Kinh doanh đa cấp trái phép có thể bị xử lý hình sự

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2015, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung một điều luật mới về Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp để xử lý hình sự hành vi kinh doanh đa cấp trái phép, tránh để xảy ra hậu quả rồi mới xử lý về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản như một số vụ án liên quan đến kinh doanh đa cấp vừa qua.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho rằng kinh doanh đa cấp là phương thức kinh doanh hiện đại, nếu tuân thủ đúng pháp luật thì sẽ phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, nếu kinh doanh theo phương thức đa cấp mà vi phạm quy định của pháp luật thì sẽ tiềm ẩn nguy cơ gây ra hậu quả rất lớn.

“Vừa qua, nhiều vụ kinh doanh đa cấp vi phạm quy định của pháp luật đã gây thiệt hại cho hàng chục nghìn người, chủ yếu là người dân nghèo ở các vùng nông thôn. Vì vậy, tiếp thu ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội và theo đề nghị của Chính phủ, dự thảo Luật đã bổ sung Điều 217a - Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp”- bà Nga cho biết.

Bày tỏ thái độ đồng tình, đại biểu Bạch Thị Hương Thủy (Hòa Bình) phân tích: Trong thời gian qua, hoạt động kinh doanh đa cấp trá hình đang diễn biến phức tạp khó lường, diễn ra ở hầu hết các tỉnh trong cả nước với những thủ đoạn tinh vi, đánh vào tâm lý hám lợi của người dân, lợi dụng kẽ hở của pháp luật. Một số đối tượng đã biến tướng phương thức kinh doanh đa cấp để trục lợi mà hình vi phổ biến mà tội phạm lợi dụng hoạt động kinh doanh đa cấp trá hình để lừa đảo chiếm đoạt tài sản như kinh doanh tiền ảo, thực phẩm chức năng, khóa học làm giàu, chăm sóc sức khỏe, bất động sản, đầu tư tài chính...

Bà Thuỷ dẫn chứng vụ việc Công ty cổ phần thương mại Cộng Đồng Việt lừa đảo chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng của gần 3.000 người dân, Công ty Liên Kết Việt lừa đảo chiếm đoạt hơn 2.000 tỷ đồng của 45.000 người dân.

Từ đó vị đại biểu tỉnh Hoà Bình đề nghị thiết kế luật để xử lý nghiêm người đứng đầu tổ chức vì kinh doanh đa cấp có nhiều tầng nấc và trong thực tế những người khác tham gia đều phải ký hợp đồng và doanh thu được chuyển về cho người đứng đầu.

Tuy nhiên, đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) lại đề nghị cân nhắc và chưa nên bổ sung tội danh này vào Bộ luật Hình sự vì đây là tội mới chưa được báo cáo, đánh giá đầy đủ những lý do, sự cần thiết, tác động của loại tội phạm này.

“Báo cáo giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nêu ý kiến một số vụ việc kinh doanh đa cấp trái phép gây thiệt hại lớn, gây bức xúc trong nhân dân, nguyên nhân do đâu, việc xử lý thế nào chưa được giải trình rõ ràng”- ông Xuyền nêu lý do.

Hơn nữa, thiết kế của điều luật như trong dự thảo chưa chắc đã xử lý hình sự được các vụ việc tương tự về đa cấp xảy ra như trong thời gian vừa qua, bởi các doanh nghiệp đều được cấp phép đăng ký kinh doanh đầy đủ.

“Việc thiết kế khung hình phạt của tội phạm này cao nhất là 5 năm tù, nhẹ hơn rất nhiều so với tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và tội Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản (hai tội này có khung hình phạt cao nhất là 20 năm tù đến tù chung thân). Nếu không cẩn thận việc bổ sung tội mới này vào Bộ luật Hình sự sẽ là nơi để đối tượng phạm tội trốn để không bị xử lý hình sự về tội Lừa đảo và Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản” - ông Xuyền băn khoăn.

Thế Kha