Người dân gặp khó khi tiếp cận thông tin giá đất, kế hoạch sử dụng đất

Báo cáo Chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) năm 2023 vừa được công bố cho thấy nhiều vấn đề về công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương.

Chỉ số này gồm 4 chỉ số thành phần: Tiếp cận thông tin; công khai, minh bạch danh sách hộ nghèo; công khai, minh bạch ngân sách cấp xã; công khai, minh bạch kế hoạch sử dụng đất và bảng giá đất ở địa phương.

"Chỉ số PAPI đo lường hiệu quả của chính quyền các cấp trong việc công khai hóa, minh bạch hóa thông tin nhằm đáp ứng "quyền được biết" của người dân về những chính sách có ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống và sinh kế của họ", báo cáo cho hay.

Tương tự những năm trước, các tỉnh, thành phố trong nhóm đạt điểm cao vẫn có xu hướng tập trung ở phía Bắc. Trong khi đó, trong số 16 tỉnh, thành phố đạt điểm thấp nhất, có tới 8 tỉnh, thành phố thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, 3 tỉnh ở Tây Nguyên và 3 tỉnh thuộc Đông Nam Bộ.

Tiếp cận thông tin chính sách, pháp luật của Nhà nước vẫn là chỉ số nội dung đạt điểm thấp nhất trong 4 chỉ số nêu trên.

"Việc tiếp cận thông tin về kế hoạch sử dụng đất thường niên của người dân vẫn còn rất hạn chế ở tất cả các tỉnh, thành phố. Tỷ lệ người dân được biết đến kế hoạch sử dụng đất năm 2023 ở địa phương dao động từ 6-31% ở 59 tỉnh, thành phố có số liệu so sánh được với năm 2021. Trong đó, chỉ có 14 tỉnh, thành phố đạt tỉ lệ cao hơn 20%", báo cáo cho hay.

Một thông tin đất đai quan trọng nữa với người dân là bảng giá đất do chính quyền cấp tỉnh ban hành. Song theo PAPI 2023, tỷ lệ người trả lời biết cần tới đâu để tìm hiểu bảng giá đất chính thức của chính quyền địa phương dao động từ 17-66% ở 61 tỉnh, thành phố (trừ tỉnh Quảng Ninh và Bình Dương không có khảo sát).

Về trách nhiệm giải trình với người dân, báo cáo PAPI đánh giá, tất cả các tỉnh, thành phố đều đạt dưới 4,66 điểm trên thang đo từ 1-10 điểm. Nhìn chung không có sự tiến bộ đáng kể trong việc thực hiện trách nhiệm giải trình với người dân qua 2 năm ở 44 địa phương.

Chỉ có 5 tỉnh (Cao Bằng, Điện Biên, Lai Châu, Sóc Trăng và Sơn La) đạt một số tiến bộ trong năm 2023 so với kết quả năm 2021. Trong khi đó, điểm số của 10 tỉnh (Bến Tre, Cà Mau, Đồng Nai, Đồng Tháp, Hải Dương, Hải Phòng, Hậu Giang, Long An, Quảng Nam và Thanh Hóa) có mức sụt giảm hơn 5% điểm so với kết quả năm 2021.

PAPI 2023 đánh giá hiệu quả tương tác của chính quyền với người dân vẫn ở mức thấp. Trong số 4 vị trí được hỏi (trưởng thôn/tổ trưởng tổ dân phố, cán bộ/công chức UBND, cán bộ HĐND và cán bộ đoàn thể cấp xã), trưởng thôn/tổ trưởng tổ dân phố tiếp tục là "kênh" thường trực được người dân tin tưởng lựa chọn nhiều nhất khi có sự vụ cần giải quyết.

"Khi có khúc mắc, người dân có xu hướng tiếp cận cán bộ, công chức UBND xã/phường/thị trấn hơn đại biểu dân cử ở HĐND, tương tự với kết quả khảo sát những năm trước. Khoảng cách này rất rõ nét ở tất cả các tỉnh, thành phố", báo cáo nhận định.

Báo cáo PAPI 2023 cũng kết luận, trung bình toàn quốc có gần 50% người trả lời cho biết họ đã gửi đề xuất, khuyến nghị, tố giác tới chính quyền địa phương. Tuy nhiên chưa đến một nửa trong số đó hài lòng với phúc đáp mà họ nhận được.

Những địa phương có hơn 2/3 số người đã gửi đơn thư cho biết "hài lòng với phúc đáp của chính quyền" gồm Quảng Bình và Quảng Trị. Những người đã gửi đơn thư ở An Giang, Hải Phòng, Long An, Tiền Giang và Trà Vinh ít hài lòng nhất với kết quả nhận được.

Báo cáo chỉ số PAPI 2023 đánh dấu chặng đường 15 năm liên tục từ 2009 đến 2023; thể hiện cảm nhận, trải nghiệm, ý kiến và kỳ vọng của 19.536 người trên khắp Việt Nam về hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật của Nhà nước, quản trị địa phương và cung ứng dịch vụ công của các cấp chính quyền.

Khảo sát được thực hiện từ tháng 8 đến tháng 11/2023. Những người dân tham gia khảo sát PAPI đại diện cho công dân từ 18 tuổi trở lên, thuộc nhiều thành phần nhân khẩu học khác nhau, được chọn ngẫu nhiên từ các đơn vị thôn/tổ dân phố/buôn, xã/phường/thị trấn, quận/huyện/thị xã,... được chọn mẫu thông qua phương pháp phân tầng và xác suất theo quy mô dân số (PPS).