Chiêm ngưỡng cây đa hàng trăm năm tuổi

Đứng phía bên này sông Ngàn Mọ (xã Cẩm Duệ, huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh), có thể dễ dàng nhìn thấy một cây đa có kích thước sừng sững, với chiều cao nổi bật so với những cây xung quanh. Càng lại gần càng choáng ngợp trước kích thước to lớn của cây cổ thụ này. Chu vi của cây đa gần 15m, đường kính khoảng 3m và cao 20 mét. “Cây đa phải dễ đến 10 vòng tay người lớn ôm mới xuể.” Ông Phan Văn Thân – trưởng phòngVăn hóa xã Cẩm Duệ cho biết.

Người dân trong xã vẫn thường quen gọi đây là cây đa Đình Trung chợ Vực vì lấy theo tên cũ khu vực này trước đây. Trong trí nhớ của các bậc cao niên trong xã, không biết cây đa có từ bao giờ, nhưng nó đã trở thành một phần không thể thiếu từ bao đời nay trong tiềm thức “bến nước, cây đa”.

Ông Phan Văn Thân – trưởng phòng Văn hóa xã Cẩm Duệ cho biết: cây đa nằm trong quần thể đình Trung chợ Vực của xã Mỹ Duệ trước đây (nay là xã Cẩm Duệ). Trong một văn bản của báo cáo tóm tắt di tích của xã thì Đình Trung chợ Vực được xây dựng vào thời vua Minh Mệnh năm Mậu Tý (1828) tính đến nay đã là 185 năm. Nhưng do chiến tranh tàn phá, nơi đây chỉ còn phế tích. Duy chỉ có cây đa vẫn sứng sững cho đến hôm nay.

“Tuổi thọ cây này còn gấp đôi cả sự hình thành của Đình Trung chợ Vực. Ông nội tôi kể, thì từ thời ông tôi còn nhỏ đã có cây đa này rồi”, một bậc cao niên trong làng cho biết.

Cũng tại cây đa này còn nơi ghi dấu một thời vàng son của nhân dân xã Cẩm Duệ. Nhiều thế hệ của người dân trong xã vẫn thường nhắc đến các anh hùng liệt sĩ đi trước như Trương Quốc Tiến, Lê Long, Kiều Búp… mà những chiến công của họ đều gắn với cây đa đình Trung chợ Vực này. “Các anh đều là Đảng viên của Đảng Cộng Sản, hoạt động bí mật tại đây trong thời kỳ 30 – 31. Hồi đó, cây đa này là nơi để quân ta cắm cờ búa liềm. Bọn lính khố xanh (lính người Việt do thực dân Pháp tổ chức ở các tỉnh trước Cách mạng tháng Tám. Chân lính khố xanh quấn xà cạp bằng vải xanh –PV) biết nên trời bắt đầu tắt nắng là đi tuần. Vậy mà các anh nhanh lắm, thoắt cái là trèo lên tận ngọn cắm cờ. Mỗi lần nhìn thấy cờ khởi tung bay phấp phới trên cây đa này, bà con ai cũng khấp khởi, tự hào lắm”, cụ Hứng bồi hồi nhớ lại.

Tổng bí thư Lê Duẩn trong một lần về thăm quê đã dừng lại nơi đây để trò chuyện cùng bà con địa phương. Nhìn thấy cây đa, Tổng Bí thư đã chỉ tay và nói : “Cây đa còn đó, bến đò còn đây”. Đồng chí còn giải thích thêm đây là cây đa mà thủa nhỏ đã từng được cha đưa đến đây chơi.

Hiện nay cây đa đang nằm trên xóm Võ Phương Tứ (tức làng Phương Trai cũ) của xã Cẩm Duệ, huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh.

Một số hình ảnh về cây đa cổ thụ mà PV báo Dân trí ghi lại