Phó Thủ tướng Nga thăm Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam

Phát biểu tại buổi tiếp, thay mặt Bộ KH&CN, Thứ trưởng Lê Xuân Định chào mừng Phó Thủ tướng Chernyshenko Dmitry Nikolaevich và Đoàn đại biểu từ Liên bang Nga, nhân dịp tham dự Khóa họp lần thứ 24 Ủy ban Liên chính phủ Việt Nam - Liên bang Nga về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật đã dành thời gian đến thăm Viện NLNTVN, một Viện nghiên cứu quốc gia về lĩnh vực năng lượng nguyên tử, thuộc Bộ khoa học và Công nghệ.

Thứ trưởng Lê Xuân Định nhấn mạnh, quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam - Liên bang Nga có truyền thống và lịch sử lâu dài. Lãnh đạo Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử luôn trân trọng và vun đắp tình hữu nghị với Liên Xô trước đây và Liên bang Nga ngày nay.

Hiện nay, theo các thỏa thuận giữa hai nước trong khuôn khổ Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Liên bang Nga về hợp tác kinh tế, thương mại và khoa học kỹ thuật, Liên bang Nga và Việt Nam đã thực hiện nhiều hoạt động hợp tác song phương trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ.

Các nhiệm vụ hợp tác nghiên cứu khoa học và công nghệ được trải rộng từ năng lượng nguyên tử, công nghệ sinh học, vật liệu mới, điện tử, tự động hóa đến khoa học xã hội và nhân văn, trong nhiều năm qua đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, Liên Xô trước đây đã giúp Việt Nam khôi phục và nâng cấp lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu tại Đà Lạt. Hiện tại, Liên bang Nga đang tích cực giúp đỡ Việt Nam thực hiện Dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân (CNST) với lò nghiên cứu mới. Dự án nhận được sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo cấp cao hai nước và đã được Chính phủ Việt Nam phê duyệt chủ trương đầu tư.

Tại sự kiện, Viện trưởng Viện NLNTVN Trần Chí Thành đã báo cáo về hợp tác Việt Nam - Liên bang Nga trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Báo cáo nêu rõ: ngành năng lượng nguyên tử, cũng như VINATOM đã được hình thành gần 50 năm trước và phát triển trên cơ sở tình hữu nghị truyền thống và hợp tác tốt đẹp giữa Việt Nam và Liên Xô trước đây, hay Liên bang Nga ngày nay. Điển hình là việc khôi phục và nâng cấp lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu Đà Lạt, đưa vào vận hành năm 1984.

Đây là công trình đặc biệt quan trọng trong quan hệ hợp tác khoa học giữa hai nước. Hiện nay, lò phản ứng nghiên cứu Đà Lạt vẫn tiếp tục vận hành an toàn và hiệu quả, được IAEA đánh giá rất cao, đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam là Viện nghiên cứu đặc biệt cấp quốc gia, với 9 đơn vị thành viên trên toàn quốc, số lượng cán bộ khoảng 800 người. Trong những năm gần đây, Việt Nam và Liên bang Nga đã hợp tác trong Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân, theo Hiệp định Liên Chính phủ ký kết năm 2011. Dự án đã được Chính phủ Việt Nam phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2018. Bên cạnh đó, Liên bang Nga tiếp tục mở rộng hợp tác với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực khác.

Tiếp đó, Viện trưởng Trần Chí Thành báo cáo một số nội dung hợp tác đang được triển khai hợp tác giữa VINATOM cùng ROSATOM và các đối tác Nga trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Cụ thể, như việc hợp tác xây dựng lò nghiên cứu mới CNST với ROSATOM. Bên cạnh đó, ROSATOM đang chuẩn bị đầu tư vào Công ty Chiếu xạ Cần Thơ, là đơn vị chiếu xạ kiểm dịch phục vụ xuất khẩu nông sản, thủy hải sản Việt Nam.

Viện Nghiên cứu hạt nhân đang tiến hành các thủ tục để mua nhiên liệu cho lò nghiên cứu Đà Lạt để vận hành thêm 10 năm. Cùng với đó là trao đổi hợp tác về sản xuất dược chất phóng xạ mới tại Việt Nam để điều trị ung thư, nâng cao năng lực y học hạt nhân hướng tới lò nghiên cứu mới. 

Để các nhiệm vụ nêu trên được triển khai thành công, Viện trưởng Trần Chí Thành chia sẻ, VINATOM mong muốn Phó Thủ tướng và phía Nga tiếp tục hỗ trợ: Thúc đẩy việc đàm phán ký Hợp đồng FS dự án CNST; trao đổi hợp tác với Viện An toàn hạt nhân (IBRAE) - Viện Hàn lâm Khoa học Nga trong triển khai Dự án CNST, cũng như xây dựng Mạng quan trắc phóng xạ tại Việt Nam; thanh toán từ nguồn ngân sách Nhà nước Việt Nam cho đối tác Nga; mua nhiên liệu từ TVEL thuận lợi; ROSATOM và các đối tác viện nghiên cứu Nga hợp tác, chuyển giao công nghệ và cùng chế tạo máy gia tốc chùm tia điện tử (electron beam) tại Việt Nam cho nhu cầu chiếu xạ, chiếu cáp điện trong nước, cũng như khu vực; ROSATOM và VINATOM hợp tác khoa học, trao đổi thông tin, nâng cao năng lực về công nghệ và an toàn điện hạt nhân, đào tạo nhân lực (chuẩn bị cho trường hợp nếu Việt Nam quay lại chương trình phát triển điện hạt nhân).

Bày tỏ vui mừng được đến thăm Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, gặp gỡ, trò chuyện cùng lãnh đạo, cán bộ, công nhân viên của viện, Phó Thủ tướng Nga D.Chernyshenko nhấn mạnh, Nga coi Việt Nam là đối tác quan trọng hàng đầu của mình tại khu vực. Ông cho biết, Nga được đánh giá là một trong những nước dẫn đầu trên thế giới trong lĩnh vực kỹ thuật, năng lượng, y học và thám hiểm không gian.

Phó Thủ tướng Nga chia sẻ, trong phiên họp lần thứ 24 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam -  Nga diễn ra hôm qua, ông đã trao đổi với Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà và nhấn mạnh rằng Nga sẵn sàng tham gia hỗ trợ Việt Nam trong công nghệ điện hạt nhân.

Phó Thủ tướng bày tỏ hy vọng, trong thời gian tới sự hợp tác giữa Việt Nam và Nga sẽ tiếp tục được đẩy mạnh về mọi mặt, trong đó có các kết quả hợp tác về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, cũng như dự án xây dựng lò nghiên cứu mới.

Phó Thủ tướng Nga cũng cho biết, lễ khánh thành Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Saint Petersburg sẽ được tổ chức vào ngày 30/6 tới nhân kỷ niệm 100 năm ngày Bác Hồ đến thăm thành phố này. Đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng với hai nước.