Sửa Luật Đất đai, chưa "ngã ngũ" quy định thu hồi đất vì lợi ích công cộng

Sáng 25/8 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Dù đã qua hai lần thảo luận tại Quốc hội (kỳ họp thứ 4 và thứ 5), quy định liên quan thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (điều 79), vẫn khiến nhiều đại biểu băn khoăn.

Trong Báo cáo một số vấn đề lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Ủy ban Kinh tế (cơ quan thẩm tra) nêu rõ nhiều ý kiến cho rằng quy định tại dự thảo liệt kê các trường hợp Nhà nước thu hồi đất là cứng nhắc, chưa phản ánh đầy đủ, chưa khắc phục được căn cơ các vấn đề bất cập.

Đại biểu đề nghị làm rõ khái niệm, nội hàm dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Theo góp ý của đại biểu, dự thảo luật nên tiếp cận theo hướng là những dự án mang lại lợi ích cho nhân dân, những dự án do ngân sách Nhà nước thực hiện hoặc được đầu tư theo phương thức đối tác công tư, dự án nhằm mục đích công cộng, không vì mục tiêu lợi nhuận.

Có ý kiến đề nghị làm rõ các điều, khoản để bảo đảm yếu tố thật cần thiết và vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, quy định theo hướng liệt kê các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng có ưu điểm là bảo đảm sự rõ ràng, dễ theo dõi, dễ áp dụng.

Tuy nhiên, nhược điểm của việc liệt kê quá cụ thể là khó bảo đảm bao quát, đầy đủ.

Do đây là nội dung cụ thể hóa Nghị quyết số 18 của Trung ương, Thường trực Ủy ban Kinh tế xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến chỉ đạo.

Liên quan đến dự án nhà ở thương mại, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị khoanh định các trường hợp dự án nhà ở thương mại, công trình thương mại, công trình dịch vụ, khu vui chơi, giải trí, tổ hợp đa năng thuộc diện thu hồi là dự án trọng điểm do HĐND cấp tỉnh quyết định.

Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, định hướng này chưa làm rõ tính chất "để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng" của việc thu hồi đất.

Phương án này cũng chưa bảo đảm rõ ràng về tiêu chí, điều kiện thu hồi đất theo yêu cầu tại kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chưa rõ ràng về các trường hợp được thực hiện dự án loại này theo hình thức thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất.

Mặt khác, trong quá trình thảo luận, có ý kiến đề nghị với dự án nhà ở thương mại chỉ thực hiện theo cơ chế thỏa thuận, Nhà nước không thu hồi đất.

Cũng theo Ủy ban Kinh tế, có ý kiến đề nghị xác định mức quy mô cụ thể của dự án nhà ở thương mại, công trình thương mại, công trình dịch vụ, khu vui chơi, giải trí, tổ hợp đa năng là trường hợp thu hồi đất, thực hiện đấu thầu. Còn dưới mức quy mô lớn không sử dụng đất ở là trường hợp thu hồi đất, thực hiện đấu giá, trừ trường hợp đang có quyền sử dụng đất đề xuất thực hiện dự án.

Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng tiếp tục xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nội dung này.