Lao động nữ cứ mang thai là xin đi làm, nộp bảo hiểm 6 tháng rồi... nghỉ đẻ

Tại hội nghị đối thoại với BHXH TPHCM vào tháng 3, đại diện công ty TNHH may thêu Thuận Phương (quận 6, TPHCM) phản ánh công ty có 4 công nhân vào làm việc được 6-7 tháng thì sinh con, xin nghỉ hưởng chế độ thai sản. Cứ mỗi lần như vậy là cơ quan BHXH lại đến kiểm tra.

Theo vị này, những doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động phổ thông rất khó tránh phát sinh việc tuyển dụng lao động có thai. Nhiều trường hợp là vô tình nhưng cũng có người vừa mang thai là chủ động xin vào công ty làm việc, đóng đủ 6 tháng BHXH để được hưởng chế độ thai sản khi sinh con.

Thấy dấu hiệu "khả nghi", cơ quan BHXH liên tục kiểm tra, dẫn đến nhiều phiền hà cho hoạt động của doanh nghiệp.

Trả lời doanh nghiệp, lãnh đạo BHXH TPHCM khẳng định, việc kiểm tra như trên là đúng quy định theo chỉ đạo của BHXH Việt Nam tại Quyết định 166/QĐ-BHXH ngày 31/1/2019. Theo đó, cơ quan có trách nhiệm chi trả các chế độ BHXH phải rà soát, kiểm tra để xác định các trường hợp có biểu hiện lạm dụng quỹ BHXH.

Thực tế trong những năm gần đây, dù BHXH TPHCM thực hiện nhiều giải pháp nhằm ngăn ngừa tình trạng trục lợi nhưng vẫn xảy ra các vụ việc lạm dụng, trục lợi để hưởng chế độ ốm đau, thai sản.

Trình bày tham luận tại hội thảo khu vực phía Nam lấy ý kiến về dự án Luật BHXH sửa đổi, ông Trần Dũng Hà, Phó giám đốc BHXH TPHCM, cho biết: "Nguyên nhân của việc lạm dụng, trục lợi hưởng chế độ thai sản là do điều kiện hưởng cho phép người lao động chọn lựa ngược, tức là có thai rồi mới tham gia đóng BHXH bắt buộc".

Theo ông Trần Dũng Hà, do mức hưởng cao nên có tình trạng người lao động gửi đóng BHXH bắt buộc để hưởng chế độ thai sản dù không đi làm; hoặc thỏa thuận với người sử dụng lao động tăng mức đóng BHXH cao bất thường trong 6 tháng cuối cùng trước khi sinh con để hưởng chế độ thai sản ở mức cao nhất.

Trong thời gian qua, BHXH TPHCM đã phát hiện rất nhiều trường hợp trục lợi hưởng chế độ ốm đau, thai sản sai quy định và tiến hành thu hồi số tiền trục lợi.

Năm 2018, cơ quan chức năng thu hồi tổng số tiền trợ cấp ốm đau, thai sản sai quy định rất cao là hơn 32 tỷ đồng.

Năm 2019 và 2020, tình trạng trục lợi chế độ ốm đau, thai sản giảm mạnh với số tiền thu hồi lần lượt là gần 1,2 tỷ đồng và hơn 8,1 tỷ đồng.

Đến năm 2021, số tiền trục lợi được thu hồi lại tăng cao, cụ thể là gần 97 tỷ đồng.

Năm 2022 thu hồi gần 19 tỷ đồng chỉ trong 1 trường hợp phát hiện sử dụng chứng từ giả mạo tên cơ sở y tế; thu hồi gần 72 tỷ đồng chi sai quy định của 113 trường hợp ốm đau, thai sản nhưng vẫn hưởng lương đầy đủ tại đơn vị.

Tính đến tháng 5/2023, BHXH TPHCM thực hiện thu hồi tiền trợ cấp ốm đau, thai sản của 26 lượt người với số tiền gần 7,3 tỷ đồng.