3 phút cùng luật sư: Nạo phá thai có vi phạm pháp luật?

Thưa luật sư, hành vi nạo phá thai có được xem là vi phạm pháp luật hay không?

Luật sư Nguyễn Đức Chánh: Theo khoản 1 Điều 44 Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân 1989: “1. Phụ nữ được quyền nạo thai, phá thai theo nguyện vọng, được khám bệnh, chữa bệnh phụ khoa, được theo dõi sức khoẻ trong thời kỳ thai nghén, được phục vụ y tế khi sinh con tại các cơ sở y tế.”. 

Dù được ban hành đã lâu, nhiều điều khoản trong đó có thể đã không còn phù hợp với thay đổi của thực tiễn, tuy nhiên, Luật này vẫn đang còn hiệu lực pháp lý, chính vì vậy, đây vẫn là cơ sở để thừa nhận quyền nạo, phá thai của phụ nữ.

Những trường hợp nhất định pháp luật nghiêm cấm không được phép phá thai:

+ Loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính (khoản 2 Điều 7 Pháp lệnh dân số năm 2003 được hướng dẫn bởi khoản 3 Điều 10 Nghị định 104/2003/NĐ-CP)

+ Phá thai trên 22 tuần tuổi (mục 7 về Phá thai an toàn tại Quyết định số 4620/QĐ-BYT ngày 25/11/2009 của Bộ Y tế về việc ban hành “Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản”).

Hiện Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) có quy định về Tội phá thai trái phép tại Điều 316.

Theo đó, người nào thực hiện việc phá thai trái phép cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm: a) Làm chết người; b) Gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; c) Gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%; d) Đã bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Từ quy định trên, có thể thấy dù pháp luật đã thừa nhận có hành vi phá thai hợp pháp.

Có quy định cụ thể nào về độ tuổi của người phá thai và độ tuổi của thai nhi bị phá không thưa luật sư?

Luật sư Nguyễn Đức Chánh: Hiện nay, chưa có quy định cụ thể nào về độ tuổi của người phá thai. Tuy nhiên, thực trang hiện nay độ tuổi của người phá thai ngày càng trẻ hóa, cụ thể: Theo số liệu của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam, 20-30% các ca phá thai là phụ nữ chưa kết hôn và 60-70% là sinh viên, học sinh, chủ yếu ở độ tuổi 15-19.

Có quy định cụ thể về độ tuổi của thai nhi được phá: theo mục 7 về Phá thai an toàn tại Quyết định số 4620/QĐ-BYT ngày 25/11/2009 của Bộ Y tế về việc ban hành “Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản”, chỉ cho phép phá thai nếu thai nhi dưới 22 tuần tuổi. 

Trong thực tế, không ít trường hợp thai phụ không chủ động muốn bỏ thai mà do bị ép buộc từ người yêu hoặc gia đình. Vậy hành vi ép thai phụ nạo phá thai có vi phạm pháp luật không thưa luật sư?

Luật sư Nguyễn Đức Chánh: Pháp luật hiện hành chưa có quy định về vấn đề ép người khác phá thai là vi phạm pháp luật, vấn đề này thuộc về phạm trù đạo đức. Tuy nhiên, nếu việc ép phá thai này vì lý do lựa chọn giới tính thai nhi thì có thể bị xử phạt hành chính.

Nếu có thì hành vi này sẽ bị xử lý thế nào theo quy định của pháp luật?

Luật sư Nguyễn Đức Chánh: Theo quy định tại tại Điều 84 Nghị định 176/2013/NĐ-CP , việc ép thai phụ nạo, phá thai vì lý do lựa chọn giới tính thì có thể bị xử phạt hành chính như sau:

- Từ 03 - 05 triệu đồng: Loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính của người mang thai mà không bị ép buộc phải loại bỏ thai nhi

- Từ 05 - 07 triệu đồng: Dụ dỗ, lôi kéo người mang thai loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính;

- Từ 07 - 10 triệu đồng: Đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần để ép buộc người mang thai loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính;

- Từ 10 - 12 triệu đồng: Dùng vũ lực để ép buộc người mang thai phải loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.

Thư Quỳnh - Nguyễn Quang