Tìm cách xử lý bãi thải gây bức xúc của Nhà máy DAP Đình Vũ

Ngày 21/1, Viện Vật liệu Xây dựng (Bộ Xây dựng) phối hợp với Công ty TNHH Ngọc Linh tổ chức Hội nghị khoa học và công nghệ đánh giá chất lượng sản phẩm thạch cao nhân tạo thu được từ quá trình xử lý chất thải GYPS (bã thải phosphogypsum) của Nhà máy phân bón DAP Vinachem Đình Vũ (Hải Phòng).

Thông tin tại hội thảo cho biết, hiện nay cả nước có 3 nhà máy phát sinh nguồn bã thải GYPS lớn gồm Nhà máy DAP của Công ty CP DAP Vinachem - Đình Vũ tại Hải Phòng, Công ty CP DAP số 2 tại Lào Cai và Công ty CP Hóa chất và Phân bón Đức Giang (Lào Cai). Trong đó, Nhà máy DAP Đình Vũ được vận hành từ năm 2009, với sản lượng phân bón DAP là 330.000 tấn/năm có lượng phát sinh bã thải GYPS hàng năm là 750.000 tấn. Bã thải GYPS được đổ tại bãi thải nhà máy, lượng phế thải này phần lớn chưa được xử lý và sử dụng làm vật liệu xây dựng. Dự báo đến năm 2020, bã GYPS thải ra mỗi năm sẽ gần 3,9 triệu tấn.

Bã thải GYPS tiềm ẩn nguy cơ rất lớn với môi trường do chứa nhiều chất độc hại như axít HF, H₂SO₄, H₃PO₄ và các muối kim loại nặng, phóng xạ. Bã thải GYPS sẽ gây hại khi hàm lượng axit dư trong bã GYPS rò rỉ ra môi trường và không được xử lí triệt để.

Những năm qua, những núi thải bã GYPS cao hàng chục mét ở Khu công nghiệp Đình Vũ đã gây ra nhiều bức xúc trong nhân dân về ô nhiễm môi trường. Chính vì thế, Công ty TNHH Ngọc Linh đã thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học chế biến bã thải GYPS thành thạch cao làm phụ gia điều chỉnh thời gian đông kết cho xi măng. Đề tài do ba nhà khoa học nhiều lần nhận Giải thưởng Sáng tạo Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Vifotec) gồm Thạc sĩ Vũ Đức Tuấn, Kỹ sư Trịnh Văn Tiến và Thạc sĩ Trịnh Hồng Tú thực hiện.

Sau nhiều năm nghiên cứu, triển khai, đề tài đã thu hồi thành công thạch cao có chất lượng đảm bảo các yêu cầu trong dự thảo tiêu chuẩn TCVN Thạch cao phốt pho dùng để điều chỉnh thời gian đông kết trong sản xuất xi măng. Bước đầu cung cấp sản phẩm cho một số nhà máy sản xuất xi măng như: Xi măng VINACONEX Yên Bình; Xi măng Yên Bái; Xi măng Tân Quang.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu khẳng định hiện nay vấn đề môi trường luôn rất nóng trên diễn đàn Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân rất lo lắng, bức xúc.

“Trong một kỳ họp HĐND TP Hải Phòng, đại biểu và cử tri rất quan tâm đến vấn đề chất thải Nhà máy phân bón của DAP Đình Vũ. Đại biểu nói không xử lý được vấn đề môi trường ở đó thì có thể xảy ra sự cố Formosa thứ 2. Hôm nay được nghe hội đồng Khoa học và Công nghệ đánh giá về quy trình xử lý, cuối cùng sản phẩm thạch cao nhân tạo có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn, quy chuẩn hay tiêu chí môi trường hay không, các nhà khoa học đã đánh giá. Đây là hướng rất tốt. Cái quan trọng cuối cùng là để sản phẩm thạch cao nhân tạo phải được tính ổn định, đảm bảo tiêu chí môi trường, tiêu chuẩn và hiệu quả kinh tế xã hội lâu dài”- ông Lưu nói.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà hoan nghênh nỗ lực, cố gắng của các nhà đầu tư, sản xuất trong việc giải quyết vấn đề này, bởi với khoảng 20 triệu tấn tro xỉ, 6-7 tấn chất thải từ nhà máy sản xuất đạm, hóa chất nên nếu không xử lý tốt sẽ có khả năng xảy ra sự cố môi trường nặng nề.

Tuy vậy, Bộ trưởng Hà đề nghị hoàn thiện quy trình sản xuất, tiếp tục tiến hành bổ sung quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan đến thạch cao nhân tạo và giao Vụ Vật liệu Xây dựng nghiên cứu khả năng áp dụng thạch cao nhân tạo trong việc ứng dụng sản xuất của Tổng công ty Xi măng.

Trong khi đó, ông Phạm Quốc Ka - Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hải Phòng nhấn mạnh đây là tin vui đầu năm mới với Hải Phòng bởi trong tất cả các hội nghị, cơ quan truyền thông liên tục chất vấn trong vai trò quản lý nhà nước của ngành.

“Nhà máy DAP là một trong những trọng điểm ô nhiễm, vị trí ô nhiễm nhất chính là bãi thải này. Trong quá trình sản xuất, vận hành gây nên rất nhiều bức xúc trong nhân dân và cử tri thành phố. Bãi thải lại nằm ngay vị trí hết sức nhạy cảm là cửa ngõ đi vào vùng du lịch Cát Hải, Cát Bà, lại đầu nguồn gió, vị trí của bãi lại có gần nguồn nước lọc, thủy triều lên dễ gây ô nhiễm và rất nhạy cảm về vấn đề sinh thái. Quá trình vận hành xảy ra nhiều lần sự cố, đặc biệt là thu gom và xử lý nước rỉ từ bãi GYPS, vấn đề nữa là bụi, ô nhiễm môi trường không khí và hơi axit. Do đó, việc mà đưa GYPS này vào xử lý thực sự là rất vui mừng”- ông Ka nói.

Trong xu thế hiện nay, để tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường, ông Ka cho rằng việc tái chế chất thải được nhà nước rất khuyến khích. Hải Phòng đã giúp khảo sát thực hiện dự án và hỗ trợ các bên thực hiện xử lý bãi GYPS gây bức xúc này.

Thế Kha