Xung đột Nga - Ukraine tác động đến nông nghiệp Việt Nam như thế nào?

Chiều 3/3, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã có những thông tin về tác động của xung đột Nga - Ukraine đến xuất nhập khẩu nông sản của Việt Nam.

Theo Bộ NN&PTNT, xung đột Nga - Ukraine và kèm theo đó là các biện pháp trừng phạt kinh tế mạnh mẽ của phương Tây, cũng như phản ứng từ phía Nga đã gây ra tác động toàn diện và sâu sắc đến kinh tế thế giới, như: ngắt hệ thống thanh toán quốc tế (SWIFT) các Ngân hàng quốc tế lớn của Nga; phong tỏa tài sản của các ngân hàng tập đoàn lớn; ngăn cản xuất nhập khẩu; ngừng cung cấp tín dụng, đứt gãy chuỗi cung ứng, phá giá đồng Rub, tăng lạm phát, bất ổn thị trường chứng khoán toàn cầu…

Việt Nam cũng không nằm ngoài các tác động xấu về kinh tế do ảnh hưởng của xung đột Nga - Ukraine, đặc biệt các rủi ro về thanh toán quốc tế, đứt gãy chuỗi cung ứng cho các xuất và nhập khẩu (các hãng tàu lớn đã tuyên bố không vận chuyển đi và đến Nga, tăng chi phí vận chuyển); tăng chi phí đầu vào nhập khẩu đối với hàng hóa cơ bản; nhu cầu hàng hóa suy giảm ở Nga, Ukraine và các nước liên quan.

Thương mại nông nghiệp Việt Nam với Nga và Ukraine cũng bị suy giảm đáng kể. Việt Nam xuất khẩu sang Nga hàng năm khoảng 500 triệu USD (năm 2021 là 550 triệu USD) hàng nông - lâm - thủy sản, trong đó một số mặt hàng có giá trị xuất khẩu đáng kể như thủy sản (164 triệu USD, chiếm 3% tổng xuất khẩu thủy sản), cà phê (173 triệu USD chiếm khoảng 6%), tiêu, điều (60 triệu USD, chiếm khoảng 2%).

"Khi xung đột nổ ra, giao dịch xuất khẩu sang Nga đều phải tạm dừng do rủi ro về giao dịch ngân hàng, thiếu tàu vận chuyển và chi phí cao. Các doanh nghiệp hiện nay đều phải theo dõi tình hình để xử lý hàng tồn hoặc tìm cách xuất khẩu sang các thị trường khác", Bộ NN&PTNT cho biết.

Bộ NN&PTNT cho biết, Việt Nam cũng nhập khẩu từ Nga và Ukraine nhiều nguyên liệu đầu vào cho sản xuất nông nghiệp trong nước như lúa mì (tổng nhập khẩu nông lâm thủy sản từ Nga vào Việt Nam năm 2021 khoảng 500 triệu USD). Trong điều kiện bình thường Việt Nam có thể nhập đến một triệu tấn lúa mì từ 2 quốc gia này (chiếm khoảng 20% tổng sản lượng nhập khẩu lúa mì).

Ngoài ra, Việt Nam cũng nhập phân bón (chiếm 10% tổng nhập khẩu phân bón) và ngô (chiếm 3% tổng sản lượng ngô nhập) làm thức ăn chăn nuôi, từ Nga và Ukraine.

Việc thiếu hãng tàu và tăng chi phí vận chuyển khiến các doanh nghiệp nhập khẩu đầu vào của Việt Nam phải dừng giao dịch với Nga và chuyển sang tìm các nhà cung ứng từ các nước khác như: Úc, Nam Mỹ, Nam Phi. Quan trọng hơn là sự thiếu hụt nguồn cung từ Nga và Ukraine làm tăng giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất trên toàn cầu. Giá nguyên liệu đầu vào đã tăng lên khoảng 10-20%, giá phân bón tăng trên 20% trong thời gian gần đây, ảnh hưởng xấu đến ngành chăn nuôi và trồng trọt.

Trước thực trạng trên, Bộ NN&PTNT cũng đưa ra một số giải pháp dự kiến, như: Theo dõi sát tình hình, phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội ngành hàng và Ngân hàng Nhà nước để hỗ trợ thanh toán cho các doanh nghiệp đã có hàng xuất đi Nga nhưng giao dịch tài chính đang bị đình trệ;

Làm việc với các Hiệp hội ngành hàng như: VASEP, Hiệp hội cà phê - cacao (VICOFA), Hiệp hội điều và Hiệp hội gỗ, để bàn một số vấn đề cụ thể, như: Tìm giải pháp xử lý khó khăn trước mắt do ngưng trệ thị trường Nga và Ukraine; bàn giải pháp để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, kể cả các thị trường trước đây có lượng nhập khẩu khá lớn (EU, Trung Quốc, Trung Đông,…) từ Nga, Ukraine đối với các mặt hàng như: thủy sản, gỗ và nội thất;

Làm việc với các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu đầu vào để bàn giải pháp ổn định giá đầu vào cho sản xuất nông nghiệp trong nước; Thu hút doanh nghiệp tăng cường đầu tư để chủ động trong vật tư đầu vào thiết yếu cho sản xuất nông nghiệp, hệ thống chế biến và logistics nông nghiệp.