Chuyện lạ tố tụng: Tòa án tỉnh Cà Mau sẽ xét xử… chính mình ?!

Trong đơn khiếu nại gửi đến báo Dân trí, bà Nguyễn Ánh Minh bức xúc nói: Tôi vừa nộp đơn kháng cáo yêu cầu Tòa án nhân dân tỉnh Cà Mau xét xử phúc thẩm chính Tòa án tỉnh Cà Mau và bồi thường 1,2 tỉ đồng, đồng thời công khai xin lỗi. Nguyên nhân là do trước đó, tòa này đã xử oan sai khi tuyên phạt bà Minh 15 năm tù vì phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Sau một khoảng thời gian được chứng minh vô tội, bà Minh đã khởi kiện dân sự yêu cầu bồi thường tại TAND TP Cà Mau bởi hành xử của tòa chưa thật sự “thấu tình, đạt lý”!

Bản án 15 năm tù oan cho một người đàn bà

Theo hồ sơ vụ việc, bà Nguyễn Ánh Minh (SN 1964), nguyên là cán bộ ngân hàng Nông nghiệp phát triển nông thôn huyện Thới Bình. Vào khoảng thời gian từ năm 1999 - 2002 bà Minh có vay tiền của một số hộ dân sau đó cho Phạm Chí Nguyện (là đồng nghiệp ở cơ quan) vay lại để hưởng chênh lệch.

Đến tháng 12/2003, Nguyện bỏ trốn, mang theo toàn bộ số tiền khiến bà Minh phải “gồng mình”  đóng tiền lãi cho các hộ dân. Sau đó cơ quan Cảnh sát điều tra  công an tỉnh Cà Mau đã bắt tạm giam bà Minh gần một năm rưỡi. Đến ngày 19/10/2007, TAND tỉnh Cà Mau đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm tuyên bà Minh phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” và xử phạt 15 năm tù giam.

Ngày 25/2/2008, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại TPHCM đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục Phúc thẩm đã quyết định hủy toàn bộ vụ án hình sự sơ thẩm ngày 19/10/2007 của TAND tỉnh Cà Mau. Cho đến 2 năm sau, ngày 24/2/2010, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cà Mau mới xác định rõ: “Bà Minh không có ý thức gian dối, không sử dụng tiền vay vào việc trái pháp luật hay bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản. Bà Minh cũng đã thừa nhận và không hề khước từ nghĩa vụ trả nợ. Bên cạnh đó, việc vay tiền của bà Minh là quan hệ kinh tế dân sự. Cho nên hành vi này không cấu thành tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Vì thế Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cà Mau đã quyết định đình chỉ vụ án hình sự, đình chỉ vụ án đối với bị can là bà Nguyễn Ánh Minh.

TAND tỉnh Cà Mau sẽ xét xử chính mình?

Sau khi được các cơ quan chức năng xét xử một cách công bằng, đúng người đúng tội, bà  Minh đã làm đơn yêu cầu TAND tỉnh Cà Mau bồi thường và xin lỗi công khai. Tuy nhiên mãi cho đến ngày 05/4/2013 (tức sau hơn 3 năm từ khi được xác định vô tội) TAND tỉnh Cà Mau mới ra thông báo thụ lý số 01/TB-TV giải quyết bồi thường thiệt hại theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Đến ngày 04/7/2013, Toà này mới có Quyết định số 238/QĐ-TA bồi thường bà Minh với số tiền hơn 364 triệu đồng.

Một điểm đáng nói nữa, trong các lần ra văn bản để định mức bồi thường cho bà Minh, TAND tỉnh Cà Mau lại thiếu nhất quán và “cò cưa” từng đồng (?!). Cụ thể, tại biên bản hòa giải ngày 08/10/2013 do TAND TP Cà Mau thực hiện, tòa án tỉnh Cà Mau lại hạ mức bồi thường từ hơn 364 triệu đồng ban đầu xuống còn hơn 362 triệu đồng?! (Ngày 28/3/2014, TAND thành phố Cà Mau xét xử sơ thẩm buộc TAND tỉnh Cà Mau bồi thường hơn 386 triệu đồng và xin lỗi công khai bà Minh tại nơi cư trú).

Không đồng tình vì sau hơn 3 năm trời chờ đợi, lại phải nhận sự đối xử như vậy, bà Minh đã khởi kiện vụ án dân sự, yêu cầu tòa TAND TP Cà Mau xét xử tòa cấp trên  là TAND Tỉnh Cà Mau, buộc bồi thường 1,2 tỉ đồng và xin lỗi bà tại nơi cư trú. Bà Minh bức xúc cho rằng mức bồi thường này không những quá “bèo” so với thiệt hại cả về vật chất lẫn tinh thần do tòa đã gây ra. Điều này còn thể hiện sự thiếu tôn trọng người bị oan sai. Bởi lẽ, sau khi được trả lại tự do, phải rời bỏ quê nhà nhằm tránh sự dè bỉu của mọi người, bà Minh cũng không thể trở lại những công việc cũ mà chỉ ở nhà nội trợ.

Không chỉ thế, trong quá trình bị giam giữ, sức khỏe của bà mất 75% khả năng lao động (theo Biên bản giám định khả năng lao động của Hội đồng giám định y khoa tỉnh Cà Mau). Nhưng, nỗi đau và mất mát không có gì bù đắp nổi cho bà đó là việc người cha của bà khi hay tin con gái bị bắt, đã quá sốc dẫn đến bị tai biến và mất trong thời gian bà bị cầm tù.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư  Hồ Nguyên Lễ - Trưởng văn phòng Luật Tín Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) đưa ra quan điểm: Việc bà Minh yêu cầu TAND tỉnh Cà Mau bồi thường thiệt hại theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước là hoàn toàn chính đáng. TAND thành phố Cà Mau xét xử sơ thẩm không chấp nhận là chưa công bằng và chưa đảm bảo quyền lợi cho người bị oan sai. Bà Minh có quyền kháng cáo để Tòa án cấp phúc thẩm tiếp tục xem xét lại yêu cầu của mình.

"Vậy lúc này, câu chuyện hy hữu  sẽ xảy ra, khi TAND tỉnh Cà Mau xét xử… chính mình. Và đó dẫn đến nghi ngại: Liệu một phiên tòa như vậy có đảm bảo tính khách quan?", luật sư Lễ phân tích.                                                            

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc.

Việt Khuê - Phạm Thọ