Tổng công ty Lương thực miền Nam "vung tay" tiêu tiền, mắc nhiều sai phạm

Ông Ngô Văn Khánh - Phó Tổng Thanh tra Chính phủ vừa ký thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng vốn và tài sản tại Tổng công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) và một số đơn vị thành viên.

Theo đó, cơ quan thanh tra phát hiện Vinafood 2 đã để xảy ra nhiều thiếu sót, vi phạm về hoạt động kinh doanh. Cụ thể, đã thực hiện cho vay và bảo lãnh vay vốn cho một số đơn vị (Công ty CP Tô Châu, Công ty TNHH Bình Tây, Cty TNHH MTV Lương thực Sài Gòn, Cty CP Lương thực Hậu Giang) không đúng quy định, vượt thẩm quyền được giao số tiền trên 1.780 tỷ đồng. Hậu quả là tổng công ty phải trả thay vốn cho Công ty CP Hậu Giang 28 tỷ đồng, khó thu hồi được vốn vay cho Công ty CP Tô Châu trên 80 tỷ đồng; nguy cơ phải trả thay cho Công ty TNHH Bình Tây nợ ngân hàng trên 93,4 tỷ đồng và Công ty CP Tô Châu gần 57 tỷ đồng.

Ngoài ra, tổng công ty Vinafood 2 còn đầu tư góp vốn và sử dụng vốn góp với giá trị trên 47 tỷ đồng để thành lập Công ty CP Vận tải biển Hoa Sen có nhiều sai phạm, đầu tư không hiệu quả, kinh doanh thua lỗ mất vốn nhà nước gần 23 tỷ đồng; mua cổ phần của Công ty Vận tải biển Việt Nam số tiền 59,6 tỷ đồng và Công ty CP nước khoáng Samvi với số tiền 14,4 tỷ đồng chưa đúng quy định về trình tự thủ tục, đầu tư không hiệu quả; mua cổ phần của Công ty CP nước khoáng Samvi không đúng mệnh giá 455 triệu đồng, hàng năm tổng công ty không được chia cổ tức, phải trích lập dự phòng giảm giá cổ phiếu trên 55 tỷ đồng.

Kết luận chỉ rõ, chi phí hoa hồng môi giới năm 2013 với số tiền trên 100 tỷ đồng chưa đảm bảo công khai và thông qua hội đồng thành viên theo quy định. Hạch toán chưa đúng chi phí môi giới trên 108 tỷ đồng; chi chưa đúng quy định phí ủy thác xuất khẩu trên 6 tỷ đồng; không thu hồi chi phí thỏa thuận liên doanh gần 2,7 tỷ đồng.

Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ khẳng định Vinafood 2 chưa thực hiện đúng theo quy định của Nhà nước về thu mua lúa gạo tạm trữ, không giao dịch mua trực tiếp của người nông dân, không tổ chức liên kết được thành hệ thống trong mua bán nên chưc thực hiện đúng chính sách Nhà nước với mục đích tạm trữ lúa gạo để đảm bảo cho người nông dân có lãi tối thiểu 30%.

Đối với các công ty hạch toán phụ thuộc, cơ quan thanh tra phát hiện việc mua bán hàng hoá của một số đơn vị đã vi phạm các quy định về quy chế tổ chức và hoạt động; quy chế quản lý tiền hàng trong mua bán, cung ứng hàng hoá, dịch vụ; quy chế mua bán hàng hoá, dịch vụ của tổng công ty, của các đơn vị thành viên với số tiền trên 62.069 tỷ đồng (Công ty Lương thực Vĩnh Long, Công ty Lương thực thực phẩm An Giang, Công ty Lương thực Đồng Tháp, Công ty Lương thực Tiền Giang, Công ty Lương thực Bạc Liêu, Công ty Lương thực Sóc Trăng).

“Những vi phạm trên dẫn tới tổng công ty và các đơn vị bị chiếm dụng vốn, nợ khó đòi, nguy cơ mất vốn là rất lớn”- thông báo kết luận thanh tra nêu rõ.

Việc sử dụng vốn và tài sản tại Vinafood 2 cũng chưa đúng quy định, không có phương án xử lý đối với tài sản không sử dụng, ký kết hợp đồng và thanh toán khi dự án khả thi chưa được phê duyệt, sử dụng vốn ngắn hạn thanh toán cho đầu tư mua sắm, huy động vốn khi chưa được sự đồng ý của tổng công ty với giá trị trên 3.001 tỷ đồng và 62,6 triệu USD dẫn đến làm giảm hiệu quả trong sản xuất kinh doanh. Công ty Lương thực Vĩnh Long, Công ty CP Sài Gòn Lương thực trích lập dự phòng chưa đúng quy định với số tiền trên 41 tỷ đồng.

Đối với các công ty hạch toán độc lập, Thanh tra Chính phủ phát hiện Công ty TNHH MTV Lương thực TPHCM mua cổ phần Công ty CP Phú Tam Khôi với giá trị 12,4 tỷ đồng, đầu tư góp vốn khi chưa có phương án kinh doanh, kết quả đầu tư không có lãi, lỗ mất phần vốn góp 6,1 tỷ đồng. Công ty TNHH Bình Tân mua cổ phiếu Công ty Bao bì Bình Tân với số tiền trên 1,4 tỷ đồng, mua cổ phiếu khi chưa có phương án đầu tư, năm 2013 không được chia cổ tức.

Việc mua bán hàng hóa của các đơn vị không chặt chẽ, ký kết và thực hiện hợp đồng vi phạm những quy định của tổng công ty và của các đơn vị với giá trị trên 2.219 tỷ đồng.

“Những vi phạm trên dẫn đến nợ khó đòi, kinh doanh không hiệu quả, thua lỗ, mất vốn nhà nước, công ty mẹ phải  trích lập dự phòng, giảm giá các khoản đầu tư tài chính, hạch toán vào chi phí năm 2013 là 226,5 tỷ đồng”- Thanh tra Chính phủ chỉ rõ.

Ngoài ra, Tổng công ty Vinafood 2 và các đơn vị thành viên có nhiều sai phạm về trình tự thủ tục đầu tư, thẩm định và phê duyệt dự án, nhiều dự án tiến độ triển khai thực hiện còn chậm, không đưa vào sản xuất hoặc kinh doanh không hiệu quả.

Cụ thể, đầu tư vào các dự án thuỷ sản với giá trị thực hiện 556 tỷ đồng, không được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong mục tiêu, chiến lược, kế hoạch dài hạn theo quy định. Trong quá trình thực hiện dự án đã vi phạm những quy định của pháp luật như: Không thẩm định thiết kế cơ sở; chưa được cấp phép xây dựng đã khởi công; không thẩm định hoặc thẩm định dự án không đảm bảo theo quy định…

Cơ quan thanh tra còn phát hiện tại Vinafood 2 việc nhận chuyển nhượng và đầu tư dự án với trị giá hơn 242 tỷ đồng khi thị trường thuỷ sản gặp khó khăn, không tính đến hiệu quả và sự phù hợp của dự án, dẫn tới tình trạng sản xuất kinh doanh thua lỗ, không hiệu quả. Đồng thời, việc đầu tư kho chứa đến nay mới thực hiệu được 35/40 dự án với tổng giá trị 1.758 tỷ đồng nhưng quá trình triển khai các dự án chậm, hiệu suất sử dụng kho chứa thấp (đạt 30% thiết kế), hệ số thiết bị được sử dụng chưa cao (đạt 40% thiết kế), đầu tư kho chứa chưa khai thác và sử dụng kho đảm bảo theo thiết kế, dẫn tới hàng năm phải trích khấu hao lớn, làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Tại dự án chợ chuyên doanh Thốt Nốt, thanh tra khẳng định thẩm định dự án sơ sài, bổ sung hạng mục dây chuyền đồ lúa sai quy định khi không mang lại hiệu quả, sử dụng vốn nhà nước vượt quá quy định 88,5 tỷ đồng (tính đến hết giai đoạn 1), nghiệm thu thanh toán không đúng chi phí vận chuyển đất 217 triệu đồng; nghiệm thu sai khối lượng giá trị dự án Xí nghiệp chế biến lương thực Thới Bình 264,5 triệu đồng.

Thế Kha