Tranh chấp bản quyền quanh chiếc xe máy chạy gas đầu tiên của Việt Nam

Kỹ sư Jean-Claude Benoit: "Ông Ga đã sử dụng bản vẽ của tôi để thực hiện công trình này"

Ông Jean-Claude Benoit khẳng định: “Công trình chuyển đổi nhiên liệu từ xăng sang gas cho xe gắn máy xuất phát từ một công trình nghiên cứu đề tài về điều phối khí bằng khí dầu nhẹ của ông Huệ (ông Nguyễn Hữu Huệ là giảng viên của Trường Trung học Thủy sản Thanh Hóa vào Đà Nẵng bảo vệ luận án thạc sĩ đề tài này - PV).

Tôi đã biến từ cơ sở lý thuyết này thành mô hình về nguyên lý hoạt động của hệ thống chuyển đổi từ nhiên liệu xăng sang gas cho xe gắn máy. Ông Ga từ cơ sở này đã phát triển thành công trình nghiên cứu của mình. Như vậy là bất công vì công trình này công lớn phải thuộc về tôi. Thực tế, việc xe ô tô chạy bằng gas đã được thực hiện từ lâu ở các nước châu Âu, như vậy ý tưởng không phải là hoàn toàn mới".

Ông Benoit (64 tuổi, kỹ sư điện làm việc tại Công ty Điện lực Pháp, đã nghỉ hưu) sang Việt Nam năm 1997 với ý định định cư tại Việt Nam cùng với vợ là người Đà Nẵng. Thời gian này ông hợp đồng làm việc tự nguyện không lương với Trường CĐ Công nghệ Đà Nẵng (CĐCN) với vai trò tham gia nghiên cứu kỹ thuật bảo vệ môi trường và lắp đặt dụng cụ thực hành về công nghệ môi trường cho sinh viên.

Tháng 7/2000, ông Benoit được GS-TS Bùi Văn Ga (GS-TS Bùi Văn Ga lúc này đang giữ chức Hiệu trưởng Trường CĐCN thuộc ĐH Đà Nẵng) yêu cầu phối hợp với ông Nguyễn Hữu Huệ thực hiện đề tài này với tư cách vẽ mô hình để ông Huệ bảo vệ luận án thạc sĩ.

Tháng 10/2001, sau khi đã thành công về mô hình, ông bàn giao lại cho GS Ga và coi như kết thúc việc tham gia nghiên cứu công trình này. Cuối năm 2004, khi báo chí tại Việt Nam đăng nhiều tin bài nói về công trình này, ông mới biết rằng công trình sắp được đưa vào ứng dụng nhưng ông không được ai nhắc đến, kể cả GS Ga cũng không báo với ông.

Mọi quan hệ giữa ông với GS Ga và với công việc tại Trường CĐCN cũng chấm dứt từ đó dù hợp đồng làm việc vẫn còn thời gian vì ông cho rằng ông đã bị đối xử không công bằng. Ông Benoit cho biết, ông đã gửi đơn đến Bí thư Thành ủy TP Đà Nẵng, Đại sứ quán Pháp tại VN để nhờ can thiệp. Ông cũng đã liên hệ với một luật sư tại Việt Nam nhờ bảo vệ.

GS-TS Bùi Văn Ga: "Công trình của tôi không liên quan đến mô hình của ông Benoit"

Theo GS Ga, vào năm 2000, đề tài cấp bộ "Nghiên cứu công nghệ chuyển đổi xe gắn máy sử dụng xăng sang sử dụng dầu khí hóa lỏng" do GS đăng ký và thực hiện. Lúc này ông Nguyễn Hữu Huệ cũng tham gia đề tài này để bảo vệ luận án thạc sĩ. Ông Benoit được giao nhiệm vụ giúp ông Huệ vẽ bản chế tạo của bộ chế hòa khí chỉ dùng gas để ứng dụng trên xe Wave. Sự tham gia của ông Benoit chỉ dừng lại ở đây.

"Dĩ nhiên, ông Benoit là người rất có trách nhiệm và tích cực khi thực hiện công việc này. Riêng hệ thống By pass - tức van tiết lưu - do ông Benoit cải tiến bằng van xoay tôi cũng đánh giá cao nhưng thực tế không ứng dụng được vì nó không kín", GS Ga nói.

“Các bản vẽ mà ông Benoit cho rằng "là một công trình sáng tạo của riêng mình" có phải là cơ sở để thực hiện triển khai công trình của GS hay không?”. Trả lời câu hỏi này, GS Ga cho rằng: "Phương án của ông Benoit chỉ mang tính học thuật và kinh điển, không có gì mới. Phương án này dùng cho xe máy chỉ chạy một loại nhiên liệu là gas nên không có ứng dụng trong thực tế hiện nay. Đề tài cấp bộ này được báo cáo năm 2000 và trong báo cáo, tôi đã ghi tên của ông ta trong nhóm người tham gia thực hiện.

Từ năm 2000 đến nay, cá nhân tôi tiếp tục nghiên cứu bộ phụ kiện cho xe gắn máy chạy bằng 2 loại nhiên liệu gas và xăng (đây là điểm khác biệt căn bản trong công trình của GS Ga - NV). Tôi đã được cấp một bằng sáng chế và hai đơn xin cấp bằng sáng chế khác đang được Cục Sở hữu trí tuệ xem xét nội dung. Bộ phụ kiện mà tôi sáng chế hoàn toàn khác về nguyên lý và kết cấu so với hệ thống mà tôi đã giao cho ông Benoit vẽ lại".

GS Ga cho biết thêm: "Tôi có gọi điện cho ông Benoit, ông ấy nói nhiều người Việt Nam đã đến nhà chơi và nói rằng đề tài xe gắn máy chạy gas thu được nhiều tiền lắm nhưng vì sao tên ông không được nhắc đến, cũng không ai cảm ơn ông. Thực tế, tôi đã được một xu nào trong công trình này đâu! Tôi đã nói rõ cho ông ấy hiểu và mời ông ấy lên để chứng kiến bộ phụ kiện của tôi có giống với bản vẽ của ông ấy hay không nhưng ông ấy không lên".

GS Ga cũng khẳng định: "Các bản vẽ của ông Benoit vẫn còn nguyên, nếu ông ta muốn có thể đăng ký bản quyền để sử dụng. Còn công trình của tôi hoàn toàn độc lập, không liên quan gì đến ông ấy cả!".

Theo Nguyễn Khánh Thành

Thanh Niên