Nông dân bức xúc vì nhận lúa giống hỗ trợ… hết “đát”

Ngán ngẩm nhận lúa giống hết “đát”

Như Dân trí đã phản ánh, trong vụ Xuân năm 2013, toàn tỉnh Nghệ An gieo cấy khoảng trên 8.000ha lúa BC15 (giống của Tổng Công ty giống cây trồng Thái Bình - PV); trong đó tập trung chủ yếu ở các huyện Quỳnh Lưu (khoảng 3.600 ha), Yên thành (khoảng 3.300ha), Diễn Châu (khoảng 1.000ha) và rải rác ở một số huyện khác. Tuy nhiên, khi đến kỳ thu hoạch nhưng bông lại trổ cờ lép hạt, năng suất giảm từ 30-70%. Theo thống kê của Sở NN&PTNT Nghệ An, khoảng 3.000 ha lúa BC15 bị thiệt hại ở các mức độ khác nhau, tập trung tại các huyện Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Yên Thành.

Sự việc trên khiến hàng ngàn hộ nông dân cùng lâm vào cảnh “điêu đứng”. Mới đây, người dân tại huyện Diễn Châu bức xúc phản ánh với văn phòng Dân trí thường trú tại Nghệ An khi họ được nhận lúa giống hỗ trợ thiệt hại đã hết hạn sử dụng.

Hai ngày sau khi nhận 5kg lúa giống hỗ trợ thiệt hại diện tích trong vụ Xuân 2013 nhưng bà Hồ Thị Thanh (46 tuổi, xóm 5, xã Diễn Trường, huyện Diễn Châu) vẫn chưa biết xử lý thế nào bởi lịch thời vụ gieo trồng vụ Xuân đã qua từ lâu còn lúa giống mới nhận thì cũng đã quá hạn sử dụng. Bà Thanh cho biết, những vụ mùa năm trước, gia đình bà thử cấy giống lúa BC15 trên diện tích 2 sào, cho năng suất từ 3-3,5 tạ/sào, với giá bán bình quân khoảng 700.000 đồng/tạ. Thấy giống lúa cho năng suất cao, chất lượng gạo ngon, vụ xuân 2013 gia đình bà mạnh dạn mở rộng diện tích lên 4 sào.

Quá trình gieo trồng gia đình bà Thanh đều tuân thủ theo lịch thời vụ gieo cấy của huyện và quy trình chăm sóc lúa. Từ đầu vụ, cây lúa phát triển bình thường, sạch bệnh, trổ bông to. Gần 3 tháng trời bỏ công chăm sóc, gia đình bà cứ tưởng sẽ có một mùa bội thu thì bông lúa trổ thoát nhưng lại không tạo hạt, chỉ toàn hạt lép từ đầu bông đến cuối bông. Lúa mất trắng, gia đình bà phải “gánh” một khoản nợ tiền công đầu tư chăm sóc, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật.

Ngày 11/3, khi đến nhận giống hỗ trợ thiệt hại vụ Xuân 2013 của Tổng Công ty giống Thái Bình, bà Thanh “tá hỏa” khi phát hiện lúa giống đã hết hạn từ ngày 25/2. Trên bao bì ghi rõ hàng hỗ trợ thiên tai, ngày sản xuất 10/4/2013 - hạn sử dụng 25/2/2014. “Tính ra, năm ngoái 4 sào lúa mất trắng đã làm gia đình tôi thiệt hại trên 7 triệu đồng. Đến bây giờ chúng tôi chưa nhận được đồng nào tiền hỗ trợ diện tích lúa đã thiệt hại. Cứ nghĩ người ta sẽ hỗ trợ giống để chúng tôi tái sản xuất thì họ lại đưa về giống lúa hết hạn sử dụng làm giống”, bà Thanh bức xúc.

Cùng chung tâm trạng với bà Thanh, ông Nguyễn Văn Khang (47 tuổi, xóm 6, xã Diễn Trường, huyện Diễn Châu) băn khoăn: “Vụ Xuân năm 2013, gia đình tôi gieo cấy 3 sào lúa giống BC15, bị thiệt hại từ 50-70% diện tích. Đến mùa gặt, chúng tôi chỉ biết cắt về cho bò ăn. Năm nay gia đình tôi không gieo trồng lúa BC15 nữa nhưng họ lại hỗ trợ lúa BC15 đã hết hạn sử dụng làm giống. Trong thông báo của xã chỉ nói là lúa này chỉ làm thức ăn cho gia súc, gia cầm nhưng chúng tôi cũng không dám sử dụng vì không biết lúa giống có được xử lý thuốc bảo quản gì không?”.

Ông Chu Văn Thơng - xóm trưởng xóm 5, xã Diễn Trường ngán ngẩm: “Xóm chúng tôi vừa nhận hơn 3 tạ lúa giống BC15 từ trên HTX về phát cho gần 50 hộ dân bị thiệt hại lúa BC15 năm ngoái. Hiện tại, chúng tôi chưa phát hết cho bà con vì tôi thấy lúa giống đã hết hạn sử dụng làm giống. Thà họ không hỗ trợ giống còn hơn là đưa về giống đã hết hạn, chỉ làm thức ăn chăn nuôi cho gia súc, gia cầm thế này”.

“Không nhận thì thiệt”(?)

Ông Trương Thanh Soạn - Phó Chủ tịch UBND xã Diễn Trường cho biết: “Vụ Xuân năm 2013, xã Diễn Trường bị thiệt hại 102,1ha lúa BC15 từ 30-70%. Từ đầu vụ, chúng tôi đã chỉ đạo cho bà con gieo trồng theo đúng khung lịch thời vụ của huyện nhưng không hiểu sao mà lúa vẫn mất mùa, năng suất giảm khoảng 5 lần so với những năm trước. Thiệt hại cho bà con nông dân rất lớn vì họ bỏ công chăm sóc, đầu tư rất nhiều. Ngày 9/3, chúng tôi nhận từ huyện hơn 5 tấn lúa giống BC15 về về phát cho các xóm nhưng lúa giống đã hết hạn từ 25/2, không thể làm giống được nữa”.

Theo ông Soạn, việc phát giống đã quá hạn sử dụng cho bà con khiến nhiều người băn khoăn, bức xúc. “Chúng tôi cũng chỉ biết giải thích cho bà con theo ý kiến của trên là lúa này chỉ dùng làm thức ăn chăn nuôi. Đáng lẽ ra, việc hỗ trợ lúa giống phải đảm bảo cho bà con có thể tái sản xuất được thì không hiểu sao họ lại đem về lúa giống hết hạn”, ông Soạn nói.

Tại xã Diễn Lâm - một trong những xã bị thiệt hại lớn của huyện Diễn Châu trong vụ Xuân 2013 do gieo trồng lúa BC15 (thiệt hại trên 200ha, trong đó diện tích mất trên 70% là 50,7ha), ông Hồ Văn Bộ - Phó Chủ tịch UBND xã Diễn Lâm, huyện Diễn Châu cho biết: “Xã chúng tôi vừa nhận hơn 8,4 tấn lúa giống BC15 của Tổng Công ty giống cây trồng Thái Bình nhưng đã hết hạn sử dụng từ ngày 25/2. Do khung thời vụ Xuân 2014 đã qua nên chắc chắn lúa giống này không thể đem vào sản xuất được nữa”.

Theo tìm hiểu của PV Dân trí, ngày 28/2, UBND huyện Diễn Châu có thông báo số 161/UBND-NN về việc hỗ trợ lúa BC15 cho diện tích BC15 thiệt hại trong vụ Xuân 2013. Theo đó, căn cứ lượng lúa của tổng công ty giống cây trồng Thái Bình hỗ trợ nông dân Diễn Châu đối với diện tích thiệt hại giống lúa BC15 vụ Xuân 2013, tổng số lượng lúa BC15 (đã hết hạn sử dụng làm giống) để làm thức ăn chăn nuôi với tổng lượng 40.758kg.

Lý giải việc hỗ trợ lúa “hết hạn sử dụng làm giống”, ông Phan Xuân Vinh - Trưởng phòng nông nghiệp huyện Diễn Châu cho biết: “Sau khi thống kê thiệt hại của bà con nông dân khi gieo trồng lúa BC15, phía UBND huyện Diễn Châu đã có tờ trình kiến nghị Tổng Công ty giống cây trồng Thái Bình hỗ trợ giống cho bà con tái sản xuất. Phía công ty đã phân bổ gần 50 tấn lúa giống về cho huyện, trong đó có hơn 40 tấn lúa giống BC15”.

“Thời điểm chúng tôi nhận lúa giống trước ngày 31/12/2013 (trước ngày gieo cấy theo khung thời vụ - PV) nhưng do năm nay huyện không cơ cấu lúa BC15 vào sản xuất nữa vì độ an toàn thấp nên chúng tôi để tạm lúa giống BC15 vào kho của trạm giống. Số xã nhận hơn 9,2 tấn các giống lúa giống khác mà công ty hỗ trợ thì chúng tôi đã phân bổ về cho bà con sản xuất rồi”, ông Vinh nói.

“Chúng tôi cũng đề nghị Tổng Công ty giống cây trồng Thái Bình hỗ trợ lúa giống khác ngoài lúa BC15 nhưng họ bảo hết nên chúng tôi cũng thống nhất nhận về, nếu không nhận thì thiệt. Một số xã gọi điện băn khoăn giống lúa hết hạn sử dụng làm giống, chúng tôi đã giải thích là số lượng mỗi gia đình được nhận ít vài dăm cân thì có thể xay xát ăn hoặc làm thức ăn chăn nuôi đều không có vấn đề gì cả”, ông Vinh cho biết thêm.

Ông Nguyễn Sỹ Hưng - Phó chủ tịch UBND huyện Yên Thành cho biết: “Vụ Xuân năm 2013, Yên Thành bị thiệt hại trên 1.700ha do gieo trồng lúa BC15 (từ 30-70%). Phía Tổng Công ty giống cây trồng Thái Bình hỗ trợ 30 tấn lúa giống các loại nhưng chúng tôi không nhận giống BC15 đưa vào sản xuất vì sợ rủi ro cao cho bà con như năm trước”.

Sáng 14/3, trao đổi với PV Dân trí, ông Nguyễn Văn Lập, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Nghệ An cho biết, phía Sở cũng đã nắm được thông tin về việc huyện Diễn Châu phân bổ lúa giống BC15 đã hết hạn sử dụng cho người dân làm thức ăn chăn nuôi. "Vấn đề cung ứng giống sản xuất, hỗ trợ thiệt hại cho nông dân do phía huyện Diễn Châu phụ trách, còn Sở chỉ quản lý chung. Chúng tôi sẽ cho kiểm tra lại việc hỗ trợ giống quá hạn làm thức ăn chăn nuôi và thông tin sau", ông Lập nói.

Doãn Hòa - Nguyễn Duy