m liền kề sau là đất do bà Én chuyển nhượng của bà Bê được ấp, UBND thị trấn Long Phú xác nhận”, nên bác khiếu nại yêu cầu trả nốt phần đất còn lại của ông Khương.

Quá uất ức, ông Khương khiếu nại thì ngày 20/2/2009, UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành Quyết định số 10/QĐ “thu hồi Quyết định 31/QĐ của Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng” giải quyết phần đất phía sau cho bà Én, đồng thời “công nhận Quyết định 378/QĐ của Chủ tịch UBND huyện Long Phú” trả phần đất phía trước cho ông Khương.

Ngày 28/7/2009, UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành thông báo ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh “mời ông Khương lên giải thích diện tích 50 m2 đất còn lại do bà Én chuyển nhượng của bà Bê có sự xác nhận của UBND thị trấn Long Phú và đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nên đề nghị ông khởi kiện đến tòa án huyện Long Phú giải quyết” theo thẩm quyền. Tuy nhiên, ông Khương vẫn tiếp tục gửi đơn khiếu nại đến UBND tỉnh và các cơ quan chức năng.

Bà Trần Thị Én cho rằng: “Không có việc ông Khương cho tôi mượn đất cất nhà, 48 m2 đất phía trước tôi bỏ tiền ra mua ngày 29/2/1981 với giá 2.000 đồng. Ngày 3/12/1992, tôi mua thêm 50 m2 của bà Mã Thị Bê với giá 5 chỉ vàng”. Tuy nhiên, những phần đất mà bà Én nói mua đều không cung cấp giấy tờ chứng minh.

Cũng theo bà Én: “Khi tôi khiếu nại huyện Long Phú thì ngày 7/3/2005, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành Quyết định số 31/QĐ.GQKT 05 với nội dung hủy các quyết định 78, 378, 2238 của UBND huyện Long Phú, công nhận phần đất mà ông Khương đòi lại là của tôi”.

Cũng trong quyết định này, UBND tỉnh Sóc Trăng cho rằng: Theo hồ sơ lưu trữ tại Sở TN-MT thì phần đất của ông Khương không nằm tại nơi đang tranh chấp với bà Én và chưa thể khẳng định nó nằm tại vị trí nào. Thậm chí, UBND tỉnh còn cho rằng, ông Khương đang chiếm đất trái phép của Nhà nước. Thế là, từ chỗ làm ơn, cuối cùng ông Khương không chỉ bị mất đất mà còn bị quy vào tội chiếm trái phép đất của Nhà nước. Hài hước hơn, phần đất ấy lại đang do bà Én chiếm giữ và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Tuy nhiên, chính cha bà Én là cụ Trần Văn Chương và các ông Trần Văn Kế, Tiêu Hồng Vinh, Nguyễn Bảy đã ký tên xác nhận vào tờ tường trình ngày 26/9/1999 của ông Khương như sau: “Khoảng năm 1984, vợ chồng cô Én mới lập gia đình có đến hỏi mượn đất cất nhà nhưng tôi không cho. Lúc bấy giờ, cô Én mới nhờ cha ruột Trần Văn Chương và anh rể Trần Văn Kế đến hỏi một lần nữa, tôi nể tình thông gia đồng ý cho vợ chồng cô Én mượn nền ngang 4,7 m, dài 19 m để cất nhà ở tạm một thời gian từ 4-5 năm rồi trả lại, nhưng đến nay ý định chiếm đoạt luôn đất của tôi”.

Tại buổi làm việc với đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Sóc Trăng ngày 30/9/2009, trong lúc bà Én cho rằng “khi cơ quan chức năng yêu cầu cung cấp giấy tờ tôi không còn, vì năm 1997, tôi đã giao giấy mua bán đất do tôi viết không có xác nhận của chính quyền cho ông Quang là Phó Chánh Thanh tra huyện Long Phú (nơi trước đây bà Én đang công tác) làm thất lạc”, thì ông Trần Văn Khương khẳng định “toàn bộ phần đất tôi cho bà Én mượn đều nằm gọn trong khu đất do tôi tạo lập, nếu bà Én có giấy mua bán đất gốc thì tôi sẽ rút đơn khiếu nại”.

Tại buổi tiếp xúc với Tổ công tác Thanh tra Chính phủ ngày 17/1/2013, ông Khương cung cấp biên lai nộp thuế toàn bộ diện tích đất vừa nêu, bao gồm cả phần đất cho bà Én mượn, đồng thời “đề nghị các cơ quan chức năng làm rõ bà Bê nào có đất bán cho bà Én”.

Trở lại quá trình giải quyết vụ việc, chúng tôi nhận thấy, tại Quyết định số 378/QĐ ngày 8/4/2003 của Chủ tịch UBND huyện Long Phú “công nhận phần đất bà Én đã cất nhà ngang 4,7 m, dài 14,5 m tính từ tim lộ là đất của ông Khương” là phi thực tế, bởi bà Én cất nhà trên đất mượn của ông Khương, không phải nhà bà Én làm ở giữa đường. Quyết định số 31/QĐ ngày 7/3/2005 của Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng cho rằng “phần đất còn lại ngang 5 m, dài 10 m do bà Én chuyển nhượng của bà Bê”, nhưng từ đó đến nay ông Khương liên tục “yêu cầu cung cấp chứng cứ” chứng minh, cả bà Én cũng như UBND các cấp không đưa ra được giấy tờ có xác nhận của chính quyền.

Cầm Quyết định số 31/QĐ.GQKT. 05 của UBND tỉnh Sóc Trăng, gia đình ông Khương đến Trung tâm Thông tin Tài nguyên-Môi trường tỉnh Sóc Trăng xin trích lục hồ sơ, thì được Trung tâm cho biết Trung tâm không có hồ sơ về khu đất đó. Sau đó, ông Khương được cấp giấy giới thiệu đến Trung tâm Lưu trữ địa chính ở TPHCM để xin trích lục nhưng cũng không có kết quả.

Rõ ràng, cán bộ tham mưu cho UBND tỉnh Sóc Trăng đã đưa ra một căn cứ hết sức mơ hồ, không có thật nhằm giúp bà Én chiếm đoạt đất của ông Khương. Chúng tôi cũng đã gặp ông Trần Văn Quang (hiện đang công tác tại Thanh tra Nhà nước tỉnh Sóc Trăng) và ông Quang thừa nhận tờ giấy mà ông viết xác nhận cho bà Én là không đúng sự thật và cũng vì tờ giấy đó mà ông đã bị kỷ luật.

Còn các nhân chứng ở địa phương như các ông Đỗ Văn Ba, Nguyễn Văn Quới, Tiêu Hồng Vinh, Lâm Kên, Lâm Khách… đều khẳng định: Phần đất mà bà Én đang sử dụng là đất của ông Khương mua lại của bà Diệp Thị Cảnh (có giấy mua bán do chính quyền xác nhận ngày 18/2/1974) có số đo ngang 33 m, dài 19 m, được chia thành nhiều lô, trong đó có lô đất cho bà Én mượn. Nhân chứng ở địa phương đều xác nhận ông Khương cho vợ chồng bà Én mượn chứ không hề có chuyện mua bán.

Ông Nguyễn Văn Quới (nguyên Chủ tịch UBND xã Long Phú thời điểm 30/4/1975) xác nhận: “Hồi mới tiếp thu, tôi biết ông Khương có thửa đất mua của bà Cảnh, phía sau giáp hàng rào kẽm gai của trụ sở Đồn Nhà Lầu, phía trước giáp đường đi Lịch Hội Thượng, sau đó ông Khương cho bà Én mượn một phần cất nhà để ở tạm”.

Nói về tờ giấy mua bán mà bà Én đưa ra, ông Khương khẳng định, tờ giấy do bà Én tự viết, sau đó cắt chữ ký của ông dán vào rồi đem phôtô. Đặc biệt, theo nội dung tờ giấy mua bán (phôtô), số tiền mà bà Én bỏ ra mua miếng đất 90 m2 là 1 triệu đồng vào thời điểm năm 1981 là con số không tưởng. Vào thời điểm đó, 1.000 đồng mua được 3 lượng vàng. Vậy thì 1 triệu đồng có thể mua được 3.000 lượng vàng. Nếu bà Én cho rằng bà mua gần 90 m2 đất với giá 1 triệu đồng thì tính ra phải trên 33 lượng vàng/m2 (!). Trong khi đó, tại thời điểm năm 2010, đất ở đó chỉ có giá khoảng 8-9 chỉ vàng/m2. Khi chúng tôi đặt phép tính này lên bàn làm việc của một số cán bộ huyện Long Phú và tỉnh Sóc Trăng thì ai cũng… giật mình.

Bức xúc trước quyết định “tréo cẳng ngỗng” của Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, ông Khương đã gửi đơn khiếu nại đến nhiều cơ quan chức năng. Trước sự khiếu nại gay gắt của ông Khương và sự bất bình của dư luận, xét thấy đây là vụ việc tranh chấp đất khá phức tạp, UBND tỉnh đã báo cáo xin ý kiến Thường trực Tỉnh ủy. Qua đó, kết luận ông Trần Văn Khương có giấy tờ chứng minh được việc mua đất của bà Diệp Thị Cảnh 230 m2 vào năm 1974, có chính quyền chế độ cũ chứng nhận, trong đó có phần đất bà Trần Thị Én đang ở. Còn bà Én không có bản chính giấy mua bán đất năm 1981 với ông Trần Văn Khương, chỉ có bản phôtô, không có xác nhận của chính quyền, không được ông Trần Văn Khương chấp nhận. Vì vậy, việc khiếu nại của ông Trần Văn Khương có căn cứ để xem xét, giải quyết. Đối với bà Trần Thị Én cho rằng đã chuyển nhượng đất này của ông Trần Văn Khương, nhưng không có giấy tờ hợp pháp để chứng minh, nên không có cơ sở để xem xét, giải quyết.

Từ đó, ngày 20/02/2009, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành Quyết định số 10/QĐKN-CTUBND về giải quyết khiếu nại của ông Trần Văn Khương, nội dung: Thu hồi Quyết định số 31/QĐ.GQKT.05, ngày 07/3/2005 của Chủ tịch UBND tỉnh về giải quyết khiếu nại của bà Trần Thị Én. Công nhận Quyết định số 378/QĐ.HC, ngày 08/4/2003 của Chủ tịch UBND huyện Long Phú.

Quyết định số 10/QĐ ngày 20/2/2009 của UBND tỉnh Sóc Trăng công nhận Quyết định 378/QĐ của Chủ tịch UBND huyện Long Phú trả đất ông Khương ngang 4,5 m, dài 14,5 m, đồng thời thu hồi Quyết định 31/QĐ của UBND tỉnh cho rằng phần đất còn lại ngang 5 m, dài 10 m do bà Én chuyển nhượng từ bà Bê, đồng nghĩa với việc UBND tỉnh Sóc Trăng không công nhận phần đất vừa nêu là của bà Én. Nếu vậy tại sao UBND tỉnh Sóc Trăng không xem xét giải quyết, trả nốt phần đất còn lại cho ông Khương.

Ông Khương cho biết, nội dung quyết định nói trên chưa thể hiện đầy đủ sự thật khi Quyết định số 378 ngày 8/4/2003 của UBND huyện Long Phú đã “bớt xén” một phần đất của ông cho bà Én mượn. Bởi theo quyết định của UBND huyện Long Phú thì “diện tích đất ông Khương cho bà Én mượn phía trước giáp lộ có chiều ngang 4,78 m, chiều dài 14,5 m (tính từ tim lộ trở vào; còn phần phía sau ngang 5 m, dài 10 m là của bà Én mua của bà Mã Thị Bê (cùng ngụ tại ấp 5, thị trấn Long Phú) vào ngày 3/3/1992 và được UBND thị trấn Long Phú xác nhận ngày 4/5/1996”.

Theo ông Khương, cách giải quyết này đã cắt mất của ông 50 m2 đất. Để minh chứng sự đúng đắn của mình, ông Khương trưng bày và cung cấp cho PV nhiều giấy tờ có liên quan chứng minh toàn bộ diện tích đất đó là của gia đình mình. Ông Khương nhấn mạnh: "Đất này nguyên trạng từ thời chế độ cũ đến nay. Vì vậy, việc UBND huyện Long Phú và UBND tỉnh Sóc Trăng cho rằng bà Én mua đất của bà Bê năm 1992 và được chính quyền xác nhận năm 1996 là không thuyết phục”.

Ông Khương lý giải: Về pháp lý, từ năm 1989, gia đình tôi đã liên tiếp khiếu nại ra chính quyền yêu cầu bà Én trả lại toàn bộ phần đất đã mượn. Như vậy, diện tích đất này đang tranh chấp. Theo Luật Đất đai năm 1987, việc mua, bán đất đai bất hợp pháp đều bị nghiêm cấm. Thế nhưng, 4 năm sau, chính quyền địa phương lại xác nhận cho việc mua bán đất đang tranh chấp trên rõ ràng là không ổn. Cho nên, chính quyền vịn vào chứng cứ này để bác đơn tôi và cấp “sổ đỏ” cho bà Én là không thấu tình đạt lý.

Điều đáng nói, Quyết định số 10/QĐKN-CTUBND của UBND tỉnh Sóc Trăng với nội dung “Thu hồi Quyết định số 31/QĐ.GQKT. 05, ngày 7/3/2005 của UBND tỉnh Sóc Trăng; công nhận Quyết định 378/QĐ.HC, ngày 8/4/2003 của UBND huyện Long Phú về việc giải quyết tranh chấp đất thổ cư giữa ông Trần Văn Khương với bà Trần Thị Én”. Với quyết định này, ông Khương không đồng ý vì ông mất toàn bộ 50 m2 phần đất phía sau do chính quyền tính đất ông bắt đầu từ giữa đường đi về xã Lịch Hội Thượng.

Ông Khương nói: “Con đường đi này có từ thời chế độ cũ, đến nay vẫn còn nguyên vẹn. Khi mua đất của bà Cảnh, tôi mua từ mé đường vào sâu chứ ai lại đi mua đất mà đo từ giữa đường vào. Vô lý vậy mà chính quyền vẫn cho là đúng”.

Sau khi có Quyết định số 10/QĐKN-CTUBND, UBND huyện Long Phú đã thu hồi, hủy bỏ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của bà Én. Bà Trần Thị Én liên tục khiếu nại, UBND tỉnh đã thành lập tổ công tác để kiểm tra, rà soát lại vụ việc của bà Én, Thanh tra Chính phủ cũng đã kiểm tra, rà soát vụ việc này.

Ngày 6/8/2014, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Công văn số 73/CTUBND-KN khẳng định nội dung giải quyết tại Quyết định số 10/QĐKN-CTUBND, ngày 10/02/2009 của Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, là đúng quy định và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương trong giải quyết tranh chấp đất đai; đề nghị bà Trần Thị Én chấp hành và chấm dứt khiếu nại về nội dung nêu trên.

Thậm chí, khi xảy ra sự việc khiếu kiện, chúng tôi tìm về Cù Lao Dung, nơi ông Trần Văn Chương (cha ruột bà Én) đang sinh sống để tìm hiểu thì cũng được chính miệng ông Chương thừa nhận phần đất đó ông đã trực tiếp gặp ông Khương để mượn cho vợ chồng bà Én ở tạm. Thế nhưng, trong các lần trao đổi với chúng tôi, chính quyền địa phương ở Long Phú luôn cho rằng diện tích đất 50 m2 đó của bà Én đã được cấp sổ đỏ, và khi chúng tôi đề nghị được cung cấp hồ sơ chứng minh thì lần nào cũng bị từ chối… mà không nói rõ lý do.

Trong khi đó, các cấp thẩm quyền thì tìm cách đùn đẩy, đá “quả bóng” trách nhiệm với ông Khương. Do không đồng ý với cách giải quyết này, ông Khương tiếp tục làm đơn khiếu nại lên các cấp chính quyền. Tuy nhiên, UBND tỉnh Sóc Trăng cho rằng đây là quyết định cuối cùng nên không tiếp tục xem xét và hướng dẫn ông Khương khiếu nại lên các cấp cao hơn. Thế nhưng, khi ông Khương gửi đơn lên Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài nguyên-Môi trường, thì nơi đây lại phản hồi rằng, vấn đề này thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND tỉnh Sóc Trăng.

Một cán bộ Phòng Tiếp công dân tỉnh Sóc Trăng cho biết: Mặc dù UBND tỉnh Sóc Trăng đã ban hành quyết định giải quyết khiếu nại của bà Én và có kết luận tỉnh đã giải quyết vụ việc đúng quy định và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương trong giải quyết tranh chấp đất đai; đề nghị bà Trần Thị Én chấp hành và chấm dứt khiếu nại nhưng bà Én không chấp hành. Mới đây, ngày 15/12/2016, ông Lê Văn Hiểu (Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng) cùng lãnh đạo các Sở, ngành chuyên môn đã có buổi tiếp bà Trần Thị Én, nghe bà trình bày các nội dung liên quan đến khiếu nại. Tuy nhiên, các cán bộ khẳng định nội dung bà Én trình bày hầu hết đều đã được gỉai quyết theo thẩm quyền và trình tự thủ tục.

Vậy là sau gần 30 năm “cõng” đơn đi khiếu nại, đòi lại phần đất mà mình cho mượn, chẳng những không được nhận lại đất, mà gia đình ông Khương còn rơi vào trạng thái mất phương hướng. Cầm những văn bản tréo ngoe này, ông Khương lắc đầu ngao ngán: “Thật tình tôi không biết khiếu nại ở cấp nào bây giờ. Chuyện rành rành ra đó, ai cũng biết, nhưng không hiểu sao người ta khó giải quyết cho tôi đến vậy. Tôi năm nay đã gần 80 tuổi rồi, lại thêm bệnh tật, sức khỏe ngày càng yếu đi, không biết với cách giải quyết chồng chéo, đùn đẩy như kiểu này, tôi có còn sống để tận mắt thấy công bằng của luật pháp”.

Đề nghị các cơ quan chức năng và UBND tỉnh Sóc Trăng cần “tiếp tục làm rõ 50 m2 còn lại” trong phần đất ông Khương cho vợ chồng bà Én mượn, để giải quyết dứt điểm vụ việc vừa nêu.

Bạch Dương