Tổng Công ty Đường sắt và các đơn vị không phải quan hệ… “bố - con”

Sáng 12/1, tại Hà Nội, VNR tổng kết hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2018 và phương hướng nhiệm vụ năm 2019.

Năm 2018, sản lượng hợp nhất của VNR đạt hơn 8.367 tỷ đồng (tăng 6,7% so với cùng kỳ), doanh thu đạt hơn 8.260 tỷ đồng (tăng 1,9%), thu nhập bình quân người lao động toàn tổng đạt hơn 8,46 triệu đồng/tháng (tăng 2,9%). Với công ty mẹ, tổng doanh thu đạt 2.636 tỷ đồng, trong đó doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ đạt 2.472 tỷ đồng, doanh thu hoạt động tài chính hơn 148 tỷ đồng, thu nhập khác hơn 5,9 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế đạt 124 tỷ đồng.

Tuy vậy, trong năm 2018, doanh thu của khối công nghiệp và quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt không đạt kế hoạch đề ra. Sức cạnh tranh của các Công ty CP vận tải với các phương tiện khác chưa cao. Công tác tái cơ cấu VNR giai đoạn 2017 - 2020 bị chậm tiến độ, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sản xuất kinh doanh và tư tưởng người lao động. Công tác quản trị, quản lý doanh nghiệp tại một số đơn vị chưa tốt, còn để xảy ra vi phạm.

Tại Hội nghị, Thứ trưởng GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, năm 2018, VNR đã đạt nhiều kết quả kinh doanh ấn tượng, đặc biệt trong hoạt động kinh doanh vận tải, đã tăng trưởng trong bối cảnh những khó khăn về đầu máy, toa xe, hạ tầng còn khó khăn truyền thống từ nhiều năm qua. Công nghiệp đường sắt đã từng bước tự chủ được một phần.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông, năm 2018 ngành đường sắt có 2 bước ngoặt lớn, đó là: Luật Đường sắt sửa đổi có hiệu lực từ 1/1//2018 và chuyển VNR từ Bộ GTVT về Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Điều này đã tạo nhiều thay đổi trong mô hình hoạt động của VNR.

Việc chuyển giao tạo cơ hội, nhưng cũng có nhiều thách thức cho VNR, đó là việc giải quyết quan hệ giữa tổng công ty và Ủy ban Quản lý vốn cũng như Bộ GTVT, như chi phí duy tu bảo dưỡng do Bộ GTVT quản lý hay giao về đường sắt. Ủy ban quản lý vốn chỉ quản lý phần vốn nhà nước tại VNR với giá trị khoảng 3.800 tỷ đồng, còn hạ tầng đường sắt vẫn thuộc quản lý của Bộ GTVT.

Thứ trưởng GTVT lưu ý: “Công tác tái cơ cấu doanh nghiệp và toàn ngành đường sắt, trong đó có việc cổ phần hoá các đơn vị, kiệm toàn đơn vị, phân tách các lĩnh vực như quản lý hạ tầng, bảo trì, với kinh doanh… để rạch ròi các chủ thể và trách nhiệm các bên; phải rạch ròi mối quan hệ giữa tổng công ty và đơn vị kinh doanh, giữa đơn vị quản lý hạ tầng và đơn vị kinh doanh vận tải phải là đối tác, không phải là quan hệ “bố - con”.

Lãnh đạo Bộ GTVT kỳ vọng năm 2019 VNR sẽ đạt được các mục tiêu đặt ra, tăng trưởng kinh doanh 8%; góp ý hoàn thiện các văn bản pháp luật, phân tách rõ vai trò, trách nhiệm các bên; sử dụng hiệu quả 2.900 tỷ đồng chi phí bảo trì đường sắt trong năm 2019, và số đầu tư 7.000 tỷ đồng vừa được Quốc hội thông qua gần đây…

Về phía VNR, Chủ tịch HĐTV VNR Vũ Anh Minh khẳng định, dù đường sắt có thời gian trầm là giai đoạn 2015-2017, khi đường sắt sụt giảm chạm đáy, từ năm 2018 đã bắt đầu phục hồi, tăng trưởng, hy vọng sẽ tiếp đà đó trong năm 2019.

Ông Minh cũng cho rằng, khó khăn nhất của đường sắt không hẳn là vốn, cơ chế mà là tư duy của người đường sắt, với đường sắt phải là chủ đạo dù thị phần vận tải thấp so với các loại hình khác.

“VNR xác định sẽ chuyển hướng phát triển, không chạy theo phục vụ số lượng khách mà nâng cao chất lượng phục vụ; thay đổi đầu tư theo hướng tập trung vào nâng cao năng lực vận tải; thay vì tập trung vào khai thác tàu khách đường dài sang các tuyến trung bình hiệu quả cao…” - ông Minh cho biết.

Châu Như Quỳnh