Thông điệp và vai trò tiên phong của Việt Nam trong ASEAN tự cường, kết nối

Phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại các hội nghị trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45 vừa diễn ra tại Vientiane (Lào) đã để lại nhiều dấu ấn bởi sự gợi mở tư duy, cách tiếp cận và ý tưởng phát triển mới cho khu vực, xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn.

Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam dự Hội nghị cấp cao ASEAN theo lời mời của Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone (Chủ tịch ASEAN 2024), có lịch trình hoạt động liên tục và dày đặc trong 4 ngày với hơn 60 hoạt động song phương và đa phương.

"Việc này khẳng định vai trò chủ động, tích cực và trách nhiệm của Việt Nam, đồng thời góp phần thúc đẩy quan hệ của Việt Nam với các đối tác", theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn.

ASEAN tự cường, kết nối và đổi mới

Với chủ đề "ASEAN: Thúc đẩy kết nối và tự cường", Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45 và các hội nghị cấp cao liên quan đã thành công tốt đẹp với gần 20 hoạt động, hơn 30 lãnh đạo các nước ASEAN và đối tác tham dự.

Với khoảng 90 văn kiện được thông qua và ghi nhận, hơn 2.000 đại biểu tham dự các sự kiện và 1.000 phóng viên báo chí tham gia đưa tin, đây là chuỗi hoạt động cấp cao quan trọng nhất của ASEAN trong năm.

Trao đổi với báo chí sau chuyến công tác, Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đánh giá Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45 rất thành công với hai mục tiêu cơ bản là kết nối và tự cường.

Trong đó, tinh thần kết nối thể hiện ở việc thống nhất tập trung mở rộng những lĩnh vực mới, quan trọng như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, chip bán dẫn, năng lượng tái tạo...

Hội nghị lần này, theo Bộ trưởng Dung, cũng nhấn mạnh tinh thần đoàn kết, tự cường của mỗi quốc gia trong ứng phó với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, phòng chống dịch bệnh, hướng tới mục tiêu vì con người.

Về phía Việt Nam, đoàn đại biểu cấp cao do Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đã hoạt động rất tích cực trong cả các hoạt động đa phương và song phương, khẳng định vai trò, vị trí của Việt Nam trong ASEAN, nhất là vai trò dẫn dắt.

Riêng với Cộng đồng Văn hóa - Xã hội, Hội nghị cấp cao ASEAN lần này đã thông qua và ghi nhận 37/92 các tuyên bố, tập trung vào những vấn đề rất mới, rất thời sự và hướng tới mục tiêu vì con người, đặt con người là trung tâm của các trụ cột.

Trong đó, Bộ trưởng Dung nhắc đến những vấn đề lớn như y tế, văn hóa, môi trường, kinh tế, chăm sóc, công nhận và phát triển kỹ năng nghề cho người lao động trong bối cảnh di cư, đặc biệt là phòng chống lao động trẻ em.

Với các hoạt động song phương, Bộ trưởng Lao động đề cập vấn đề lãnh đạo Chính phủ Việt Nam cũng như các nước đều rất quan tâm, đó là già hóa dân số, hợp tác lao động, đặc biệt là tình trạng dịch chuyển lao động.

Theo Bộ trưởng, để giải quyết những vấn đề này, quan trọng nhất là đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển nhanh và bền vững của các quốc gia.

"Đây cũng là một kinh nghiệm cho Việt Nam. Chúng ta cần sớm xây dựng khung chính sách quốc gia về phòng, chống già hóa dân số cũng như điều chỉnh tỷ suất sinh thay thế, tận dụng tối đa giai đoạn dân số vàng để phát triển nhanh và bền vững", Bộ trưởng Dung nhấn mạnh.

Tại các hội nghị, phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính không chỉ làm sâu sắc hơn nội hàm của ASEAN "kết nối" và "tự cường" trong bối cảnh hiện nay, mà còn gợi mở tư duy, cách tiếp cận và ý tưởng phát triển mới cho khu vực xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn.

Lãnh đạo Chính phủ Việt Nam cho rằng trong bối cảnh thế giới ngày càng biến động, ASEAN tiếp tục là điểm sáng kinh tế toàn cầu, là cầu nối của đối thoại, hợp tác, và là tâm điểm của các tiến trình hội nhập, liên kết ở khu vực.

Cho rằng ASEAN đang chuẩn bị cho giai đoạn phát triển mới với tư duy mới, tầm nhìn mới, động lực mới và tâm thế mới, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị ASEAN lấy tự cường làm nền tảng để vươn tầm, lấy kết nối làm trọng tâm để bứt phá, và lấy đổi mới sáng tạo làm động lực để tiên phong dẫn dắt.

Về phát huy "tự cường" ASEAN ở tất cả cấp độ, Thủ tướng khẳng định đoàn kết, thống nhất trong đa dạng, tự cường và tự chủ chiến lược là điều kiện tiên quyết để ASEAN vững vàng trong biến động.

Yêu cầu kết nối chiến lược trên tất cả phương diện cũng được người đứng đầu Chính phủ Việt Nam đề cao. Ông nhắc tới việc kết nối tầm nhìn chung; kết nối hợp tác phát triển, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới và kết nối người dân, tăng cường giao lưu, củng cố vững chắc bản sắc của Cộng đồng ASEAN cũng như nền tảng quan hệ hữu nghị giữa ASEAN với các đối tác.

Trước diễn biến nhanh chóng, phức tạp của tình hình thế giới, khu vực hiện nay, Thủ tướng đã nêu bật ba nhiệm vụ để ASEAN vững vàng phát triển và vững bước tới tương lai.

Một là ASEAN cần có tư duy kiến tạo, ý tưởng đột phá và hành động quyết liệt để phát huy vai trò tiên phong, dẫn dắt.

Hai là ASEAN cần giữ vai trò cầu nối gắn kết các ưu tiên ở khu vực với toàn cầu, tạo sự bổ trợ và cộng hưởng trong các nỗ lực bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển.

Ba là ASEAN cần khuyến khích sự tham gia và đóng góp rộng rãi hơn của các nhóm, giới, bao gồm, các nghị viện, doanh nghiệp, thanh niên cho tiến trình xây dựng cộng đồng.

Trước các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng thông báo Việt Nam sẽ tiếp tục tổ chức "Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025" với mong muốn đóng góp nhiều hơn cho hợp tác và liên kết khu vực.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đề nghị ASEAN và các bên đối tác cần "tự cường trước thiên tai và biến đổi khí hậu". Đây là điều đặc biệt cần thiết và quan trọng trong bối cảnh các hiện tượng khí hậu cực đoan liên tiếp xảy ra thời gian qua, như siêu bão Yagi ở Đông Nam Á hay bão Helene và Milton ở Mỹ.

Các hoạt động, phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu Việt Nam khẳng định quan điểm của Việt Nam trước các vấn đề khu vực và quốc tế trên tinh thần tôn trọng đồng thuận trong ASEAN.

Sự tham gia tích cực, chủ động, năng động hiệu quả của Việt Nam đã cùng các nước thành viên và đối tác của ASEAN xử lý những vấn đề mang tính toàn cầu. Đóng góp, sáng kiến của Việt Nam tại hội nghị quan trọng này cũng đã góp phần vào thành công chung của sự kiện, đồng thời, bảo vệ hiệu quả các lợi ích chính đáng của Việt Nam.

Việt Nam ưu tiên cao nhất cho quan hệ với Lào

Tại Vientiane, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có các cuộc hội kiến với tất cả lãnh đạo cấp cao của Lào: Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Thongloun Sisoulith, Thủ tướng Sonexay Siphandone, Chủ tịch Quốc hội Saysomphone Phomvihane, Thường trực Ban Bí thư, Phó Chủ tịch nước Bounthong Chithmani.

Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao nhất cho mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, là điều mà Thủ tướng Phạm Minh Chính nhiều lần nhấn mạnh.

Theo ông, đây là tài sản vô giá, yêu cầu khách quan, ưu tiên hàng đầu, lựa chọn số một và là yếu tố sống còn đối với sự nghiệp cách mạng của hai nước.

Trong bối cảnh thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, hai bên khẳng định tiếp tục vun đắp quan hệ Việt Nam - Lào "mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững", đưa hợp tác kinh tế ngày càng phát triển thực chất, hiệu quả.

Các lãnh đạo Đảng, Nhà nước Lào và Thủ tướng Phạm Minh Chính nhất trí trong thời gian tới tăng cường kết nối hai nền kinh tế Việt Nam - Lào và giữa ba nền kinh tế Việt Nam - Lào - Campuchia; tiếp tục tăng cường hợp tác và kết nối hiệu quả trong các lĩnh vực, trong đó có cơ sở hạ tầng giao thông, thương mại - đầu tư, nông nghiệp…

Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao vai trò của Lào trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2024. Ông khẳng định Việt Nam sẵn sàng tăng cường phối hợp với Lào và các nước để các Hội nghị ASEAN thành công tốt đẹp, góp phần phát huy uy tín của Lào và sự đoàn kết, đồng thuận của ASEAN.

Trong cuộc gặp với Thủ tướng Lào và Thủ tướng Campuchia, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng hai người đồng cấp nhất trí tiếp tục phối hợp đưa quan hệ hợp tác ba nước ngày càng thực chất và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thiết thực của ba nước và phù hợp với nhu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Kêu gọi những khoản vay ưu đãi để làm đường sắt tốc độ cao

Cũng nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có các cuộc hội kiến, gặp gỡ, tiếp xúc với tất cả lãnh đạo cấp cao các nước và tổ chức quốc tế.

Với từng đối tác, Thủ tướng đã đề xuất những định hướng hợp tác rất cụ thể, phù hợp. Đặc biệt, Thủ tướng đề nghị Nhật Bản, Hàn Quốc, WB, AIIB… cung cấp các khoản vay ưu đãi cho Việt Nam để triển khai các dự án hạ tầng quy mô lớn, mang tính biểu tượng như đường sắt tốc độ cao, đường bộ cao tốc, cảng biển, sân bay…

Với Singapore, Thủ tướng đề nghị triển khai hiệu quả quan hệ Đối tác Kinh tế xanh, kinh tế số; phát triển hệ thống các khu công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP) 2.0 bền vững, thông minh; Singapore hỗ trợ Việt Nam xây dựng mô hình Trung tâm Đổi mới sáng tạo về khoa học dữ liệu quốc gia.

Với Thái Lan, hai Thủ tướng nhất trí phối hợp với các nước liên quan triển khai thí điểm sáng kiến hợp tác du lịch "Sáu quốc gia, một điểm đến".

Với Ấn Độ, hai Thủ tướng nhất trí sớm đàm phán Hiệp định Thương mại tự do song phương, tăng tần suất các chuyến bay thẳng kết nối các thành phố lớn của hai nước. Với Philippines, hai nhà lãnh đạo trao đổi về việc Việt Nam tiếp tục hỗ trợ Philippines bảo đảm an ninh lương thực, cùng triển khai hiệu quả các bản ghi nhớ về hợp tác nông nghiệp và hợp tác thương mại gạo được ký kết đầu năm nay…

Với Brunei, hai nhà lãnh đạo nhất trí tăng cường hợp tác thương mại, nông nghiệp, ngư nghiệp, dầu khí, hợp tác tham gia vào chuỗi cung ứng hàng hóa, thực phẩm Halal toàn cầu.

Thủ tướng cũng đề nghị các nước phối hợp với Việt Nam hạn chế tối đa hoạt động khai thác hải sản trái phép, không khai báo và không theo quy định (IUU), hỗ trợ Việt Nam sớm gỡ "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu đối với thủy sản, đồng thời đối xử nhân đạo đối với ngư dân và tàu cá của nhau, phù hợp với quan hệ Đối tác Chiến lược và tinh thần đoàn kết ASEAN.

Lãnh đạo các nước, các tổ chức quốc tế đều khẳng định tầm quan trọng của quan hệ với Việt Nam và đánh giá cao vị thế và vai trò ngày càng tăng của Việt Nam trên trường quốc tế. Chia sẻ, đánh giá cao các ý kiến, đề xuất của Thủ tướng, nhiều đối tác mong muốn sớm phát triển quan hệ với Việt Nam lên tầm cao mới.

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres đánh giá Việt Nam là hình mẫu của hòa bình và phát triển bền vững, "ngôi sao của ASEAN"; đóng góp vào nâng cao tiếng nói và vai trò của các nước đang phát triển.

Tổng Thư ký cũng nhất trí cao với tầm nhìn và cách tiếp cận "toàn dân, toàn diện, toàn cầu" của Thủ tướng Phạm Minh Chính trong giải quyết các vấn đề như thảm họa thiên tai, biến đổi khí hậu, già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên...

Lần đầu hội kiến Thủ tướng Phạm Minh Chính, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba khẳng định mong muốn cùng đưa quan hệ hai nước đi vào chiều sâu, thực chất hơn nữa. Ông nhất trí cao đối với các đề xuất của Thủ tướng Phạm Minh Chính về tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa hai nước

Thiếu doanh nhân giỏi, đất nước không thể phát triển

Nhân chuyến công tác tại Lào, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã dự Hội nghị Thượng đỉnh về Kinh doanh và Đầu tư ASEAN 2024, dự cuộc ăn sáng giao lưu đặc biệt của 3 Thủ tướng Việt Nam - Lào - Campuchia với Hội đồng Tư vấn Kinh doanh ASEAN.

Nhấn mạnh vai trò của các doanh nghiệp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, "không có đội ngũ doanh nhân giỏi thì nền kinh tế sẽ đình trệ và đất nước sẽ không thể thịnh vượng".

Lãnh đạo Chính phủ Việt Nam đề nghị các doanh nghiệp, doanh nhân thực hiện "5 tiên phong".

Một là tiên phong đóng góp cho một ASEAN tự cường, tham gia xử lý các vấn đề mới nổi, các vấn đề toàn cầu, toàn dân.

Hai là tiên phong thúc đẩy kết nối nền kinh tế, gồm cả kết nối cứng và kết nối mềm, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, làm chủ thể, là mục tiêu, nguồn lực, động lực phát triển.

Ba là tiên phong thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, nhất là trong ứng phó biến đổi khí hậu, già hóa dân số, thiên tai, dịch bệnh và phát triển các lĩnh vực mới nổi, làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Bốn là tiên phong trong xây dựng hạ tầng chiến lược tại từng quốc gia và kết nối giữa các quốc gia.

Năm là tiên phong trong hội nhập nội khối ASEAN và với thế giới.

Việt Nam sẽ tạo thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư phát huy hết khả năng, sự sáng tạo của mình, theo lời cam kết của Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Ông khẳng định Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy vai trò kiến tạo phát triển với phương châm "chính sách thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh", giảm chi phí tuân thủ, chi phí logistics cho người dân và doanh nghiệp.

Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp, doanh nhân nước ngoài tiếp tục đến đầu tư, hợp tác tại Việt Nam trên tinh thần "4 cùng": "Cùng lắng nghe và thấu hiểu", "cùng chia sẻ tầm nhìn và hành động", "cùng làm, cùng thắng, cùng hưởng, cùng phát triển", "cùng chung niềm vui, hạnh phúc và tự hào".