Nhận trợ cấp hưu trí là không đóng bảo hiểm xã hội mà được hưởng?

Tại hội nghị góp ý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) do Liên đoàn Lao động TPHCM tổ chức, lãnh đạo công đoàn cơ sở một doanh nghiệp lớn với hàng chục ngàn lao động cho biết, nhiều lao động ở công ty họ không đồng ý với đề xuất bổ sung quy định trợ cấp hưu trí xã hội tại chương III của dự thảo luật.

Vị này cho rằng: "Người lao động nhận thấy việc những người không đi làm, không có đóng góp vào quỹ Bảo hiểm xã hội (BHXH) mà vẫn được hưởng chế độ hưu trí là không công bằng với những người đóng BHXH như họ".

Giải đáp băn khoăn, ông Phạm Chí Tâm, Phó chủ tịch Liên đoàn lao động TPHCM cho biết: "Trợ cấp hưu trí xã hội là chế độ do ngân sách nhà nước đảm bảo, không phải lấy từ quỹ BHXH do người lao động đóng góp. Đây là chế độ kế thừa từ quy định trợ cấp xã hội hằng tháng cho người cao tuổi được quy định tại Luật Người cao tuổi".

Theo tờ trình dự án Luật BHXH (sửa đổi) của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trợ cấp hưu trí xã hội là một phần trong chính sách xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, linh hoạt nhằm đảm bảo cho đa số người cao tuổi đều được hưởng lương hưu.

Hệ thống BHXH hiện có BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, Bảo hiểm hưu trí bổ sung được quy định tại Luật BHXH năm 2014. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người không tham gia bảo hiểm, khi về già không được hưởng các chế độ hưu trí nên dự thảo Luật BHXH lần này bổ sung thêm hình thức trợ cấp hưu trí xã hội dành cho người cao tuổi mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng khác.

Hiện độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được quy định tại dự án Luật BHXH (sửa đổi) là từ 80 tuổi trở lên. Tuy nhiên, dự thảo cũng nêu rõ, độ tuổi này sẽ được Chính phủ quy định chi tiết theo hướng giảm dần phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ để ngày càng nhiều người không có lương hưu được hưởng chế độ trợ cấp hưu trí.

Các chế độ mà người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được nhận là khoản tiền trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng bằng 500.000 đồng/người/tháng; Cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí theo quy định của pháp luật về bảo hiểm y tế; Người đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội chết thì người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng là 10 triệu đồng.

Dự thảo luật cũng có thêm điều khoản linh động là Chính phủ quy định việc điều chỉnh mức trợ cấp hàng tháng và mức trợ cấp mai táng trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng chế độ trợ cấp hưu trí xã hội trên mà có thời gian tham gia BHXH, nếu có nguyện vọng thì sẽ được hưởng trợ cấp hàng tháng cho đến khi họ đủ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội.

Theo quy định hiện hành, người lao động đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH để hưởng lương hưu sẽ được xét hưởng BHXH một lần. Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đề xuất cho nhóm lao động này được phép chọn nhận trợ cấp hàng tháng thay vì nhận BHXH một lần.

Mức trợ cấp hàng tháng trên được tính bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội (500.000 đồng/người/tháng). Trường hợp tính mức trợ cấp hàng tháng bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội trong khoảng thời gian từ khi đủ tuổi nghỉ hưu đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội mà vẫn chưa hết tổng số tiền tính thời gian đóng, căn cứ tháng đóng BHXH của người lao động thì sẽ tính toán để người lao động được hưởng trợ cấp hàng tháng với mức cao hơn.

Trường hợp người lao động đang hưởng trợ cấp hàng tháng mà chết thì thân nhân của người lao động được hưởng trợ cấp một lần cho những tháng chưa được nhận và được hưởng trợ cấp mai táng nếu đủ điều kiện.

Ngoài ra, trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng, người lao động cũng được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đảm bảo như người hưởng lương hưu.

Quy định này nhằm liên kết tầng trợ cấp hưu trí xã hội với tầng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện, phấn đấu đến năm 2030 sẽ có 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hàng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội để đảm bảo tài chính về già.