Phố ông đồ: Xin đừng biến thành cái chợ
Người đưa tiền vào, người xuất chữ ra như cảnh mua bán một món hàng ở ngoài chợ. Phố ông đồ giống như cái “chợ chữ”.
Tiền mua bán chữ
Phố Văn Miếu (Hà Nội) là nơi các ông đồ “tập kết” viết chữ nho dịp tết đến, xuân về. Nơi đây được người ta quen miệng gọi tên “phố ông đồ”. Tết Quý Tỵ 2013 năm nay, phố ông đồ sôi nổi, trẻ trung hơn bởi sự có mặt của lớp trẻ mê thư pháp và mong kiếm tiền từ nghề bán chữ. Cùng với đó, hình ảnh ông đồ già râu tóc bạc phơ ngồi viết chữ cũng thưa dần.
Ông Nguyễn Hữu Đưởng (80 tuổi, Mai Dịch, Hà Nội) giãi bày sự đổi thay của khu phố ông đồ. Ngày nay, đôi khi việc cho chữ đã bị thương mại hóa, làm mai một ý nghĩa cao quý và thiêng liêng. Mối quan hệ ông đồ và người xin chữ nhiều khi biến thành người bán – kẻ mua.
Theo ông Đưởng, mối quan hệ đó đúng ra phải gói gọn trong chữ “duyên”. Bởi lẽ, người thầy phải có tâm, cho chữ hợp với người đi xin, tục cho chữ mới có ý nghĩa chứ "tiền vào – chữ ra" thì làm mất sự linh thiêng.
“Với tôi, vấn đề tiền bạc tùy vào khả năng mỗi người, không nhất thiết phải theo giá chung. Sợ nhất, khi người xin chữ mang về, treo lên tường rồi than vãn: Viết lách chả ra làm sao mà lấy những ngần ấy tiền. Đây là văn hóa, không thể biến thành hàng hóa”, ông Đưởng nói.
Chữ để răn người
Ông đồ Đỗ Văn Tụ (70 tuổi, Hà Đông, Hà Nội), nhiều năm nay vẫn đến cho chữ ở Văn Miếu. Ông nhớ lại thuở nhỏ, gia đình ông được nhiều người đến xin chữ. Tục xin chữ hồi đó có ý nghĩa thiêng liêng với cả người xin chữ và người cho chữ.
Thầy vừa viết chữ vừa giảng giải ý nghĩa của từng nét chữ cho người xin chữ để họ có thể hiểu được hết những ý nghĩa sâu sắc của từng chữ. Người cho chữ phải như một người thầy, am hiểu cuộc sống và có đức độ, biết hướng hành động cho người xin chữ. Người xin chữ chọn ông đồ có uy tín, đức độ để xin cái tâm, cái đức của người thầy.
Sau khi viết chữ xong, thầy đồ trao chữ, người xin đưa hai tay lên quá đầu cung kính nhận chữ mang về nhà để thờ, hoặc treo trên tường.
Ông đồ Lê Quang Thảng nhớ lại, khi lên cấp hai trường huyện, ông được bố ông (cũng là một thầy đồ) cho chữ “minh”. Trước buổi lễ cho chữ, ông tắm rửa sạch sẽ, khăn áo chỉnh tề đứng nghiêm nơi thư phòng cha. Nghi lễ cho chữ diễn ra trang nghiêm, ông nhận thấy cái tâm, cái hồn của cha dồn vào từng nét chữ. Sau khi chữ viết xong, ông thắp hương làm lễ gia tiên rồi treo lên tường. Bức thư pháp ấy vẫn theo ông đến ngày nay.
“Có một anh cầu thủ bóng đá đến xin chữ. Tôi cho chữ "Tĩnh" với mong muốn và nhắc nhở anh ta luôn bình tĩnh trước đối thủ. Đó là cái duyên của anh ấy với tôi. Nếu anh ta đi xin chữ một người khác, có thể họ cho chữ “Dũng” với mong muốn anh ấy luôn dũng mãnh trước đối thủ. Do vậy, người xin được chữ nào còn tùy thuộc vào cái duyên giữa người xin chữ với thấy đồ. Cho chữ, không phải cho là hết, mà cho là được cái duyên của họ”. Thầy đồ Nguyễn Hữu Đưởng, 80 tuổi, Mai Dịch, Hà Nội |
Theo: Khampha.vn