Công ty không chịu chốt sổ, người lao động bị "treo" quyền rút BHXH

Chia sẻ trường hợp của mình, ông Võ Văn Nguyên cho biết: "Tôi nghỉ việc vào tháng 5/2023 nhưng công ty chưa làm thủ tục chốt sổ BHXH cho tôi. Do tôi nghỉ ngang nên công ty nhất quyết làm khó, không chốt sổ".

"Giờ tôi muốn rút BHXH một lần vào tháng 5/2024 có được không? Hồ sơ gồm những gì và làm sao để lấy được sổ BHXH?", ông Nguyên thắc mắc.

Theo BHXH Việt Nam, Khoản 5 Điều 21 Luật BHXH năm 2014 quy định rõ trách nhiệm của người sử dụng lao động là: "Phối hợp với cơ quan BHXH trả sổ BHXH cho người lao động, xác nhận thời gian đóng BHXH khi người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc theo quy định của pháp luật".

Điểm a, Khoản 3, Điều 48, Bộ Luật Lao động năm 2019 cũng quy định trách nhiệm của người sử dụng lao động là: "Hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác nếu người sử dụng lao động đã giữ của người lao động".

BHXH Việt Nam nhấn mạnh: "Căn cứ quy định trên, trách nhiệm chốt sổ cho bạn thuộc đơn vị sử dụng lao động, có sự phối hợp của cơ quan BHXH".

Theo BHXH Việt Nam, trường hợp công ty cố tình không chốt sổ BHXH, ông Nguyên có thể gặp Ban Giám đốc của công ty, hoặc liên hệ với Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội quận, huyện nơi công ty đặt trụ sở, hoặc Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội để được can thiệp làm thủ tục chốt sổ BHXH.

Về việc rút BHXH một lần, BHXH Việt Nam hướng dẫn ông Nguyên xem xét các điều kiện được quy định tại Khoản 1, Điều 8 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP và Điều 1 Thông tư số 18/2022/TT-BYT sửa đổi Điều 4 Thông tư số 56/2017/TT-BYT.

Theo quy định trên, ông Nguyên chỉ cần phù hợp một trong bốn trường hợp sau thì đủ điều kiện hưởng chế độ BHXH một lần nếu có yêu cầu.

Thứ nhất là người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH; lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn khi nghỉ việc đủ 55 tuổi mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.

Thứ hai là sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng BHXH.

Thứ ba là ra nước ngoài để định cư.

Thứ tư là đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS; người mắc các bệnh, tật có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn.

Về thành phần hồ sơ, 2 loại giấy tờ chính là sổ BHXH và đơn đề nghị hưởng BHXH một lần. Do đó, ông Nguyên phải làm thủ tục chốt sổ BHXH trước khi làm hồ sơ hưởng chế độ BHXH một lần.

Xử phạt chủ sử dụng lao động không chốt sổ BHXH

Người sử dụng lao động có hành vi "không hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng BHXH, BHTN và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác đã giữ của người lao động sau khi chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật" có thể bị cơ quan thanh tra lao động xử phạt theo Khoản 2 Điều 12 Nghị định 12/2022/NĐ-CP.

Đồng thời, đơn vị thanh tra lao động sẽ buộc người sử dụng lao động hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại những giấy tờ khác đã giữ của người lao động cho người lao động.