Bị mạo danh facebook để lừa đảo cần phải làm ngay những việc gì?

Trong chương trình “Ba phút cùng luật sư” kỳ này, luật sư Nguyễn Đức Chánh, giám đốc công ty luật Đức Chánh, sẽ hướng dẫn bạn nên làm gì nếu rơi vào trường hợp trên.

Thưa luật sư Nguyễn Đức Chánh, có một bạn đọc gửi về chương trình 1 câu hỏi như sau: “Tôi đang bị 1 người nào đó dùng hình ảnh cá nhân của tôi và lập một tài khoản giả dạng tôi trên mạng xã hội facebook, lừa nạp card điện thoại, có lần còn lừa bạn tôi chuyển tiền qua tài khoản ATM, làm ảnh hưởng danh dự, uy tín của tôi. Hành vi đó có phạm pháp hay không và bây giờ tôi phải làm sao?”.

Xin chào bạn đọc Dân trí!

Thời gian qua, tình trạng mạo danh trên mạng xã hội diễn ra khá phổ biến. Từ người nổi tiếng, chính khách đến người dân bình thường, khiến uy tín, danh dự… của họ bị ảnh hưởng khá nghiêm trọng.

Điều 37 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định: “Danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ”. Việc giả mạo facebook hay các trang mạng xã hội khác nhằm mục đích đưa và phát tán thông tin xuyên tạc, vu khống, bôi xấu, xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của cá nhân, tổ chức là hành vi bị pháp luật cấm.

Ngoài ra, Điều 12 Luật Công Nghệ Thông Tin cũng nghiêm cấm hành vi “giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức, cá nhân khác”.

Điều 5 Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15/07/2013 của Chính phủ cũng nghiêm cấm hành vi “Giả mạo tổ chức, cá nhân và phát tán thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”.

Thưa luật sư, vậy trong trường hợp bị mạo danh tài khoản facebook như bạn đọc trên thì họ phải xử lý thế nào?

Khi phát hiện bị kẻ khác mạo danh, để tránh thiệt hại cho người khác và chính bản thân mình, người dùng cần gửi thông tin tới nhà cung cấp để họ khóa các tài khoản giả mạo. Đồng thời, cần thông báo ngay cho người thân, bạn bè biết để tránh thiệt hại.

Khi có hậu quả xảy ra, người bị giả mạo nên nhanh chóng thông báo với cơ quan chức năng (Cơ quan Công an, Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông) để can thiệp và xử lý người thực hiện hành vi mạo danh trên mạng xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp theo đúng quy định của pháp luật.

Nếu phát hiện được kẻ mạo danh thì hành vi đó sẽ bị xử lý ra sao, thưa luật sư?

Cá nhân có hành vi vi phạm thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định.

Về biện pháp hành chính, người thực hiện hành vi “giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức, cá nhân khác” sẽ bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.

Nếu tính chất, mức độ của hành vi mạo danh trên là nghiêm trọng, và có đủ căn cứ, thì người thực hiện hành vi có thể bị khởi tố theo các tội danh tương ứng tại Bộ luật Hình sự như: Tội vu khống quy định tại Điều 122 Bộ luật Hình sự); Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng Internet quy định tại Điều 226 Bộ luật Hình sự…

Ngoài ra, người bị mạo danh có thể khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại về hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm hoặc uy tín, yêu cầu xin lỗi hoặc cải chính công khai do hành vi này gây ra, khi có đủ căn cứ để chứng minh những yêu cầu đó.

Luật sư có khuyến cáo gì với người dùng mạng xã hội để tránh phải tình huống như trên?

Cá nhân tôi cho rằng mạng xã hội là một phương tiện để kết nối bạn bè và chia sẻ thông tin. Để tránh bị mạo danh người dùng nên hạn chế để lộ quá nhiều thông tin qua phần tiểu sử, ảnh, cập nhật trạng thái (những tin bạn chia sẻ với những người trong danh sách bạn bè) và bình luận (những hồi đáp của bạn về phần cập nhật trạng thái của người khác) hay những thông tin khác như địa chỉ hòm thư điện tử, ngày tháng năm sinh hay số điện thoại. Những thông tin này dễ dàng tạo điều kiện để kẻ khác lợi dụng mạo danh hoặc quấy rối, gây ảnh hưởng đến bạn.

Vì khi thông tin được đăng lên mạng, nó trở thành thông tin công cộng. Ngay cả khi chỉ chia sẻ cập nhật trạng thái với một người hoặc một nhóm người thì người sử dụng cũng không thể kiểm soát được những người này sẽ làm gì với thông tin ấy. Hãy hiểu rõ và sử dụng thành thạo cách thiết lập quyền riêng tư trên trang mạng xã hội, chỉ nên chia sẻ cho những người bạn biết và tin cậy xem cập nhật trạng thái và ảnh của bạn.

Xin cảm ơn luật sư!

Tùng Nguyên - Phạm Nguyễn - Minh Trọng thực hiện