Phiên chợ chuối chỉ họp vào dịp Tết, lớn nhất Nam Trung Bộ

Theo người dân địa phương, chợ chuối Tết Suối Cát (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa) bắt đầu họp từ ngày 23 tháng Chạp đến ngày 28 hoặc 29 tháng Chạp âm lịch hàng năm. Khi đến thăm vùng đất nơi đây, những người dân từ 30-40 tuổi cho biết khi họ sinh ra thì thấy chợ chuối đã hình thành từ trước đó khá lâu.

Khu vực họp chợ ngày ấy là gần tuyến quốc lộ 1A (đoạn qua thôn Khánh Thành Bắc, xã Suối Cát) và những năm gần đây, phiên chợ này dịch chuyển về phía Tây khoảng 700m, thuộc thôn Tân Xương, xã Suối Cát.

Theo một số người dân trồng chuối lâu năm ở vùng này, chuối Suối Cát là chuối mốc hay còn gọi là chuối sứ. Chuối vùng này được trồng ở vùng đồi, ven triền núi trên địa bàn xã Suối Cát, trong đó nhiều nhất vẫn là thôn Suối Lâu 2, thôn Khánh Thành Bắc và Khánh Thành Nam.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Nguyễn Tân (thôn Khánh Thành Bắc, xã Suối Cát), một gia đình có diện tích hơn 10 ha chuối cho biết: Sở dĩ chuối ở vùng này được người dân các tỉnh “chết mê, chết mệt” là vì đất đai, thổ nhưỡng được cho rất hợp với cây chuối.

Ngoài ra, người trồng chuối trong vùng thường chia sẻ với nhau các kinh nghiệm, bí quyết khi trồng để có chuối ngon. “Tôi cho rằng, chợ chuối Suối Cát hàng năm là một nét đẹp văn hóa ngày Tết Nguyên đán. Chuối Suối Cát được xem là ngon, ngọt, ruột của nó vàng thơm”, ông Tân nói.

Chuối mốc Suối Cát được trồng khoảng một năm rưỡi thì cho thu hoạch, bán ra thị trường Tết. Mặc dù chuối vùng này được người dân xa gần khen nức tiếng, tuy nhiên nguồn gốc của nó vẫn là một điều bí ẩn. Theo người dân trong vùng, cũng không rõ chuối Suối Cát có nguồn gốc bản địa hay được đưa từ một nơi nào đó đến vùng này trồng.

Hiện cũng chưa có một nghiên cứu nào xác định về nguồn gốc trực tiếp chuối Suối Cát. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, người dân ở tỉnh Ninh Thuận đã đổ xô đến vùng này mua giống chuối về trồng.

Vào những ngày giáp Tết Nguyên đán, khi đến vùng này, chúng ta sẽ chứng kiến hàng trăm phu chuối từ khắp nơi tấp nập đổ về chợ chuối Tết xã Suối Cát họp chợ. Phiên chợ chuối lớn nhất trong năm bắt đầu họp từ mờ sáng cho đến chập tối. Trong phiên khai chợ, các phu chuối sẽ mang theo những buồng chuối sai trái, xanh mướt, to đẹp nhất… để đi họp chợ, bán Tết.

Thương lái tiêu thụ chuối Suối Cát đa phần ở các tỉnh phía Bắc “xuôi vào”, rồi mua chuối từ người dân bản địa. Chuối sau khi được thu mua sẽ được đưa lên xe tải chuyên chở ra phía bắc để cung ứng cho thị trường.

Trao đổi với báo chí, ông Lê Thành Huy, Phó Chủ tịch UBND xã Suối Cát (huyện Cam Lâm, Khánh Hòa), cho biết: Các thương lái vào vùng đất này mua chuối được xác định là ở các tỉnh miền Trung như: Phú Yên, Bình Định, Quảng Ngãi, Thừa Thiên - Huế, Quảng Bình, Quảng Trị…

Theo ông Lê Thành Huy, bình quân mỗi ha diện tích chuối trồng ở Suối Cát đạt từ 2.000-2.500 cây. Đa phần mỗi buồng chuối khi thu hoạch đạt từ 5-7 nải, với giá bán 500.000 - 2 triệu đồng/buồng. Mỗi mùa chuối Tết, bình quân mỗi hộ dân vùng này đạt doanh thu 500-700 triệu đồng.

“Người dân vùng chúng tôi thoát nghèo và khá giả cũng nhờ cây chuối, với tỷ lệ khoảng 20% dân số toàn xã. Chuối là một cây trồng có mức đầu tư cũng không nhiều”, ông Huy cho biết.

Những ngày giáp Tết Nguyên đán, nếu bất cứ ai có dịp ghé chợ chuối Tết Suối Cát thì không khó để nhận thấy đây là một phiên chợ rất độc đáo. Nói là độc đáo bởi vì cả vùng duyên hải Nam Trung Bộ, đây là phiên chợ chuối lớn nhất, nhộn nhịp người mua, kẻ bán và chỉ họp vào dịp cận Tết.

Viết Hảo