Ông Trần Thanh Mẫn: "Quốc hội sẽ phân quyền mạnh hơn cho Chính phủ"

Sáng 5/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp phiên thứ 42, cho ý kiến về dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi).

Tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh mục tiêu sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chính phủ; nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng và các thành viên Chính phủ.

Việc này nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước hiệu lực, hiệu quả.

Bộ trưởng Nội vụ cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, thúc đẩy Chính phủ kiến tạo, phát triển.

Thể hiện báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết Thường trực cơ quan thẩm tra tán thành tinh thần phân cấp nhằm tạo cơ sở pháp lý quan trọng để "tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, địa phương gắn với nâng cao trách nhiệm giải trình của người đứng đầu, kiểm soát quyền lực chặt chẽ".

Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện nội dung nguyên tắc phân cấp, làm rõ chủ thể được phân cấp, cơ chế chịu trách nhiệm của cơ quan được phân cấp để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với quy định của dự thảo Luật Tổ chức Chính quyền địa phương (sửa đổi).

Ông Tùng cũng đề nghị bổ sung nguyên tắc phân cấp theo hướng khi thực hiện phân cấp phải bảo đảm đồng bộ giữa phân cấp nhiệm vụ, quyền hạn với phân cấp về giải quyết thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan được phân cấp chủ động trong giải quyết công việc, thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính gắn với tăng cường trách nhiệm của các cơ quan và nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Góp ý thêm về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh quan điểm khi sửa luật Tổ chức Chính phủ, Quốc hội sẽ phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho Chính phủ để Chính phủ chủ động trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, vì sự phát triển của đất nước.

Ông Mẫn đồng thời lưu ý các quy định liên quan phân cấp, phân quyền trong luật này cần đồng bộ, thống nhất với các luật liên quan như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, và một số luật quản lý ngành, lĩnh vực.

Nguyên tắc phân định thẩm quyền cũng là nội dung rất quan trọng, theo đánh giá của Chủ tịch Quốc hội. Ông đề nghị phải bám sát chỉ đạo của cấp thẩm quyền, phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

"Các nguyên tắc cơ bản quy định rõ quan hệ giữa Chính phủ với Quốc hội, với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội; phân định rõ trách nhiệm, thẩm quyền của cơ quan hành pháp, tư pháp đảm bảo đúng vai, thuộc bài", ông Mẫn nhấn mạnh.

Minh bạch trong phân cấp, phân quyền

Liên quan phân cấp, phân quyền, ông nhắc lại lời Tổng Bí thư Tô Lâm nhiều lần đề cập là địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Trung ương kiến tạo, Quốc hội giám sát, Chính phủ điều hành.

"Tới đây, Quốc hội không quản lý danh mục đầu tư, danh mục tiền mà giao 1 khối cho Chính phủ chịu trách nhiệm phân bổ về địa phương. Thủ tướng cũng nói nhất trí giao quyền cho bộ ngành, địa phương", ông Mẫn nhấn mạnh.

Theo ông, vừa qua chúng ta có danh mục nên mới có người đi chạy, có người bị sai phạm. Nhấn mạnh phải minh bạch trong phân cấp, ủy quyền, Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ hơn yêu cầu điều kiện đáp ứng của nơi được phân cấp để khả thi khi thực hiện, tránh đùn đẩy trách nhiệm.

Thực tế, theo Chủ tịch Quốc hội, có những địa phương làm quyết liệt, không xin xỏ Trung ương, không kêu khó, nhưng có địa phương lại kêu do quy định. Nhiều địa phương làm có sản phẩm, tăng trưởng, thu ngân sách cao mà không kêu, song cũng có nơi không làm được lại đổ lỗi do luật.

Vì vậy, ông đề nghị xác định nguyên tắc "trên chịu trách nhiệm, dưới cũng phải chịu trách nhiệm", và cần bổ sung vào Luật Tổ chức chính quyền địa phương, nhất là trong bối cảnh tới đây cấp xã rất mạnh khi nhiều đơn vị cấp trung gian ở huyện không còn.

Báo cáo thêm, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết việc xây dựng luật thể hiện tinh thần đổi mới tư duy trong công tác lập pháp, nên sửa đồng bộ, toàn diện và căn bản.

Theo Bộ trưởng Nội vụ, cùng với việc trình các dự án luật, Chính phủ đã chuẩn bị song song 3 dự thảo nghị định để có thể ban hành, triển khai kịp thời ngay sau khi Quốc hội thông qua Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

"Quốc hội bế mạc kỳ họp, Chính phủ sẽ triển khai ngay nghị quyết và công bố cơ cấu tổ chức Chính phủ, triển khai các nghị định về chức năng, quyền hạn, tổ chức bộ máy để hoạt động được luôn, không để khoảng trống pháp lý", Bộ trưởng Trà nhấn mạnh.