Trả lại tiền hưởng BHXH một lần để khôi phục quá trình đóng được không?

Bà Tuyết Nhung đóng BHXH được 18,5 năm thì xin nghỉ việc rồi hưởng BHXH một lần. Sau đó, bà rất hối hận vì số tiền rút BHXH một lần thời điểm đó không đáng là bao. Đến nay, bà đến tuổi nghỉ hưu lại không có lương hưu.

Bà Nhung hỏi: "Tôi có thể trả lại tiền đã nhận để lấy lại thời gian 18,5 năm đã đóng BHXH và tham gia BHXH tự nguyện thêm 1,5 năm nữa để hưởng lương hưu hay không?".

Tương tự như bà Nhung, trong đợt dịch Covid-19 bùng phát tại TPHCM vào cuối năm 2021, anh B.T. mất việc, kinh tế gia đình gặp nhiều khó khăn. Sang năm 2022, anh T. quyết định rút BHXH một lần để giải quyết khó khăn trước mắt dù anh đã đóng BHXH gần 18 năm.

Khi kinh tế gia đình ổn hơn, anh T. tiếc cho quá trình đóng BHXH gần đủ thời gian để hưởng chế độ hưu trí của mình. Tại chương trình giao lưu với cơ quan BHXH, anh T. hỏi: "Giờ tôi có thể nộp lại tiền để khôi phục BHXH được không?".

Theo BHXH TPHCM, hiện không có quy định cho phép người đã nhận tiền trợ cấp BHXH một lần được hoàn trả lại số tiền đã nhận để bảo lưu thời gian đóng BHXH.

Cơ quan này cho biết, hiện nhiều người từng nhận BHXH một lần, giờ đây bước sang tuổi già, không có lương hưu, muốn trả lại tiền BHXH một lần để hưởng lương hưu lâu dài nhưng điều này là không thể vì quy định pháp luật không cho phép.

Theo ông Kim Vĩnh Cường, Phó chủ tịch Công đoàn công ty TNHH Pouyuen Việt Nam, nguyên nhân nhiều người lao động tại các thành phố lớn như TPHCM rút BHXH một lần vì họ chủ yếu là người dân các tỉnh rời quê hương đến đây làm việc. Hầu hết họ xem BHXH như một khoản tiết kiệm, khi hết làm công nhân là rút BHXH một lần để lấy vốn về quê làm ăn.

Ngoài ra, công nhân thường có thu nhập thấp nên tiền tiết kiệm không nhiều. Khi có sự cố xảy ra, họ thường rơi vào cảnh khó khăn về kinh tế, vay mượn nợ nần, phải nghỉ việc để rút BHXH một lần giải quyết khó khăn.

Tuy nhiên, lãnh đạo BHXH TPHCM khuyến cáo người lao động nên cân nhắc thật kỹ trước khi rút BHXH một lần vì lý do khó khăn về kinh tế.

Theo ông Trần Dũng Hà, Phó giám đốc BHXH TPHCM, lợi ích lớn nhất của BHXH là lương hưu, đảm bảo tuổi già an vui cho người lao động. Việc chọn rút BHXH một lần khiến người lao động sau này về già không có lương hưu, có thể trở thành gánh nặng cho con cháu hoặc phải làm việc để kiếm sống khi đã đến tuổi nghỉ hưu.

Ông Nguyễn Văn Nho, cán bộ Liên đoàn lao động tỉnh Tây Ninh, khẳng định việc rút BHXH một lần là sai lầm rất lớn vì người lao động không lường hết được khó khăn khi tuổi về già.

Những năm cuối thập niên 1990, khi nhà nước cho công nhân mất sức nghỉ hưu sớm nhận chế độ trợ cấp một lần thì có nhiều người xin nghỉ việc để nhận số tiền này. Ai cũng nghĩ mình nhận rồi chia cho con cháu làm ăn, sau này già thì con cháu chăm lo lại.

"Nhưng thực tế cuộc sống khổ lắm, các cụ phải nhìn mặt con cháu, nó vui thì cho, không thì thôi", ông Nho chia sẻ.

Theo BHXH Việt Nam, trong thực tế đã có rất nhiều người sau khi nhận BHXH một lần muốn nộp lại tiền để phục hồi số năm đã tham gia BHXH cho đủ điều kiện hưởng lương hưu. Tuy nhiên, hiện pháp luật về BHXH chưa quy định trường hợp này.

Có nghĩa là, nếu đã hưởng BHXH một lần thì quá trình đóng trước đó không còn. Khi đi làm trở lại, người lao động phải tham gia BHXH lại từ đầu. Vì vậy, người lao động nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định rút BHXH một lần.