Những người hùng giải cứu động vật hoang dã ở TPHCM

Ngày cuối năm, ông Cầm Văn Tùng, kiểm lâm viên Chi cục Kiểm lâm TPHCM đang làm việc tại cơ quan trên đường Đỗ Ngọc Thạnh (quận 5), bất ngờ nhận cuộc gọi điện thoại qua đường dây nóng.

Đầu dây bên kia, người phụ nữ cho biết bà đang nuôi một con khỉ đuôi lợn nặng khoảng 6kg ở huyện Bình Chánh. Gia đình bà không thể tiếp tục chăm sóc vì sắp đi du lịch, muốn bàn giao con vật cho kiểm lâm nhờ thả về rừng tự nhiên. 

Ông Tùng liền vui vẻ hướng dẫn: "Chị chăm sóc con khỉ thêm một hôm nữa, sáng hôm sau, tôi và đồng nghiệp sẽ đến tiếp nhận. Con khỉ sẽ được chăm sóc cẩn thận, kiểm tra sức khỏe trước khi thả về rừng. Chị yên tâm, xin cảm ơn", ông Tùng nói rồi cúp máy.

Ròng rã giải cứu động vật

Trao đổi với phóng viên Dân trí, kiểm lâm viên Cầm Văn Tùng cho biết, hơn 11 năm công tác trong nghề, ông không nhớ hết bao nhiêu cuộc điện thoại của người dân gọi đến.

Những người liên lạc kiểm lâm qua đường dây nóng đa phần muốn bàn giao vật hoang dã đang được họ nuôi nhốt hoặc trình báo có động vật xuất hiện trong dân cư. Ông và đồng nghiệp xem đó là tin mừng, vì sắp tới sẽ có thêm cá thể được trở về rừng, nơi vốn là nhà của chúng.

Theo ông Tùng, trong năm vừa qua, kiểm lâm thành phố tiếp nhận hàng trăm động vật hoang dã từ người dân. Trong đó có một số loài nằm trong danh sách động vật rừng nguy cấp, quý hiếm như: trăn, tê tê, cu li, kỳ đà, khỉ, rùa… Người dân nuôi những động vật này như thú cưng. Khi một số loài trở nên quá lớn hoặc không có thời gian chăm sóc, họ tìm đến kiểm lâm nhờ hỗ trợ thả về rừng.

Việc bàn giao động vật từ người dân cho kiểm lâm viên cũng khá đơn giản. Lực lượng kiểm lâm nhận thú, đưa lên xe chuyên dụng chở về Trạm cứu hộ động vật hoang dã ở huyện Củ Chi chăm sóc. Con vật được kiểm tra sức khỏe kỹ lưỡng, điều trị bệnh trước khi thả về rừng.

Bên cạnh đó, một số trường hợp kiểm lâm phải tốn nhiều thời gian, công sức theo dõi và bắt động vật hoang dã phá phách trong khu dân cư với những câu chuyện cười ra nước mắt.

Ông Tùng kể năm 2021, thành phố cải tạo kênh rạch ở phường Thạnh Xuân, quận 12. Các vườn cây rậm rạp ven kênh bị phá bỏ, người dân phát hiện đàn khỉ gần 10 con mất môi trường sống, thường xuyên vào nhà trộm thức ăn, phá phách. Một vài người xua đuổi, bị khỉ cắn rách tay, chân, phải nhập viện.

Nhận tin cầu cứu từ người dân, ông và đồng nghiệp đến mật phục gần một tuần mới bắt được đàn khỉ. "Tôi và anh em phải nằm trên mái nhà, dùng trái cây làm mồi nhử và lần lượt thổi ống tiêu gây mê từng con. Sau khi bắt gọn được 6 con khỉ, người dân vui mừng cảm ơn lực lượng", ông Tùng nói và cho biết 6 con khỉ trên đã được thả về rừng trong tình trạng khỏe mạnh.

Trường hợp khác vào năm 2023, Chi cục Kiểm lâm TPHCM nhận tin một hộ dân ở huyện Hóc Môn muốn bàn giao con khỉ đuôi lợn nặng 8kg. Ông Tùng và đồng nghiệp đến nơi phát hiện con vật sổng chuồng. Gia chủ nhử con khỉ vào nhà liền bị con vật lao đến nhe nanh dọa tấn công.

Ông liền mật phục, dùng ống tiêu thổi gây mê con khỉ và đưa về trạm cứu hộ. Lúc này, chủ căn nhà cho biết đã nuôi con vật từ nhỏ. Lớn lên, con khỉ quậy phá và hung dữ. Gia đình đã đưa thú cưng đến thả ở núi Bà Đen, tỉnh Tây Ninh.

Tuy nhiên, trong một lần quay lại nơi này, thấy con khỉ quyến luyến, gia đình đã đưa con vật về lại nhà nuôi dưỡng. "Bà chủ nhà kéo áo lộ ra nhiều vết sẹo ở tay và cho biết đã bị con khỉ tấn công 8 lần", vị kiểm lâm viên chia sẻ.

Ông Tùng cho biết, mỗi lần tiếp nhận động vật từ người dân, ông và đồng nghiệp xem đó là trách nhiệm lớn lao. Anh em cố gắng chăm sóc con vật tốt nhất, kiểm tra sức khỏe trước khi thả về rừng. Các kiểm lâm cũng phải làm việc liên tục, thậm chí ngày Tết.

Ông Tùng kể vào chiều 30 Tết năm 2024, ông đang dọn vệ sinh nhà cửa, bất ngờ nhận tin báo từ một hộ dân muốn bàn giao con khỉ. Hộ này cho biết chuẩn bị về quê, nếu kiểm lâm không đến trong hôm nay, họ sẽ thả con vật ra ngoài.

Ông và đồng nghiệp phải gác lại chuyện gia đình, đến hộ này tiếp nhận con khỉ và đưa về trụ sở. Sáng ngày đầu năm mới, ông phải lái xe 50km, vận chuyển con vật về trạm cứu hộ để chăm sóc.

"Mình thương yêu động vật mới theo được nghề này. Tiếp nhận động vật từ người dân giao phó và thả chúng về rừng trên chính đôi tay của mình, tôi thấy vui và hạnh phúc lắm", ông Tùng chia sẻ.

Trách nhiệm, yêu nghề

Trao đổi với phóng viên Dân trí, Ông Nguyễn Công Bằng, Phó trạm trưởng Trạm cứu hộ động vật hoang dã (Chi cục Kiểm lâm TPHCM) cho biết, trong năm 2024, đơn vị đã tiếp nhận 436 cá thể động vật hoang dã. Đơn vị đã phối hợp với quản lý một số vườn quốc gia thả về môi trường tự nhiên 280 cá thể và giao các khu bảo tồn 11 cá thể. Những động vật này do người dân tại TPHCM trình báo và công an bàn giao từ một số vụ án.

Theo ông bằng, trạm cứu hộ động vật hoang dã rộng khoảng 4.000m2 và đang chăm sóc gần 100 cá thể, gồm: Rùa, tê tê, trăn, kỳ đà, khỉ, mèo rừng... Kiểm lâm viên làm việc tại đơn vị chủ yếu học về lâm nghiệp, lĩnh vực động vật hoang dã chỉ được đào tạo sơ qua.

Những năm qua, các cán bộ phải vừa làm, vừa học kinh nghiệm cứu hộ động vật để nâng cao tay nghề. Động vật khi đưa về trạm cứu hộ sẽ được bác sĩ thú y kiểm tra sức khỏe và chăm sóc, theo dõi 2-3 tháng trước khi thả về rừng.

Có một số loài khi đưa về trung tâm chăm sóc, đang mắc bệnh, stress… Các cán bộ phải bố trí nơi ở rộng, thoáng mát và túc trực chăm sóc ngày đêm giống như con của mình. Khi con vật hồi phục sức khỏe, anh em rất vui mừng và xem đó là động lực để tiếp tục phấn đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Theo Phó trạm trưởng Trạm cứu hộ động vật hoang dã, một số loài như khỉ, sống rất có tình cảm. Được chăm sóc ở trạm cứu hộ một thời gian, đến khi thả về rừng, một số con lưu luyến với cán bộ, muốn theo xe về chứ không vào rừng, anh em rất cảm động. 

"Ngày Tết, anh em vẫn làm việc bình thường, đảm bảo quân số ít nhất là 3 cán bộ để chăm sóc và cho thú ăn. Anh em ở đơn vị luôn làm việc với trách nhiệm và lòng yêu nghề, cố gắng hết sức để không phụ sự tin tưởng của người dân khi giao phó động vật hoang dã.", ông Nguyễn Công Bằng chia sẻ.