Minh oan cho hơn 300 người khiếu kiện

Báo cáo dẫn số liệu thống kê, trong năm 2012 các cơ quan hành chính nhà nước đã tiếp gần 350.000 lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo; trong đó có 4.772 lượt đoàn đông người (từ 5 người trở lên); tiếp nhận 136.783 đơn thư khiếu nại, tố cáo.

So với năm 2011, số lượt công dân khiếu nại, tố cáo đã giảm 2,06% nhưng số lượt đoàn đông người tăng 22,6%.

Về khiếu nại, cả nước phát sinh 115.344 lượt đơn khiếu nại với 86.814 vụ việc, so với cùng kỳ năm 2011 giảm 6,91% số đơn và 16,63% số vụ việc.

Bản báo cáo nhấn mạnh nội dung khiếu nại trong lĩnh vực đất đai, bao gồm khiếu nại việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện dự án; khiếu nại tranh chấp đất đai; khiếu nại đòi lại đất cũ… Số khiếu kiện loại này chiếm 74,7% tổng số đơn (giảm 4,3% so với năm 2011). Khiếu nại về nhà ở gồm đòi nhà cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ, đòi nhà thuộc diện Nhà nước quản lý chiếm 4,2%.

Về tố cáo, cả nước phát sinh trên 21.000 lượt đơn tố cáo với tổng số 12.000 vụ việc, so với cùng kỳ năm 2011 giảm 9,4% đơn và 17,3% số vụ việc. Nội dung tố cáo trong lĩnh vực hành chính chiếm tỉ lệ 93,9%, tăng 8,9% so với năm 2011, chủ yếu là tố cáo cán bộ, công chức cố ý làm trái, chiếm đoạt tài sản, lạm dụng chức vụ quyền hạn để vụ lợi; thiếu trách nhiệm, lãng phí, tiêu cực, tham nhũng, vi phạm pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai, tài chính ngân sách, đầu tư xây dựng cơ bản, thực hiện chính sách xã hội...

Tính đến thời điểm này, các cơ quan hành chính nhà nước đã giải quyết gần 60.000 trên tổng số hơn 70.000 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt tỷ lệ 84,3%. Qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi cho nhà nước gần 100 tỷ đồng, 84 ha đất; trả lại cho tập thể, công dân hơn 200.000 tỷ đồng, 130 ha đất; minh oan cho 343 người; trả lại quyền lợi cho gần 3000 người, kiến nghị xử lý hành chính gần 500 người và chuyển cơ quan điều tra xem xét trách nhiệm hình sự 49 vụ việc với 56 người.

Đánh giá chung, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh nhận định, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân có giảm so với cùng kỳ năm 2011 về số lượt người, số lượng đơn thư và số vụ việc khiếu nại, tố cáo.

Tuy nhiên, số lượt đoàn đông người tăng và tính chất mức độ có thời điểm gay gắt hơn, đặc biệt từ tháng 2 đến tháng 5/2012, trong đó có không ít vụ việc phát sinh trước đây đã được các cấp chính quyền giải quyết nhiều lần, với nhiều biện pháp khác nhau nhưng không dứt điểm, nhất là các vụ việc khiếu nại liên quan đến việc về thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án và các vụ việc đòi lại nhà đất, tranh chấp đất đai.

Đáng chú ý là một số đối tượng xúi giục, kích động, lôi kéo những người đi khiếu nại liên kết đông người có những hành vi quá khích, gây rối, tụ tập, làm mất an ninh, trật tự trước trụ sở cơ quan Trung ương, đưa lên mạng Internet với nội dung vu khống, sai bản chất sự việc nhằm bôi xấu chính quyền. 

Phân tích nguyên nhân dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo hiện nay, Thanh tra Chính phủ cho rằng cơ chế, chính sách, pháp luật còn có những điểm bất cập, nhất là các quy định về đất đai và một số quy định về nhà ở, về khiếu nại, tố cáo…

Trong lĩnh vực đất đai, bất cập và vướng mắc nhiều nhất là các quy định về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất. Mặc dù nhiều lần nhà nước thay đổi chính sách về bồi thường, hỗ trợ theo hướng có lợi cho người bị thu hồi đất, tạo điều kiện thuận lợi để giải quyết được các trường hợp mới nhưng có một số trường hợp bị thu hồi đất trước đây so bì, phát sinh khiếu nại.

Thực tế có những vụ việc khiếu nại, tố cáo về bồi thường, giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất rất khó khăn khi tìm ra được phương án giải quyết vừa bảo đảm đúng pháp luật vừa đáp ứng được yêu cầu của nhân dân, như trường hợp giá đất bồi thường thấp hơn so với giá thị trường hoặc trường hợp cùng một dự án nhưng có sự chênh lệch về giá đất.

Về phía các địa phương, việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn để xảy ra sai sót, không theo quy hoạch và quy định của pháp luật. Một số dự án thu hồi đất làm thủ tục thiếu chặt chẽ, không đúng quy định, không tạo sự đồng thuận với người dân trước khi thu hồi đất và lập phương án bồi thường, giải quyết quyền lợi của dân chưa thỏa đáng nên công dân không nhất trí, phát sinh khiếu nại.

Thậm chí có dự án thu hồi đất của dân nhưng thời gian dài không sử dụng mà để đất đai hoang hóa, lãng phí hoặc chuyển nhượng dự án kiếm lời, nên công dân bức xúc, phát sinh khiếu nại, tố cáo.

Đối với nhóm 528 vụ việc tồn đọng kéo dài Thủ tướng đã giao ngành thanh tra rà soát, giải quyết, Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh một lần nữa khẳng định thời hạn thực hiện nhiệm vụ này là đến cuối năm nay.

Mới đây, Thanh tra Chính phủ cũng đã thông báo đã giải quyết dứt điểm hầu hết số vụ việc này, phát hiện 131 vụ làm sai, phải giao địa phương giải quyết lại (chiếm 27%). Còn lại 41 vụ việc đang chờ xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng vì liên quan đến những vấn đề chỉ thẩm quyền Thủ tướng mới quyết định được cơ chế giải quyết.

P.Thảo