Chủ nhật 30/06/2013 - 16:08

Lạ lùng làng điêu khắc “độc nhất vô nhị” ở Hà thành

Những người thợ của làng có mặt ở khắp mọi miền đất nước để tạo nên những tác phẩm “độc nhất vô nhị” cả về kích thước lẫn độ tinh xảo; bởi họ không chỉ làm với bàn tay, khối óc tài hoa, mà họ làm nghề bằng cả cái tâm của mình.

Là một trong số ít làng nghề lưu giữ những tinh hoa của nghệ thuật điêu khắc, đặc biệt là điêu khắc tượng, những người thợ tạc tượng ở làng Dư Dụ (xã Thanh Thùy, huyện Thanh Oai, TP.Hà Nội) đã có mặt ở khắp mọi miền đất nước để tạo nên những tác phẩm “độc nhất vô nhị” cả về kích thước lẫn độ tinh xảo; bởi họ không chỉ làm với bàn tay, khối óc tài hoa, mà họ làm nghề bằng cả cái tâm của mình.

Những bàn tay vàng

Chúng tôi về làng nghề Dư Dụ trong những ngày giữa tháng 6, từ xa đã nghe thấy tiếng lách cách rộn ràng của nhát đục, nhát gõ và âm thanh của tiếng cưa, xẻ gỗ. Đến đầu làng là có thể cảm nhận được mùi gỗ mới, mùi của nước sơn lan tỏa trong không gian yên bình của một làng nghề vốn có truyền thống từ lâu đời. Dù trời nắng hay mưa, dẫu là cái lạnh của mùa đông hay cái nóng bức giữa trưa hè thì người thợ điêu khắc làng Dư Dụ vẫn thoăn thoắt tay đưa đục, làm ra những sản phẩm để trưng bày, trang trí cho không gian, nội thất hay những bức tượng bề thế ở những ngôi chùa từ Bắc vào Nam.

Ông Quân với một tác phẩm.

Sản phẩm phổ biến nhất của làng nghề hiện nay vẫn là phục vụ nhu cầu của những người có thú chơi trưng bày những biểu tượng của sự yên vui, may mắn, đó là hình tượng ông Phúc, Lộc, Thọ, Phật Di Lặc... Những sản phẩm ấy được làm ra bởi những con người rất đỗi bình dị, họ chuyên cần làm công việc đòi hỏi sự khéo léo trong từng chi tiết. Nào là những đường lượn cho cái bụng ấm no của ông Di Lạc, vừa căng tròn lại thêm cái miệng cười tươi rất yêu đời, là gương mặt hiền từ và cái tai trường thọ của đức Thích Ca Mâu Ni...

“Trên từng thớ gỗ, người thợ bố trí sao cho những đường vân của khối gỗ được rơi vào đúng những điểm đặc biệt để nhấn mạnh ý nghĩa, vừa tạo sự phù hợp vừa mang nét độc nhất vô nhị mà những người trong nghề và sành chơi đồ gỗ mới có thể cảm nhận được” - ông Nguyễn Duy Hội (một người có hơn 40 năm trong nghề) cho biết.

Những tác phẩm điêu khắc được làm ra từ kỹ năng của người thợ làng Dư Dụ đã đạt đến mức thượng thừa về nghệ thuật điêu khắc, được thể hiện qua đôi bàn tay khéo léo. Kể cả những mẫu sản phẩm mới đến với người thợ làng Dư Dụ cũng chỉ là “chuyện thường ở phố huyện”, bởi cái căn cơ của nghề thấm vào tiềm thức họ.

Một số tác phẩm điêu khắc.

Mỗi cơ sở sản xuất ở Dư Dụ đều có những mẫu mã rất đa dạng và phong phú. Từ những mảnh gỗ nhỏ, thô kệch, bình thường mà có khi nhiều người nghĩ chỉ dùng làm củi đun cũng ngại, nhưng khi đặt vào bàn tay và khối óc người thợ Dư Dụ, mảnh gỗ ấy bỗng có hồn và trở thành một sản phẩm, một tác phẩm nghệ thuật hữu ích.

Sản phẩm được người thợ điêu khắc thổi hồn vào từng dáng đứng, dáng người và đặc biệt chú trọng đến từng họa tiết nhỏ nhất của sản phẩm. Làng nghề đã bao đời “cha truyền con nối” nên người dân ở đây từ đứa trẻ lên 10 đến những người thợ già vẫn luôn từng ngày, từng giờ mài giũa, đục khắc, “đẽo” cái hoa tay của mình để làm ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống tô điểm cho đời.

Nghệ thuật và bí ẩn tượng gỗ

Chỉ vào bức tượng Phật nhỏ đang được trưng bày trong nhà, ông Nguyễn Hồng Quân (60 tuổi) cho biết: “Nếu đối với người khác thì đoạn gỗ lũa này chẳng thể làm gì được, nhưng nhìn qua người thợ chúng tôi đã thấy dáng của vị Tổ sư Bồ Đề Lạt Ma với vạt áo cà sa ẩn hiện trong làn mây mờ và cây gậy huyền bích. Chỉ cần kỳ công thêm là đã trở thành một sản phẩm có một không hai. Có người đến trả tôi cả cây vàng nhưng tôi không bán”.

Đối với những người làm nghề, ngoài việc tuân thủ chặt chẽ luật của nghệ thuật: Cân đối, hài hòa, mực thước thì họ còn phải tính toán theo quy luật âm dương - ngũ hành, thuật phong thủy của bức tượng. Giá trị của bức tượng gỗ là phải mang đậm tính triết lý phương Đông, phải tuân thủ một cách chặt chẽ về cả chất liệu, kích thước, cách sắp đặt, màu sắc sao cho đúng với 8 quẻ trong bát quái. Hướng Nam theo bát quái là âm Hoả, có tính nóng nên phù hợp với các màu rực rỡ như đỏ, vàng và ứng với mùa hè và cung danh vọng. Hướng Tây là âm Kim phù hợp với các màu sáng, trắng, ứng với mùa thu và cung quý tử. Còn hướng Bắc vốn là dương thuỷ, phù hợp với các màu tối như đen, tro, nâu thẫm, ứng với mùa đông và cung sự nghiệp…

Thêm nữa, việc đặt các bức tượng ở các vị trí phù hợp là hết sức quan trọng, nó ảnh hưởng đến sức khoẻ, sự nghiệp, tài lộc, tài trí… của gia chủ. Hầu hết mỗi bức tượng đều có liên quan đến các cung trong nhà, ví dụ tượng Phật Di Lặc vào cung Phú Quý trong nhà; cung Quý Nhân đặt tượng Thánh Gióng, Trần Hưng Đạo, Quan Công, Đạt Ma Tổ Sư… Tượng phật Di Lặc là biểu tượng cho sự an lạc, vui vẻ, may mắn và hạnh phúc, là vật phẩm tôn kính trong phong thủy, khi trưng bày trong nhà sẽ mang lại rất nhiều điều tốt lành cho gia chủ. Tượng Phúc-Lộc-Thọ tượng trưng cho 3 vị thần này trong nhà để thu hút vượng khí chủ về phúc, lộc, thọ. Gia chủ sẽ may mắn về kinh doanh, tiền bạc và là biểu tượng dùng để biến hung thành cát trong công việc.

Làng từng xuất hiện bậc kỳ tài

Ở Dư Dụ, trên 90% người dân làm nghề điêu khắc, nhưng có điều lạ là chưa có một người nào nhận mình là nghệ nhân, họ chỉ nhận mình là người thợ lành nghề. Về già họ vẫn miệt mài truyền lại những kinh nghiệm quý báu của cả cuộc đời mình cho thế hệ sau. Vì vậy, trải qua bao năm tháng và biết bao thăng trầm của lịch sử, những tuyệt kỹ của nghề chạm khắc Dư Dụ vẫn không bị mai một.

Một nữ điêu khắc đang chăm chút sản phẩm của mình

Theo cụ Nguyễn Duy Sinh (78 tuổi) thì nghề điêu khắc không biết có từ khi nào, chỉ biết rằng trong đình của làng thờ ông tổ làng nghề cũng đã trên 500 năm. Thời Vua Minh Mạng đã từng mời hàng chục người thợ của làng nghề Dư Dụ vào kinh đô Huế góp phần xây dựng cung đình nguy nga tráng lệ của nhà Nguyễn. Cảm phục tài năng của những người thợ, Vua Minh Mạng đã ban sắc phong cùng nhà cửa, ruộng vườn, bổng lộc ngay tại kinh đô Huế. Sau này những người thợ Dư Dụ đã ở lại Huế và lập thành làng Túc (tên làng trước đây của Dư Dụ).

Trong hai cuộc kháng chiến, làng nghề Dư Dụ như bao vùng quê khác tạm gác công việc của mình; người lên đường tham gia chiến đấu, người ở nhà thì tích cực tăng gia, sản xuất. Năm 1978, làng nghề mới được khôi phục lại và hoạt động cho đến ngày nay.

Mọi người vẫn còn nhớ rất rõ câu chuyện về một người thợ tài hoa Nguyễn Quốc Tú (SN 1963) được phong tặng danh hiệu nghệ nhân đầu tiên ở làng. Từ nhỏ Tú đã tỏ ra là một người lanh lợi và đặc biệt có tố chất trong nghệ thuật tạo hình. Năm 1978, làng nghề được khôi phục, lúc đó Tú mới 15 tuổi nhưng trình độ thì chẳng thua kém những cụ cao niên trong làng. “Nếu có một sản phẩm mẫu đưa cho Tú, thì chỉ cần nhìn qua một lượt là Tú có thể làm y nguyên. Đến người trong nghề cũng không thể phân biệt nổi đâu là sản phẩm mẫu, đâu là sản phẩm do Tú làm ra. Có chăng chỉ có thể phân biệt qua chất liệu gỗ mà thôi” - ông Nguyễn Duy Đức kể lại.

Những pho tượng kỷ lục được xuất xưởng.

Điều mọi người nhớ nhất là khả năng đặc biệt của Tú “bịt mắt tạc tượng” (dùng khăn bịt mắt lại mà vẫn thoăn thoắt tay đưa, khi bỏ khăn ra cũng là lúc sản phẩm được hoàn thành mà không hề có một chi tiết lỗi). Năm 1980, nhận thấy tài năng của Tú, một bảo tàng ở Hà Nội đã mang xe con về tận nơi đón anh lên làm việc phục chế cổ vật. Hồi đó, Tú được phân nhà và chế độ ngang với giám đốc bảo tàng.

Năm 1990, tai họa bất ngờ ập xuống, do bất cẩn trong lúc đang làm việc, chiếc chạm gỗ sắc lẹm đã găm vào bàn tay phải làm đứt gân và động mạch. Anh được đưa đi cấp cứu kịp thời, được nối gân, nối mạch máu nên không nguy hiểm đến tính mạng. Thế nhưng cũng từ đây, anh mất đi cảm giác, bàn tay tài hoa bỗng dưng lật đật vụng về. Anh được chuyển sang một công việc khác phù hợp hơn. Nhưng khổ nỗi, đối với anh nghề chạm khắc chính là bản mệnh, nên từ ngày không còn làm được nữa anh lầm lì ít nói, rồi phát bệnh tâm thần. Sau khi chữa trị nhiều nơi vẫn không khỏi, cuối cùng người thân phải đưa về quê, sống một mình trong một ngôi nhà nhỏ ở làng Dư Dụ.

Với danh tiếng của làng nghề Dư Dụ, nhiều nhóm thợ đã được mời đi làm những bức tượng lớn kỷ lục. Năm 2010, một nhóm thợ của Dư Dụ đã vào tận Đà Lạt làm một pho tượng trong thời gian 2 năm mới hoàn thành. Mới đây, một nhóm thợ của gia đình anh Nguyễn Đức Duy cũng làm một pho tượng ở chùa Duyên Quang, Quế Võ (Bắc Ninh) trong thời gian 1 năm với chiều cao kỷ lục trên 7 mét.

Trong lúc nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn thì sản phẩm làng nghề Dư Dụ vẫn tìm được chỗ đứng trên thị trường. “Hầu hết các tỉnh đều có gian hàng của làng nghề Dư Dụ, nhiều nhất là TPHCM, cửa khẩu Móng Cái, Lạng Sơn... vì đồ gỗ Dư Dụ được khẳng định là nơi đẹp nhất cả nước” - ông Nguyễn Hồng Quân (Trưởng thôn Dư Dụ) khẳng định chắc nịch.

Theo Doãn Kiên - Nguyễn Huệ

Lao động

MỚI NHẤT

Hà Nội: CSGT giúp cháu bé bị lạc tìm lại gia đình

(Dân trí) - Thấy cháu bé bị lạc lang thang ngoài đường, vừa đi vừa khóc, các chiến sỹ CSGT đã đưa cháu về trụ sở, tìm cách liên lạc với gia đình cháu đến đón cháu về.

Thứ hai, 01/07/2013 - 08:59

Bắt đầu xử phạt “hộp đen” ô tô

(Dân trí) - Hôm nay (1/7), thời hiệu xử phạt “hộp đen” xe ô tô chính thức có hiệu lực. Những xe trong diện bắt buộc phải lắp đặt hộp đen hoặc có hộp đen nhưng không hoạt động xe bị xử phạt từ 500.000 đến 2 triệu đồng và tước giấy phép kinh doanh vận tải.

Thứ hai, 01/07/2013 - 08:34

Bão số 3 di chuyển nhanh, miền Bắc mưa giông

(Dân trí) - Bão số 3 tiếp tục giật cấp 11 tiến sâu vào biển Đông, dự kiến sẽ đổ bộ vào đất liền Trung Quốc rồi suy yếu dần. Trong 2- 3 ngày tới miền Bắc nước ta mưa, giông rải rác; miền Trung còn nắng nóng.

Thứ hai, 01/07/2013 - 08:32

Đi xe biển xanh vi phạm sẽ bị thông báo về cơ quan

(Dân trí) - Để chấn chỉnh tình trạng chuyển quyền sử dụng, thanh lý, bán xe của cơ quan Nhà nước cho doanh nghiệp, tư nhận nhưng không làm thủ tục theo quy định, Công an Thanh Hóa sẽ tiến hành tổng kiểm tra, xử lý xe biển xanh vi phạm trật tự an toàn giao thông.

Thứ hai, 01/07/2013 - 08:31

Bộ trưởng Thăng: “Tôi nhận một phần trách nhiệm về TNGT”

(Dân trí) - “Lâu nay khi tai nạn giao thông (TNGT) xảy ra thì thường nghĩ ngay là do ý thức của người điều khiển phương tiện. Nhưng, nguyên nhân sâu xa là do công tác quản lý Nhà nước còn có hạn chế. Tôi xin nhận 1 phần trách nhiệm của ngành giao thông vận tải”.

Thứ hai, 01/07/2013 - 06:03

Bão số 3 "tăng sức", dự kiến đổ bộ vào đất liền Trung Quốc

(Dân trí) - Bão số 3 đang tiến sâu vào biển Đông và còn tiếp tục mạnh thêm. Dự báo đến khoảng chiều 2/7, bão sẽ vào đất liền phía Đông Nam tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc), rồi mới suy yếu dần.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 07:35

Một công nhân bị cán chết trong máy nghiền đất

(Dân trí) - Đó là anh Tạ Thế Vinh (17 tuổi, trú thôn Suối Sâu, xã Khánh Đông, huyện Khánh Vĩnh), công nhân Nhà máy gạch tuynel Khánh Đông, xã Khánh Đông, huyện Khánh Vĩnh (Khánh Hòa.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 07:02

Xe cuốc bốc cháy dữ dội khi đang thi công

(Dân trí) - Chiếc xe cuốc đang thi công đóng cọc sắt tại công trình kênh thoát nước đường Phạm Huy Thông bất ngờ bị vỡ ống dầu, gặp phải tia lửa đã bốc cháy dữ dội.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 06:53

Hàng chục hành khách thót tim vì xe tải 15 tấn đột ngột quay đầu

(Dân trí) - Đang chạy trên quốc lộ, bất ngờ chiếc xe tải ben quay đầu đã khiến tài xế xe khách trở tay không kịp gây tai nạn liên hoàn làm hàng chục người trên xe một phen hoảng loạn.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 05:56

Điêu đứng vì chuột đồng

(Dân trí) - Hàng trăm héc ta lúa hè - thu mới gieo sạ của người dân các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Triệu Phong (Quảng Trị) đang bị chuột đồng phá hoại khủng khiếp, dù người dân đã dùng đủ mọi biện pháp diệt chuột.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 04:57

Xe máy đấu đầu ô tô, hai thanh niên thương vong

(Dân trí) - Khoảng 9h ngày 30/6, trên trục đường 12 Vũng Áng, thuộc xóm Tây Yên, xã Kỳ Thịnh, Kỳ Anh( Hà Tĩnh) đã xảy ra một vụ tai nạn giao thông làm 2 người thương vong

Chủ nhật, 30/06/2013 - 04:42

Ngư dân Hậu Lộc đón nhận cờ Tổ quốc, áo phao và Luật biển Việt Nam

(Dân trí) - Đoàn Thanh niên Công an tỉnh Thanh Hoá đã phối hợp với huyện Đoàn Hậu Lộc tổ chức chương trình trao cờ Tổ quốc, áo phao và Luật biển Việt Nam cho ngư dân thuộc các xã Hoà Lộc, Minh Lộc, Đa Lộc, Hưng Lộc, Hải Lộc, Ngư Lộc (thuộc huyện Hậu Lộc).

Chủ nhật, 30/06/2013 - 04:11

ĐÁNG QUAN TÂM

Cứu sống nạn nhân bị cọc sắt xuyên thủng ngực

(Dân trí) - Ngày 30/6, Bác sĩ Cao Việt Dũng, Phó Giám đốc BV tỉnh Khánh Hòa, trưởng kíp mổ cứu sống bệnh nhân bị cọc sắt đâm xuyên qua ngực, cho biết, bệnh nhân là anh Nguyễn Văn Trí (trú Phước Đồng, TP Nha Trang, Khánh Hòa) đã qua cơn nguy kịch.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 03:59

Đà Nẵng: Liên tiếp xảy ra cháy rừng

(Dân trí) - Tin từ chi Hạt Kiểm lâm Liên Chiểu, TP.Đà Nẵng cho hay vừa khống chế kịp thời đám cháy rừng tại tiểu khu 4A rừng đặc dụng Hải Vân xảy ra trưa nay 30/6.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 03:51

Ẩn hoạ từ việc phơi lúa trên quốc lộ

(Dân trí) - Mưa nhiều, bà con thu hoạch lúa khó khăn. Đến khi thu hoạch xong, lúa bị ngả màu, thương lái chê không mua, một số người dân gặp cảnh này đành mang lúa về nhà. Một số người không có sân phơi nên đành mang lúa ra quốc lộ.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 03:37

Bữa cơm 2000 đồng cần lắm những đôi tay chung sức

(Dân trí) - Quán cơm Nụ Cười 2 đã đi vào hoạt động được 3 tháng. Chỉ với 2000 đồng, bà con lao động nghèo có được bữa cơm ấm bụng. Tuy nhiên, do địa chỉ trong hẻm, lại ở xa trung tâm nên quán cơm gặp khó khăn trong việc tìm nguồn tài trợ.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 03:30

Bài 1: Những xác ướp của người Việt cổ

Những câu chuyện kỳ bí trong quá trình khai quật cố đô Huế đã được hé lộ qua lời kể của chuyên gia khảo cổ học Nguyễn Tuấn Lâm - người chịu trách nhiệm khai quật các di chỉ khảo khổ tại Huế.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 03:03

“Họa sỹ làng” hơn 30 năm nuôi bộ móng tay dài gần 50cm

(Dân trí) - Hơn 30 năm nay, ông chưa một lần cắt móng tay. Giờ đây, móng dài nhất của ông đã dài đến gần 60cm, người đời nói này nói nọ, nặng lời thì kêu ông bằng “phù thủy”, nhưng ông vẫn mặc kệ, ông coi bộ móng tay là tài sản vô giá của đời mình.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 01:58

Đưa em đi thi đại học, chị bị xe tải cán tử vong

(Dân trí) - Một vụ tai nạn thương tâm tại Huế đã xảy ra khiến 1 người chết và 1 thí sinh phải từ bỏ kì thi đại học.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 11:32

Cả làng làm nghề chữa bệnh vô sinh

Nổi tiếng với nghề gia truyền chữa bệnh vô sinh, làng An Thái (huyện Bình Lục, Hà Nam) cũng không hiếm những chuyện khóc cười của những cặp vợ chồng hiếm muộn tìm đường về… vượt cạn!

Chủ nhật, 30/06/2013 - 11:06

Đường lên cầu Rạch Chiếc ngập nặng sau cơn mưa

(Dân trí) - Cơn mưa kéo dài gần 1 giờ đã gây ngập nặng khu vực đầu cầu Rạch Chiếc đúng thời điểm tan tầm, khiến nhiều phương tiện chết máy và gây ùn tắc giao thông.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 10:13

Hàng chục đối tượng vây đánh nhân viên xe buýt

Mặc dù tài xế và nhân viên xe buýt đã leo lên xe, khoá cửa nhưng các đối tượng vẫn đập cửa xe xông vào đánh bị thương 2 người.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 10:09

Cán bộ Hải quan bị bắn chết, để lại vợ yếu, con thơ

(Dân trí) - Dù không giàu sang nhưng chị Hậu có gia đình hạnh phúc. Chồng là công chức nhà nước, con gái lớn được 3 tuổi và mới hoài thai đứa con thứ 2. Biến cố bất ngờ khiến chồng chị mãi mãi ra đi, tổ ấm của chị bỗng chốc vỡ tan tành…

Chủ nhật, 30/06/2013 - 09:18

Ông già nguyện cả đời "vớt rác không công" tại Hà Nội

(Dân trí) - Thấy cái hồ lưu chiến tích lịch sử của dân tộc bị biến thành nơi chứa rác, ông Luyện trăn trở và quyết tâm cải tạo hồ bằng được. Ông vận động bà con cùng góp sức lực, đích thân ông cởi áo và xắn quần ngụp lặn mấy ngày, nạo vét hết rác thải.

Chủ nhật, 30/06/2013 - 08:47