Ngày Xuân, nhắc nhau về giáo dục gia đình

Khi đề cập những nhân tố ảnh hưởng, tác động đến việc học tập, rèn luyện, tu dưỡng, phát triển nhân cách của học sinh, người ta thường nhắc đến ba nhân tố: Gia đình, Nhà trường và Xã hội. Không phải ngẫu nhiên mà môi trường gia đình được nhắc đến đầu tiên. Có thể khẳng định, trong ba nhân tố kể trên thì nhân tố nào cũng quan trọng, nhưng giáo dục gia đình đóng vai trò nền tảng quyết định về nhân cách, còn giáo dục nhà trường đóng vai trò then chốt trong quá trình giáo dục về trí, đức, thể, mỹ cho học sinh . Nhiều bậc phụ huynh hiện nay, do sự bận rộn của cuộc mưu sinh đã phó mặc, bỏ bê con em mình cho nhà trường, thầy cô với câu nói cửa miệng là “Trăm sự nhờ các thầy cô” hay “Trăm sự nhờ nhà trường”. Thậm chí, có người còn cực đoan cho rằng: học sinh khi đã đến trường thì mọi việc tốt, xấu xẩy ra  đều do nhà trường. Chính suy nghĩ, nhận thức sai lầm trên đã dẫn đến sự buông lỏng trong việc quản lý, giáo dục con em của một số phụ huynh.

 

Trong một xã hội, con người được giáo dục dưới nhiều hình thức khác nhau. Nhưng hình thức giáo dục sâu sắc nhất, ảnh hưởng nhiều nhất đến nhân cách là giáo dục trong gia đình. Hình thành, xây dựng, bồi đắp nhân cách là chức năng quan trọng nhất của gia đình. Vì mỗi con người đều sinh ra, lớn lên trong một môi trường gia đình cụ thể. Việc giáo dục của gia đình bắt đầu từ lúc sinh ra cho đến cuối đời. Vai trò của cha mẹ, anh chị em, ông bà và những người thân khác trong gia đình đói với giáo dục con em là rất quan trọng, ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành nhân cách.

 

Ý kiến của bạn về vấn đề này xin gửi đến Diễn đàn Dân trí qua địa chỉ e-mail: thaolam@dantri.com.vn.

Trong khi thẳng thắn, công khai chỉ ra những bất cập, yếu kém tồn tại bấy lâu nay trong chất lượng giáo dục, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân cũng đã không ngần ngại chỉ ra chính phụ huynh, gia đình cũng  là “tòng phạm”. Trên thực tế, nhiều gia đình giàu có,  mua quần áo “mốt’, xe “xịn”, điện thoại di động “sành điệu” cho con, sẵn sàng đáp ứng, chiều theo một cách vô điều kiện những nhu cầu, sở thích của con đã góp phần hình thành thói ăn chơi,  đua đòi, quậy phá và vi phạm pháp luật. Bi kịch đã xảy ra cho không ít gia đình vì quá nuông chiều con, mà thiếu sự quan tâm giáo dục, tạo điều kiện cho con học tập và vui chơi, giải trí lành mạnh, nhất là kịp thời uốn nắn những thói hư tật xấu mới nảy sinh. Nhiều “mái ấm gia đình” đã trở thành “mái nhà lạnh lẽo” khi cha mẹ không quan tâm đến việc giáo dục con cái. Việc thiếu thốn tình cảm, thiếu hơi ấm của tình yêu thương từ phía gia đình đã tạo ra một “khoảng trống”tâm lí không gì bù đắp nổi dễ làm phát sinh ở con cái những biểu hiện tâm lý và hành vi lệch lạc.

 

Không có sự giáo dục nào tốt hơn là cha mẹ làm tấm gương sáng cho con cái noi theo. Tùy cử chỉ, hành động, cách hành xử của cha mẹ sẽ hằn sâu vào nếp nghĩ, nếp sống của con cái từ nhỏ cho đến lúc trưởng thành. Con cái nhìn vào tấm gương ấy mà cố gắng học tập, tu dưỡng. Điều đáng nói là đang xuất hiện tình trạng “lời nói không đi đôi với việc làm” trong không ít phụ huynh. Chẳng hạn cha mẹ cấm con hút thuốc, uống rượu nhưng người bố ngày nào cũng say xỉn hay lúc nào cũng phì phèo điếu thuốc lá trên môi thì làm sao có thể bảo ban được con cái.

 

Thời gian qua, dư luận xã hội hết sức bức xúc trước tình trạng học sinh “ngồi nhầm lớp”. Nhiếu người cho rằng đó hoàn toàn là do lỗi của nhà trường, của các thầy, cô giáo. Sự thực không hẳn như vậy bởi trong sự việc này cũng có sự “đồng lõa” của một số bậc phụ huynh. Họ biết việc con mình “học giả” nhưng có “điểm thật” và đang “ngồi nhầm lớp” nhưng vẫn “nhắm mắt” làm ngơ với một thái độ im lặng, thỏa hiệp. Họ sẵn sàng chi những đồng tiền do mồ hôi, nước mắt của mình làm ra để “mua” danh hão, điểm ảo cho con. Khi con em có những hành vi lệch lạc, hư hỏng: Đầu tóc nhố nhăng, áo quần lập dị, không thực hiện nội quy của nhà trường, thay vì những biện pháp nhắc nhở, uốn nắn kịp thời, nhiều bậc phụ huynh lại tỏ ra dễ dãi, chậc lưỡi cho qua. Đến lúc sự việc đi quá xa, con em đã sa chân vào các tệ nạn xã hội, có những hành vi vi phạm đạo đức, vi phạm pháp luật, có hối hận thì sự việc đã quá muộn màng.

 

Từ thực tiễn cuộc sống, chúng ta cần có thái độ nhìn nhận, dánh giá nghiêm túc về vai trò, vị trí của nhân tố gia đình trong “giáo dục tay ba” - Gia đình - Nhà trường - Xã hội để có biện pháp phối hợp đồng bộ. Theo đó, giáo dục học sinh không phải là nhiệm vụ duy nhất của ngành giáo dục mà đó còn là nhiệm vụ hệ trọng của gia đình và xã hội. Trong đó, gia đình giữ vai trò trọng yếu. Hãy tạm gác lại một bên những yếu kém, bất cập của ngành giáo dục để xem xét, nhìn nhận ở gia đình mỗi bậc phụ huynh đã làm gì trong việc phối hợp cùng nhà trường và xã hội để giáo dục con em mình? Câu trả lời xin dành cho mỗi bậc làm cha, làm mẹ!

 

Bùi Minh Tuấn
(Giáo viên trường THPT Kim Liên - Nam Đàn - Nghệ An)

 

LTS Dân trí - Là những người làm cha làm mẹ, hầu như ai cũng tự nguyện nhận lấy trách nhiệm giáo dục con cái, nhưng nhiều khi không biết coi trọng phương pháp giáo dục, không hiểu biết về tâm lý lứa tuổi, cho nên cách giáo dục dễ rơi vào hai trạng thái bất lợi: hoặc là nuông chiều con quá như tác giả bài báo trên đây phân tích, hoặc quá nghiêm khắc bắt con làm theo ý mình trong mọi việc mà thíêu sự gần gũi tìm hiểu những nhu cầu chính đáng của con. Cả hai cách giáo dục ấy đều không đem lại hiệu quả mong muốn.

 

Cho dù bận công việc đến đâu, đã làm cha làm me thì không thể thoái thác trách nhiệm  giáo dục con cái và điều quan trọng nhất là hãy làm tấm gương sáng cho các con noi theo.Chúc cho mọi bậc cha mẹ làm được điều đó trong nằm mới này.