Dự án dân 41 lần ra Trung ương khiếu nại: Thanh tra Chính phủ kết luận chính thức!

Nhiều yêu cầu của người dân không có cơ sở để xem xét

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình tại văn bản số 3788/VPCP-V.I ngày 24/4/2018 của Văn phòng Chính phủ về việc giao Thanh tra CP chủ trì, phối hợp cùng Bộ TNMT và UBND tỉnh Bắc Giang rà soát quá trình thực hiện Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Nam phường Dĩnh Kế, TP.Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang. Ngày 16/10/2018, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Thông báo số 1783/TB-TTCP về kết quả kiểm tra, rà soát.

Cụ thể, về nội dung công dân khiếu nại, kiến nghị, phản ánh: ông Nguyễn Văn Huy và một số công dân trú tại thôn Nợm, phường Dĩnh Kế có đơn cho rằng đây là dự án ảo, không công khai về quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch, thu hồi đất thiếu căn cứ, việc thay đổi dự án không họp dân để thỏa thuận với chủ đầu tư; đề nghị được bồi thường đất nông nghiệp giao lâu dài với giá 380triệu đồng/1 sào như thôn Hạc (cùng xã Dĩnh Kế, nay là phường Dĩnh Kế); đất kinh tế phụ gia đình (đất 10%) phải được bồi thường theo giá đất vườn; đất công ích các hộ sử dụng ổn định từ năm 1992 phải được bồi thường như đất nông nghiệp giao lâu dài; đề nghị áp dụng đơn giá tại thời điểm thu hồi đất, không lấy đất dịch vụ.

Tổ công tác kết luận: Trong quá trình thực hiện dự án chưa thực hiện đầy đủ các bước công khai khi điều chỉnh quy hoạch, cụ thể: khi điều chỉnh cục bộ quy hoạch Khu vực bệnh viện đa khoa TP.Bắc Giang và đổi tên đề án, UBND TP.Bắc Giang đã không tổ chức lấy ý kiến cộng đồng dân cư trong khu vực điều chỉnh là chưa phù hợp quy định tại khoản 1, Điều 51 Luật Quy hoạch đô thị 2009; ngoài ra khi điều chỉnh quy hoạch lần 1 (năm 2009), thành phần dự Hội nghị lấy ý kiến nhân dân chỉ có thôn Nợm mà không có thôn Mé (cũng có đất bị thu hồi) dự họp là chưa phù hợp quy định; việc tuyên truyền đến người dân về điều chỉnh quy hoạch và đổi tên đề án còn chưa rộng rãi và thường xuyên; do vậy công dân khiếu kiện cho rằng dự án chưa công khai, minh bạch trong quá trình điều chỉnh quy hoạch; trách nhiệm thuộc về UBND Thành phố Bắc Giang.

Diện tích quy hoạch cho Dự án được UBND TP Bắc Giang phê duyệt tại Quyết định số 1715/QĐ-UBND ngày 28/9/2009 là 11,4ha tuy nhiên tổng diện tích đất bị thu hồi qua 3 đợt là gần 12,4 ha; vượt khoảng 1ha; UBND TP.BG báo cáo phần diện tích vượt 1ha chính là phần đất xen kẹt giữa hành lang đường cao tốc Hà Nội - Bắc Giang với quy hoạch bị ngập nước, không sản xuất được sau khi làm đường và làm hạ tầng khu dân cư; công dân đề nghị thu hồi, được UBND tỉnh nhất trí cho thu hồi; việc thu hồi, bồi thường phần diện tích này nhận được sự đồng thuận của công dân.

Do vậy, việc công dân cho rằng đây là dự án ảo là không có cơ sở; việc phản ánh thu hồi diện tích đất thực tế chênh lệch với diện tích quy hoạch dự án được phê duyệt là có căn cứ (chênh lệch 1ha), tuy nhiên việc thu hồi đất này là có căn cứ theo quy định pháp luật và phù hợp thực tế. Việc công dân phản ánh về không công khai đầy đủ về điều chỉnh quy hoạch là có cơ sở.

Về việc thu hồi đất thiếu căn cứ, phải thỏa thuận bồi thường với chủ đầu tư, báo cáo cho biết: Việc triển khai dự án Bệnh viện đa khoa Bắc Giang, sau này là dự án Khu dân cư phía nam phường Dĩnh Kế; phần đất quy hoạch để xây dựng Bệnh viện vẫn được giữ nguyên, không lấy làm dân cư mà thay vào đó là để xây dựng Bệnh viện đa khoa Quốc tế Hà Nội – Bắc Giang và Bệnh viện chuyên khoa mắt quốc tế HB.

Các dự án trên đều thuộc trường hợp nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế trong khu đô thị theo quy định tại Khoản 3, Điều 2, Nghị định số 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ; Điều 34, Nghị định số 84/2007/NĐ-CP của Chính phủ và mục X, Thông tư số 06/2007/TT-BTNMT ngày 02/7/2007 của Bộ TNMT.

Do vậy, đoàn công tác của Thanh tra Chính phủ cho rằng việc các hộ đề nghị được thỏa thuận với chủ đầu tư của các dự án nêu trên là không có cơ sở để xem xét.

Việc công dân đề nghị được bồi thường đất nông nghiệp giao lâu dài với giá 380 triệu đồng/1sào như thôn Hạc: Căn cứ bản đồ hiện trạng thu hồi đất, các hộ có đất bị thu hồi tại thôn Nợm (hiện đang có khiếu nại, phản ánh) khi thực hiện dự án không nằm trong khu dân cư, không có “một cạnh tiếp giáp với ranh giới phường, tiếp giáp với thửa đất có nhà ở, đất ở…” nên không được hỗ trợ 30% giá đất trung bình của khu vực có đất bị thu hồi như thôn Hạc theo quy định tại Điều 10, Quyết định số 04/2008/QĐ-UBND ngày 18/01/2008 và Quyết định số 112/2009/QĐ-UBND ngày 28/10/2009 của UBND tỉnh Bắc Giang; Khoản 2 Điều 10, Nghị định số 197/2004/NĐ-CP của Chính phủ.

Do vậy, việc các hộ đề nghị được bồi thường, hỗ trợ như thôn Hạc là không có cơ sở để xem xét.

Về đề nghị được bồi thường, hỗ trợ đối với đất kinh tế gia đình (đất 10%) theo chính sách bồi thường hỗ trợ như đối với đất vườn, báo cáo cho biết Chính phủ ban hành Nghị định số 64/CP ngày 27/9/1993 về việc giao đất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng lâu dài vào mục đích sản xuất nông nghiệp; đất kinh tế hộ gia đình canh tác ngoài đồng được đưa vào cân đối chung để giao theo định suất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp, ổn định, lâu dài. Nên tại thời điểm thu hồi đất không còn đất kinh tế gia đình mà chỉ còn đất trồng cây hàng năm, cây lâu năm và một số loại đất khác nằm trong nhóm đất nông nghiệp theo quy định của Luật Đất đai năm 2003.

Ngoài ra, theo quy định tại khoản 2, Điều 6, Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 quy định về nguyên tắc bồi thường “người bị thu hồi đất đang sử dụng vào mục đích nào thì được bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm có quyết định thu hồi…”.

Do vậy, các hộ đề nghị được bồi thường, hỗ trợ đối với đất kinh tế gia đình theo chính sách bồi thường hỗ trợ như đối với đất vườn là không có cơ sở.

Để thực hiện dự án, UBND TP.Bắc Giang đã thu hồi diện tích 22.532,1m2 đất công của 98 hộ gia đình đang sử dụng; phần diện tích đất này không được bồi thường về đất, chỉ được bồi thường, hỗ trợ tài sản trên đất. UBND TP.Bắc Giang căn cứ vào biểu điều tra kiểm kê đất công ích do UBND xã Dĩnh Kế lập ngày 27/8/2001 và Đơn xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các hộ (không ghi ngày, tháng, năm) trong đơn thể hiện là “đất 5%”, “đất tạm giao”. Công dân đề nghị được xem xét bồi thường như đất nông nghiệp lâu dài.

Theo quy định tại Điểm g, Khoản 1, Điều 43- Luật Đất đai năm 2003 và Khoản 5, Điều 7, Nghị định 197/2004/NĐ-CP của Chính phủ thì việc thu hồi đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn thuộc trường hợp không được bồi thường về đất khi bị thu hồi.

Do vậy việc các hộ gia đình yêu cầu được bồi thường đất công ích khi nhà nước thu hồi để thực hiện dự án nêu trên như bồi thường đất nông nghiệp giao lâu dài là không có cơ sở để xem xét, giải quyết.

Tuy nhiên, đoàn Thanh tra cũng chỉ rõ, UBND xã Dĩnh Kế qua các thời kỳ quản lý thiếu chặt chẽ đất công ích trên địa bàn theo quy định pháp luật (không có hợp đồng sử dụng đất công ích với các hộ; sổ sách theo dõi việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của các hộ sử dụng đất công ích…) đã gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước về đất công ích và việc bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất. Ngoài ra, việc lập Biểu kiểm kê đất công ích năm 2001 của UBND xã Dĩnh Kế còn để sót một số hộ, dẫn đến khi thu hồi, bồi thường, các hộ dân không có tên trong Biểu kiểm kê được lợi hơn, gây nên sự so bì, thiếu công bằng giữa các hộ dân.

Về đề nghị áp dụng đơn giá tại thời điểm thu hồi đất, không lấy đất dịch vụ, Thanh tra Chính phủ cho rằng: Theo báo cáo của UBND TP.Bắc Giang, giai đoạn thực hiện dự án áp dụng giao thời giữa hai thời điểm. Thời điểm áp dụng theo Quyết định số 04/2008/QĐ-UBND ngày 18/1/2008 (chính sách cũ) và thời điểm áp dụng theo Quyết định số 112/2009/QĐ-UBND ngày 28/10/2009 (chính sách mới).

Theo đó, để so sánh tính có lợi cho người dân có đất nông nghiệp bị thu hồi, UBND TP.Bắc Giang đã tổ chức họp các hộ dân bị thu hồi và phân tích cho nhân dân hiểu, được đa số nhân dân nhất trí và đề nghị được thực hiện theo chính sách cũ thể hiện tại Biên bản họp ngày 23/11/2009). Chủ tịch UBND TP Bắc Giang đã có văn bản xin ý kiến và được Chủ tịch tỉnh đồng ý cho thực hiện theo chính sách cũ. Sau đó, UBND TP Bắc Giang tiếp tục thực hiện thu hồi, bồi thường theo chính sách cũ và được cơ bản nhân dân ủng hộ.

Như vậy, đề nghị của một số công dân về nội dung này đã được địa phương xem xét, xử lý trên cơ sở đồng thuận chung của đại đa số hộ dân liên quan.

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ những tồn tại, thiếu sót trong quá trình triển khai thực hiện dự án

Theo đó, Dự án bệnh viện đa khoa thành phố Bắc Giang được UBND tỉnh Bắc Giang cho phép điều chỉnh quy hoạch chung 1/10.000 để lập đồ án quy hoạch chi tiết 1/500 của dự án với diện tích đất khoảng 2 ha, nhưng UBND tỉnh Bắc Giang không ban hành quyết định điều chỉnh quy hoạch chung là chưa đảm bảo quy định pháp luật về điều chỉnh quy hoạch xây dựng và quản lý sử dụng đất đai.

Quá trình điều chỉnh quy hoạch không tổ chức lấy ý kiến cộng đồng dân cư trong khu vực điều chỉnh quy hoạch là chưa phù hợp quy định tại khoản 1, Điều 51 Luật Quy hoạch đô thị 2009; việc tuyên truyền đến người dân về điều chỉnh quy hoạch và đổi tên đồ án còn chưa rộng rãi và thường xuyên.

Ngày 20/01/2010, UBND tỉnh Bắc Giang cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty CP Y dược Tân Trường Sinh đầu tư xây dựng Bệnh viện đa khoa quốc tế Hà Nội – Bắc Giang, bố trí vào Khu vực quy hoạch Bệnh viện đa khoa thành phố, trong khi dự án Bệnh viện đa khoa TP Bắc Giang chỉ mới có công văn tạm dừng (số 3320/UBND-XD ngày 14/12/2009) là chưa đảm bảo về cơ sở pháp lý. Thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND tỉnh Bắc Giang cần xử lý theo quy định pháp luật về việc đến nay chưa có văn bản thu hồi hay hủy bỏ đối với dự án Bệnh viện đa khoa TP Bắc Giang tại vị trí này.

Ngoài ra, quá trình thực hiện thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ xảy ra nhiều sai sót, dẫn đến nhiều lần phải điều chỉnh quyết định thu hồi đất (5 lần), điều chỉnh phương án bồi thường hỗ trợ (10 lần), do xác định sai về loại đất, về quy chủ sử dụng, diện tích…; có 7 cán bộ UBND TP Bắc Giang và UBND xã Dĩnh Kế sai phạm đã bị xử lý kỷ luật, bị phê bình nghiêm khắc; dẫn đến một số hộ dân mất niềm tin về dự án, phát sinh khiếu kiện.

Trách nhiệm xảy ra sai phạm, thiếu sót nêu trên trực tiếp thuộc về UBND TP Bắc Giang; trách nhiệm quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực thuộc về Sở Xây dựng, Sở TNMT, sở KHĐT tỉnh Bắc Giang; trách nhiệm chung thuộc về UBND tỉnh Bắc Giang.

Làm việc với PV Dân trí, ông Mai Sơn, Chủ tịch UBND TP Bắc Giang cho biết sau khi Thanh tra Chính phủ có kết luận các nội dung liên quan đến dự án, UBND tỉnh Bắc Giang đã có công văn chỉ đạo UBND TP Bắc Giang xem xét, thực hiện nghiêm các nội dung kết luận, đồng thời làm rõ kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân và tập thể liên quan.

UBND TP Bắc Giang đã lập đoàn kiểm tra và đang trong quá trình thực hiện. “Quan điểm của UBND TP Bắc Giang là sẽ thực hiện nghiêm túc, khách quan và kỹ lưỡng các nội dung kết luận, trách nhiệm của những cá nhân và tập thể liên quan sẽ được làm rõ và công khai minh bạch trước công luận”, ông Mai Sơn cho biết.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế - Ngọc Hân