Thu nhập của cán bộ, công chức thay đổi sao khi tăng lương cơ sở từ 1/7?

Lương công chức nhóm cao và thấp chênh 6 lần

Từ ngày 1/7/2023, cả nước thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng, tương đương tăng 20,8% so với hiện hành. Hiện tại, mức lương cơ sở đang áp dụng là 1,49 triệu đồng/tháng.

Theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP, tiền lương công chức, viên chức được tính bằng công thức: Tiền lương = Lương cơ sở x Hệ số lương.

Ví dụ, với công chức loại A1 có hệ số lương khởi điểm là 2,34. Nếu tính theo mức lương cơ sở hiện hành 1,49 triệu đồng thì tiền lương nhận được là 3,486 triệu đồng/tháng. Còn nếu tính theo mức lương cơ sở 1,8 triệu đồng từ ngày 1/7/2023 thì tiền lương có thể lên tới 4,212 triệu đồng/tháng.

Như vậy, với việc tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng, từ 1/7/2023, công chức loại cao nhất có mức lương 14,4 triệu đồng/tháng, thấp nhất từ 2,43 triệu đồng/tháng.

Theo quy định hiện hành tại Nghị định 38/2019/NĐ-CP về tiền lương của cán bộ, công chức, viên chức, mức lương cơ sở dùng làm căn cứ để tính mức lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và thực hiện các chế độ khác theo quy định của pháp luật.

Lương cơ sở cũng là căn cứ để tính mức hoạt động phí, sinh hoạt phí theo quy định của pháp luật, tính các khoản trích và các chế độ được hưởng.

Theo phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP quy định về bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ áp dụng đối với cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước, hệ số lương cao nhất là dành cho công chức loại A3, nhóm 1 (A3.1), bậc 6 (hệ số lương là 8.00).

Với hệ số lương này thì tiền lương theo mức lương cơ sở hiện nay (1.490.000 đồng) sẽ là 11.920.000 đồng/tháng. Khi áp dụng mức lương 1.800.000 đồng thì tiền lương của công chức nhóm này sẽ là 14.400.000 đồng/tháng, tăng 2.480.000 đồng/tháng so với hiện tại. 

Lần lượt, các nhóm, bậc lương công chức sau đó, mức tiền nhận được thêm giảm dần, như nhóm A3.2 thêm 2,3 triệu đồng, nhóm A2.1 thêm 2,1 triệu đồng, nhóm A1.1 thêm 1,9 triệu...

Hiện nay công chức loại C, nhóm 3, bậc 1 có hệ số lương thấp nhất, 1,35. Với hệ số lương này, tiền lương của công chức nhóm này hiện tại là 2.011.500 đồng/tháng. Còn tính theo mức lương cơ sở 1.800.000 đồng áp dụng từ 1/7/2023 thì tổng lương sẽ là 2.430.000 đồng/tháng, tăng 418.500 đồng/tháng so với hiện nay.

Với công chức loại A, nhóm A3, A2, mỗi bậc lương, mức tăng tiền lương khi áp dụng lương cơ sở mới sẽ chênh nhau khoảng 200.000 đồng. Mức chênh lệch này cao hơn ở loại A1, A0, B, C do độ phân cấp hệ số lương rộng hơn. 

Có thể thấy, khi mức lương cơ sở được điều chỉnh tăng từ 1.490.000 đồng/tháng lên 1.800.000 đồng/tháng, cán bộ, công chức, viên chức càng ở thứ bậc cao thì mức tiền nhận được thêm càng nhiều. Mức tiền nhận thêm chênh lệch giữa nhóm cán bộ, công chức lương cao nhất với nhóm thấp nhất là xấp xỉ 6 lần (2,48 triệu đồng so với 418.000 đồng).

Tính cạnh tranh trong cách tính lương 

Một trong những vấn đề được quan tâm, thảo luận nhiều nhất khi đề cập tới vấn đề tăng lương đó chính là mức tăng lương giữa các nhóm. Khi áp dụng tăng lương cơ sở vùng ở mức 1,8 triệu đồng thay vì 1,49 triệu đồng thì mức lương đó được áp dụng đồng loạt cho cả nhóm cán bộ, công chức, viên chức có tiền lương cao cũng như nhóm có tiền lương thấp ở tất cả các hệ số.

Liên quan đến việc tăng lương cơ sở, một số chuyên gia tiền lương, đại biểu Quốc hội cho rằng đây là điểm bất cập và không nên tăng lương "cào bằng" kiểu này trong bối cảnh ngân sách khó khăn, nguồn lực chưa đủ.

Nguyên nhân là bởi một bộ phận công chức, viên chức hiện nay lương hưu rất thấp, hay những công chức, viên chức trẻ, mức lương hàng tháng cũng không đủ sống. Trong khi đó, một bộ phận khác dù đã về hưu, nhu cầu chi dùng không còn lớn lại có mức lương rất cao.

Phân tích những quan điểm, ý kiến này, TS. Bùi Sỹ Lợi - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội xác nhận, khi điều chỉnh lương cơ sở, những người có hệ số lương cao hơn nhận được khoản tiền tăng thêm nhiều hơn, người có hệ số lương thấp hơn thì được thêm ít hơn. Nhưng theo ông Lợi, điều này là hợp lý.

"Nguyên tắc của tăng lương là điều chỉnh tiền lương của người đang làm việc dựa trên mức độ cống hiến, tính chất công việc, chất lượng lao động. Không thể tăng bằng nhau hết cả vì như vậy sẽ không thể hiện được tính cạnh tranh trong cách tính tiền lương, cạnh tranh trên thị trường lao động", ông Lợi nói.

Đồng quan điểm với ông Bùi Sỹ Lợi, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương Binh và Xã hội Phạm Minh Huân cho rằng, việc tăng lương cơ sở như vậy là hợp lý và công bằng.

Trước nhiều ý kiến cho rằng việc tăng lương cơ sở đồng đều như vậy là "cào bằng", là một bất cập của cách tính lương, nguyên lãnh đạo Bộ Lao động bác bỏ. Ông phân tích, những người làm chuyên môn, kĩ thuật cao, giữ vị trí quan trọng, có đóng góp lớn, qua nhiều năm làm việc nên có hệ số lương cao thì khi điều chỉnh lương cơ sở, mức tiền nhận thêm sẽ nhiều hơn, cao hơn.

Nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH đề xuất, ngoài việc tăng lương cơ sở lên 1,8 triệu đồng, Nhà nước nên có thêm khoản nào đó để hỗ trợ nhóm cán bộ, công chức, người lao động có tiền lương thấp, nếu họ thực sự gặp khó khăn.

Dưới đây là chi tiết bảng lương công chức áp dụng từ 1/7: