Miniature Books - sự trở lại đầy bất ngờ của dòng sách cực kỳ quý hiếm

Sách miniature books, hay còn gọi là vi quyển là một khái niệm mới mẻ với những người đọc sách tại Việt Nam. Tuy nhiên đây là một dạng ấn bản đặc biệt dành cho sách đã có từ lâu.

Năm 1983, Hiệp hội sách vi quyển đã được thành lập tại Hoa Kỳ với những quy chuẩn khắt khe dành cho một cuốn sách được xem là vi quyển.

Bên cạnh những cuốn sách thông thường, với cỡ chữ đọc được ít nhất là từ 3 cm trở lên, những cuốn sách với cỡ chữ chỉ khoảng 0,07 đến 0,1 cm và nhiều khi nhỏ hơn nữa, phải dùng kính lúp mới đọc nổi. Giới sưu tập gọi đó là những vi quyển (miniature book) hay đơn giản là sách mini.

Có ba loại sách mini: sách mini tiêu chuẩn là những ấn phẩm có độ dài, bề dày và thậm chí chiều sâu nhỏ hơn 3 inch (mỗi inch bằng 2,54 centimét); sách macrominiature là sách to hơn 3 inch và sách microminiature dưới 1 inch.

Cả ba đều được xem là những tác phẩm thủ công hay máy móc tinh vi, không chỉ đem lại kiến thức cho người đọc về nhiều lĩnh vực mà còn là những phương tiện giải trí, đồ vật trưng bày, lưu niệm và tài sản quý với giá trị mỗi cuốn có thể lên tới hàng nghìn đô la.

Tại sao sách miniature lại được xem là thước đo cho sự phát triển của ngành in trên mỗi quốc gia? Thực tế cho thấy, việc tạo ra những cuốn sách thu nhỏ đòi hỏi một trình độ tay nghề điêu luyện mà chỉ những người theo chủ nghĩa hoàn hảo và những người đam mê thực sự mới có thể hoàn thành.

Đương nhiên trong cộng đồng mọt sách, người ta sẽ lưu tâm đến số lượng lưu hành của một ấn bản. Sách vi quyển thường được in ít hơn sách phổ thông, việc lưu hành nhìn chung vẫn còn hạn chế, thường bị giới hạn dưới 100 bản.

Vậy nên những cuốn miniature thường là kết tinh của tình yêu nghệ thuật và văn học, khi nghệ nhân đã dành không ít thời gian, sức lao động để tạo nên một tuyệt tác. Mặc dù là khổ nhỏ nhưng một cuốn sách vi quyển thể hiện rất rõ mức độ đầy đủ của nghệ thuật đóng sách, từ bìa, trang sách, nội dung, đến in ấn và đóng sách, không thiếu một li so với bản thông thường.

Nắm bắt được nhu cầu của thị trường cần những ấn bản đẹp, lạ và mang giá trị cao, trong tháng 2/2021 này, công ty CP Đầu tư TM&PT Phúc Minh (Phúc Minh Books) sẽ cho ra mắt bộ sách Thể xác và tâm hồn của tác gia vĩ đại người Pháp Maxence van der Meersch dưới dạng miniature books gồm sáu cuốn với những kĩ thuật lần đầu được giới thiệu ở Việt Nam.

Nguyên liệu để tạo nên mỗi cuốn sách đều được chọn lọc kĩ càng. Đầu tiên, vải bọc bìa là loại vải ngoại nhập chuyên dụng. Bề mặt vải cực kỳ mịn và các sợi vải khít chặt với nhau đến mức ánh sáng không thể xuyên qua, bởi như vậy mới đạt hiệu quả cao cho việc bồi và ép kim.

Đặc biệt, mặt sau còn có một lớp giấy bồi lót để tăng cường khả năng kết dính với bìa và nâng cao độ bền của vải lên gấp nhiều lần. Hiện tại, trên thị trường Việt Nam chưa có nhiều loại vải này, và đây cũng là sự kết hợp đầu tiên của bìa vải và ép kim trên một ấn bản Miniature Books.

Tiếp theo, thủy ấn - phương pháp in tranh trên bề mặt nước là một điểm nhấn trong bộ Miniature Books này khi toàn bộ tờ gác trong sách sử dụng sản phẩm thủy ấn được nghệ nhân người Đài Loan Trần Bội Tuyền chế tác theo đơn đặt hàng riêng của Phúc Minh. Tờ gác được làm hoàn toàn thủ công và mỗi tờ là độc bản.

Công nghệ ép chìm và ép nhũ trên chất liệu da và giấy thì rất phổ biến trong nhiều thập kỷ qua. Nhưng ép nhũ trên vải thì còn rất hiếm, đặc biệt trong ngành xuất bản sách gần như chưa từng có cho đến khi bộ sách của Phúc Minh ra mắt. Khổ nhỏ nên hiện tại ở Việt Nam chưa có máy gấp máy khâu chỉ nào làm được nên hoàn toàn phải khâu tay.

Việc tạo ra một cuốn sách mini đòi hỏi những kỹ năng đặc biệt trong tất cả các khâu của quá trình sản xuất, với các yếu tố như bìa sách, cách dàn trang, hình minh họa và in ấn, gia công.

Người ta phải nhỏ hóa mọi thứ từ các trang giấy tới bìa gáy, hộp đựng, quà tặng và đặc biệt là những dòng chữ, minh họa nhỏ xíu, đòi hỏi người thực hiện phải thật kiên nhẫn, tỉ mỉ, khéo tay...

Yêu cầu mũi khâu phải có khoảng cách nhất định, độ dày lên của gáy sách so với bụng sách phải đảm bảo… do vậy yêu cầu người thợ lành nghề với đôi bàn tay thuần thục, khéo léo và chọn loại kim khâu chuyên dụng, kích cỡ chỉ đúng tiêu chuẩn.

Xén sách cũng không đơn giản như các sách khổ thông thường, bởi khổ nhỏ số trang dày nên khi nén các tay sách rất dễ trơn trượt, đòi hỏi lưỡi dao xén phải chính xác gần như tuyệt đối.

Với tất cả những điều tốt nhất, Phúc Minh Books hy vọng sẽ đem lại cho độc giả một sản phẩm miniature books hoàn thiện về cả hình thức và nội dung đồng thời lan truyền thông điệp biết ơn đối với đội ngũ y bác sĩ, những người đứng đầu sóng gió trong quá trình phát triển của loài người.

Bài được giới thiệu bởi Phúc Minh Books.