Dân sinh
FicaNóng: Hơn 220.000 lao động rời khỏi hệ thống BHXH trong quý 1/2021
(Dân trí) - Trong quý 1/2021, số người hưởng BHXH một lần tăng hơn 20,5% so với cùng kỳ năm 2020. Đây là số liệu đáng báo động, có nguy cơ ảnh hưởng lâu dài tới đời sống người lao động và an sinh xã hội.
Khó tích lũy vì quan niệm "trẻ cậy cha, già cậy con"
Sáng 16/4, BHXH Việt Nam công bố thông tin về tình hình nhận BHXH một lần. Theo đó, số người lao động nghỉ hưởng BHXH một lần đang có xu hướng gia tăng qua các năm qua.
Đáng lo ngại, trong quý 1/2021, số lượng người lao động nhận BHXH một lần tiếp tục tăng nhanh, cụ thể: Cả nước có 226.503 người hưởng BHXH một lần, tăng hơn 20,5% so với cùng kỳ năm 2020. Một số địa phương bị ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 có số người hưởng BHXH một lần tăng cao như: Khánh Hòa, Quảng Nam, Đà Nẵng.
Người lao động làm thủ tục nhận bảo hiểm xã hội một lần.
Theo ông Đỗ Ngọc Thọ, Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam), nguyên nhân của tình trạng trên chủ yếu là do tác động của dịch bệnh Covid-19, khiến doanh nghiệp gặp khó khăn dẫn đến nhiều lao động phải nghỉ việc.
Trong năm qua, dịch Covid-19 đã khiến nhiều lao động nghỉ việc, mất việc nên đã tính tới phương án nhận BHXH một lần. Tới nay, người lao động đã nghỉ việc đủ 12 tháng nên làm thủ tục đề nghị hưởng BHXH một lần với mong muốn có một khoản tiền để trang trải cuộc sống hiện tại.
"Trong trường hợp, với những khó khăn trước mắt (do mất việc làm, giảm sút thu nhập gây nên), người lao động có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện" - ông Đỗ Ngọc Thọ nói.
Ngoài ra, một bộ phận nhỏ người lao động vẫn còn quan niệm "trẻ cậy cha, già cậy con", chưa hình thành thói quen lúc trẻ đóng BHXH để khi về già có lương hưu, không phải phụ thuộc vào con cháu.
Đánh giá về tình hình trên, ông Đỗ Ngọc Thọ cho biết: "Với tư cách là đơn vị tổ chức thực hiện chính sách BHXH, chúng tôi rất tiếc khi người lao động lựa chọn phương án nhận BHXH một lần, thay vì lựa chọn bảo lưu thời gian đã đóng và đợi có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH, tích lũy để hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động".
Mất nhiều hơn được
Người lao động đăng ký nhận BHXH một lần đồng nghĩa với việc rời khỏi hệ thống BHXH là thực trạng đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và tình hình kinh tế - xã hội.
Phân tích về những thiệt thòi, ông Đỗ Ngọc Thọ cho rằng việc người lao động nhận do lĩnh BHXH một lần đồng nghĩa với việc khi đến tuổi nghỉ hưu sẽ không có thu nhập hằng tháng từ lương hưu và không được cấp thẻ BHYT miễn phí để chăm sóc sức khỏe khi về già.
ông Đỗ Ngọc Thọ, Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam). (Ảnh: Hà Phương)
Theo quy định của pháp luật hiện hành, tổng mức đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người lao động. Trong đó, người lao động đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, tổng mức đóng vào quỹ BHXH hằng năm bằng 2,64 tháng lương.
"Nếu người lao động hưởng BHXH một lần thì mức hưởng mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi" - ông Đỗ Ngọc Thọ cho biết.
Đồng thời, nếu lĩnh BHXH một lần, người lao động sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm 2014.
1 triệu lao động có thể được tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội
Bên cạnh đó, khi nhận BHXH một lần người lao động sẽ không còn cơ hội được hưởng lương hưu, không có nguồn thu nhập ổn định hằng tháng để đảm bảo cho cuộc sống khi về già.
Đồng thời, nhiều thiệt thòi khác sẽ kéo theo như: Không được cấp thẻ BHYT miễn phí để hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh BHYT; thân nhân của người lao động không được hưởng chế độ tử tuất khi không may người lao động qua đời…
Ông Đỗ Ngọc Thọ phân tích, khi người lao động đã nhận BHXH một lần, nếu lại tham gia BHXH sẽ không được cộng nối thời gian đã đóng BHXH trước đó. Hậu quả là khi đủ tuổi nhận lương hưu có thể không đủ điều kiện về thời gian đóng để được nhận lương hưu hoặc đủ điều kiện về thời gian đóng để được nhận lương hưu nhưng mức lương hưu sẽ không cao.
Theo ông Đỗ Ngọc Thọ, người lao động không nên vì cái lợi trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu để trang trải cuộc sống và chế độ BHYT để chăm sóc sức khỏe khi về già.
"Nếu cùng một thời gian đóng BHXH thì tổng lợi ích bằng tiền khi hưởng lương hưu hằng tháng sẽ cao hơn nhiều khi hưởng BHXH một lần…" - ông Đỗ Ngọc Thọ nói.
