Bình Định: Cả trăm ha rừng dương bao đời che chở cho dân bị… xóa sổ!

“Lá phổi” xanh bị “tàn sát”

Theo người dân ở thôn Huỳnh Giản Bắc (xã Phước Hòa, huyện Tuy Phước), cả khu rừng dương khoảng 250ha, được ví như “lá phổi xanh” bao đời nay giữ chức năng phòng hộ, che chắn thiên tai, bão cát cho trên 500 hộ dân (khoảng 2.000 nhân khẩu) đã bị phá trắng trên 140ha.

Qua tìm hiểu, diện tích bị phá nằm ở khu vực đã được tỉnh Bình Định giao cho Công ty CP Phong điện Phương Mai đầu tư dự án phong điện Phương Mai 1.

Dẫn chúng tôi đến hiện trường khu rừng bị “triệt hạ”, ông Nguyễn Văn Năm - Bí thư Chi bộ thôn Huỳnh Giản Bắc, xót xa: “Bao đời nay, rừng cây này như lá phổi cho dân làng Huỳnh Giản Bắc và các vùng lân cận. Rừng che chắn thiên tai, khắc chế nạn cát bay, giữ ẩm, cải tạo môi trường cảnh quan, nuôi dưỡng mạch nước ngầm ngọt mát, cho dân yên tâm sinh sống, sản xuất. Thế nhưng, chỉ từ tháng 4 đến tháng 6/2019, khu rừng bạt ngàn xanh tươi trước kia giờ cơ bản bị phá sạch, đốt sạch”.

Theo ông Năm, rừng được hình thành từ rất lâu. Trong chiến tranh, toàn bộ khu rừng dương là nơi bộ đội ta ẩn náu, chiến đấu và mở đường máu giải phóng Quy Nhơn. Sau này, chương trình trồng rừng BAM-327 của Chính phủ, người dân mới hưởng ứng trồng bổ sung thêm, dần tăng diện tích lên 250ha, thuộc địa phận 2 xã Phước Hòa (huyện Tuy Phước) và Cát Chánh (huyện Phù Cát). Rừng được gầy dựng từ nhiều thế hệ dân làng, có những cây dương cổ thụ, độ che phủ rất lớn…

Ghi nhận tại hiện trường, cả khu rừng giữ chức năng phòng hộ rộng bạt ngàn giờ bị đốt cháy, bên cạnh nhiều gốc dương có đường kính từ 10 - 50cm, tuổi có thể từ 5-40 năm tuổi, bị cưa sát gốc. Các đối tượng sử dụng cưa máy và phương tiện cơ giới để mở đường vào phá rừng. Sau khi cưa hạ thì cây lớn được vận chuyển đi nơi khác để tiêu thụ, còn hiện trường được dọn dẹp và đốt cháy nhiều lần để xóa dấu vết. Hiện trường cho thấy, đây là một vụ phá rừng quy mô rất lớn.

Công an vào cuộc

Cũng theo người dân, đây là vụ phá rừng quy mô rất lớn, có tổ chức. Người dân cho rằng, các đối tượng có khả năng đã được “bật đèn xanh” để phá rừng, bán gỗ. Số lượng cây rừng bị cưa hạ khoảng 100.000 cây, ước tính tiền bán gỗ khoảng phải hàng tỷ đồng.

Theo ông Võ Thành Hải - Chủ tịch UBND xã Cát Chánh (huyện Phù Cát), khoảng năm 2009, UBND tỉnh đã giao cho Công ty CP Phong điện Phương Mai triển khai dự án phong điện. Riêng địa bàn xã Cát Chánh có 130ha. Tỉnh yêu cầu khi triển khai dự án, doanh nghiệp phải giữ lại rừng dương để chống bão cát cho người dân.

“Tuy nhiên, sau khi được giao đất đến nay, điện gió chưa thấy đâu nhưng thấy rừng bị phá trắng mà chủ đầu tư không kịp thời báo cáo cho chính quyền, đơn vị chức năng để ngăn chặn thì rất khó hiểu…”, ông Hải nói.

Còn ông Huỳnh Thanh Vương - Chủ tịch UBND xã Phước Hòa (huyện Tuy Phước) cho biết, đã tập hợp từ ý kiến của người dân về việc rừng dương bị chặt phá, đốt cháy.

“Các phản ứng, lo ngại của người dân là hoàn toàn chính đáng. Địa phương đã báo cáo Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh và ban đã yêu cầu Công ty CP Phong điện Phương Mai phải khắc phục rừng bị phá và cháy trước mùa mưa năm 2019; đồng thời phải có biện pháp bảo vệ, trồng lại rừng”, ông Vương nói thêm.

Về vấn đề này, ông Phan Viết Hùng - Phó trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định (đơn vị quản lý nhà nước, được giao quản lý dự án phong điện Phương Mai 1), cho biết đã có công văn đề nghị Công an tỉnh Bình Định vào cuộc điều tra nguyên nhân rừng bị phá, đốt cháy.

Ông Hùng khẳng định, số diện tích bị phá, đốt trên không phải là rừng, mà là cây xanh trong Khu kinh tế. Đồng thời, số cây xanh trên chủ đầu tư đã bồi thường nên chủ đầu tư phải có trách nhiệm.

“Diện tích ở đây chủ yếu được quy hoạch để làm phong điện, phục vụ du lịch và khai thác năng lượng tái tạo. Theo quy hoạch, ở đây chỉ cho phép chặt hạ một số diện tích rừng đủ để trồng trụ điện gió, không được phá trắng. Trách nhiệm chính là của chủ đầu tư, tài sản của họ thì họ phải giữ. Còn về quản lý nhà nước thì mình chỉ kiểm tra, nhắc nhở và đôn đốc thôi. Qua sự việc trên ngoài việc đã gửi cho Công an điều tra, thì cũng đã yêu cầu chủ đầu tư trồng cây xanh trở lại”, ông Hùng cho biết thêm.

Doãn Công