Sạt lở "bủa vây" vùng đồng bằng sông Cửu Long

Sạt lở đe dọa đời sống người dân

Chỉ cách nhau vài tháng nhưng TP Cần Thơ liên tiếp xảy ra nhiều vụ sạt lở nghiêm trọng. Cụ thể, ngày 23/3, đang mùa nắng lượng nước ở các con sông không nhiều nhưng một đoạn bờ kè dài khoảng 40 m thuộc khu vực 4 (phường Hưng Thạnh, quận Cái Răng) nằm trong gói công trình kè sông Cần Thơ (có vốn đầu tư hơn 700 tỷ đồng) bất ngờ bị sụp lún vẫn đang được khắc phục.

Ngày 26/5, một vụ sạt lở diễn ra tại khu vực Yên Thượng, phường Lê Bình, quân Cái Răng, TP Cần Thơ. Đến nay người dân sống xung quanh khu vực này vẫn còn hãi hùng.

Vụ sạt lở có chiều dài khoảng 100m, ăn sâu vào phía bờ gần 5m, cuốn trôi gần 60m đường đang thi công và 3 ngôi nhà của người dân. Chị N.T.T ở khu vực này bức xúc nói: "Đơn vị thi công tập kết vật liệu đổ hàng đống ở khu vực này, chúng tôi đã cảnh báo rồi nhưng không nghe, trước khi toàn bộ khu vực này bị sụt xuống đã xảy ra vết nứt nhưng không thấy khắc phục".

Theo, thống kê của các ngành chức năng huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang, từ đầu năm 2015 đến nay, khu vực này liên tiếp xảy ra 17 điểm sạt lở lớn nhỏ làm trôi sông hơn 300m đê kè đập và 1.440 m2 đất trong đó có các công trình vật kiến trúc, hoa màu và lộ giao thông nông thôn với tổng thiệt hại gần 350 triệu đồng. Đồng thời cảnh báo những điểm có nguy cơ sạt lở để người dân có biện pháp phòng chống. Có 13 tuyến đê, với chiều dài trên 44 km bảo vệ hàng ngàn ha cây ăn trái đặc sản có nguy cơ sạt lở, nhất là những đoạn cong, khu vực ngã ba, ngã tư…

Ở huyện huyện Mang Thít, Vĩnh Long ngày 23/5, đoạn đê bao sông Long Hồ thuộc ấp Long Khánh, xã Long Mỹ liên tiếp xảy ra sạt sở cục bộ nhiều đoạn liền, có 70m bờ bao trôi tuột xuống sông, gây ảnh hưởng đến đời sống của 5 hộ dân. Vài ngày sau, ngày 26/5, đoạn bờ bao sông Long Hồ sạt lở sâu vào thêm khoảng 7m, dài khoảng 50m khiến nhiều hộ dân sống trong lo sợ.

Xã An Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp được ngành chức năng của tỉnh này “đánh dấu” là “điểm nóng” về sạt lở nghiêm trọng, người dân khu vực này sống trong phập phồng lo sợ sụt lún có thể diễn ra bất cứ lúc nào. Điều đáng nói ở khu vực sạt lở này các điểm sạt lở thường diễn ra vào thời gian đêm khuya đến rạng sáng, thời gian mà người dân ngủ say nên rất khó ứng phó.

Cụ thể các ngày 11 đến 13/5, đoạn bờ kè sông Tiền chống sạt lở thuộc xã An Hiệp, bị sạt lở chiều dài 50m, ăn sâu vào đất liền khoảng 20m. Vụ sạt lở đã cốn trôi hơn 2.000m² đất, thiệt hại 5 căn nhà, 25 hộ dân phải di dời khẩn cấp.

Thống kê của xã An Hiệp, 2 năm gần đây khu vực bờ sông Tiền đã xảy ra 7 vụ sạt lở, gây tổng thiệt hại gần 2 tỷ đồng. Ông Lê Thanh Hiền, Phó Chủ tịch UBND xã An Hiệp cảnh báo: “Hầu hết các điểm sạt lở đều ở dạng bào mòn rất nguy hiểm, người dân sống ở khu vực này không hề hay biết, nhưng khi sụp xuống mức độ nguy hiểm rất cao. Không riêng gì tỉnh Đồng Tháp mà các tỉnh thành khu vực ĐBSCL đều lo lắng và cảnh báo với người dân về tình trạng sạt lở có mức độ dày đặc và bất thường hơn vào mùa khô…".   

Biến đổi khí hậu và con người làm sạt lở gia tăng?

Sau khi “điểm mặt” các khu vực có nguy cơ sạt lở nghiêm trọng, UBND tỉnh Đồng Tháp đã có văn bản công bố khẩn tình trạng sạt lở đất bờ sông Tiền đoạn qua xã An Hiệp, huyện Châu Thành với chiều dài khoảng 2.100m. Đồng thời UBND tỉnh yêu cầu Sở NN&PTNT cùng chính quyền địa phương xác định cắm mốc và biển báo khu vực nguy hiểm sạt lở để cảnh báo cho người dân; tiến hành di dời khẩn cấp các hộ dân cùng nhà cửa, cơ sở sản sản xuất kinh doanh ra khỏi nơi sạt lở, an toàn.

Các chuyên gia và ngành chức năng nhận định có 2 nguyên nhân khiến cho tình trạng sạt lở diễn ra ngày càng phức tạp, đó là tình trạng biến đổi khí hậu và do con người xây dựng các công trình ảnh hưởng đến dòng chảy, sạt lở bờ sông. 

Về biến đổi khí hậu, PGS.TS Lê Anh Tuấn, Viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu (Trường ĐH. Cần Thơ) cho biết: “Một vài năm gần đây mùa khô hạn kéo dài và kéo dài hơn khiến cho nền đất sét mở rộng ra, kèm theo mực nước sông thấp hơn mọi năm nên đất có xu hướng sụp xuống”.

Lực lượng chức năng đang tiến hành khắc phục sạt lở phường Lê Bình ngày 5/6. 

Ông Lê Phước Đại, Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi Hậu Giang cũng cho rằng, biến đổi khí hậu làm cho dòng chảy mạnh, trong khi gặp phải nền địa chất yếu cũng là nguyên nhân gây sạt lở. Những năm gần đây, tình trạng sạt lở các bờ kênh thường xảy ra trước mùa mưa lũ khiến cho ngành chức năng trở tay không không kịp.

Về nguyên nhân do con người khiến cho sạt lở ngày càng nghiêm trọng, các chuyên gia đã chỉ rõ: Việc xây dựng các công trình nằm cặp sông đã làm thay đổi dòng chảy gây sạt lở. Tình trạng khai thác cát ồ ạt tại các sông cũng làm cho dòng chảy thay đổi, tất yếu sẽ xuất hiện các điểm sạt lở bất thường. Những tuyến sông chính lưu lượng tàu bè lớn lưu thông qua lại cũng khiến cho hệ thống bờ bao cặp sông bị bào mòn.

Thời gian qua các tỉnh thành đã có nhiều cố gắng trong công tác chống xói mòn, sạt lở bằng việc trồng hệ thống rừng phòng hộ giữ bờ bao và đầu tư xây dựng hệ thống bờ kè, đã góp phần giảm thiểu rất nhiều các vụ sạt lở...

Sáng nay, 6/6 tại tỉnh Sóc Trăng diễn ra hội thảo “Kiểm soát sạt lở đồng bằng sông Cửu Long - Thách thức và giải pháp” do Bộ NN&PTNT tổ chức. Đây là dịp để các các chuyên gia, nhà khoa học nhà quản lý có cái nhìn tổng quan về công tác sạt lở và tìm ra các giải pháp để ngăn ngừa và thích ứng với tình trạng này…