Khó mua vắc xin ngừa Covid-19 vì những điều kiện "không thể đàm phán"

Tại cuộc họp báo Chính phủ tối 3/6, báo giới nêu vấn đề: Chính phủ đã kêu gọi người dân, doanh nghiệp hỗ trợ, cùng tham gia đàm phán, mua và nhập vắc xin về Việt Nam, đến nay đã có doanh nghiệp nào đăng ký việc nhập vắc xin? Việc kiểm soát chất lượng vắc xin thế nào?

Đại diện Bộ Y tế tham gia họp báo, Thứ trưởng Trương Quốc Cường thông tin, để có nguồn vắc xin cho người dân tiếp cận, Chính phủ có chủ trương khuyến khích, tạo điều kiện cho mọi cá nhân, doanh nghiệp có khả năng tiếp cận, đưa vắc xin về Việt Nam.

Các cá nhân, đơn vị có thể tham gia bằng 2 cách, ủng hộ vào Quỹ vắc xin hoặc trực tiếp kết nối với các nhà sản xuất để nhập khẩu vắc xin về Việt Nam.

Về vấn đề kiểm định chất lượng vắc xin nhập về, Thứ trưởng Bộ Y tế phân tích, vắc xin ngừa Covid-19 trên toàn thế giới được sản xuất trong tình trạng khẩn cấp. Có những vắc xin yêu cầu điều kiện bảo quản ngặt nghèo, như phải ở nhiệt độ -75 độ C mà Việt Nam chưa có cơ sở đáp ứng.

Vì thế, việc kiểm định vắc xin nhập về cũng không thể áp theo tiêu chí, điều kiện trong nước xây dựng mà phải chấp nhận những điều kiện do tổ chức Y tế thế giới (WHO) hoặc một số cơ quan chức năng của các nước bạn như FDA - Mỹ đã kiểm định.

"Vậy nên, để đảm bảo chất lượng hàng về thì vắc xin phải mua từ chính hãng sản xuất chứ không được mua qua đơn vị trung gian vì về Việt Nam không phải nội dung nào cũng có thể kiểm định được trong khi điều kiện về bảo quản nhiều trường hợp đặc biệt khó" - Thứ trưởng Trương Quốc Cường phát biểu.

Về tiến độ nhập khẩu vắc xin, ông Cường nhắc lại, hiện nay, theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, của Chính phủ, Bộ Y tế nhận nhiệm vụ phải lo được 150 triệu liều vắc xin để tiêm được cho 70% dân số. Cơ bản, đến giờ các nguồn vắc xin Việt Nam ký kết được hợp đồng/cam kết đã đảm bảo đủ cho mục tiêu này.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Trương Quốc Cường trình bày một vấn đề khó khăn là có những điều kiện "không thể đàm phán" trong các hợp đồng cung cấp vắc xin này. Đó là điều kiện miễn trách nhiệm với những sự cố xảy ra trong quá trình sử dụng, tiêm vắc xin; điều kiện phải chấp nhận việc giao hàng có thể không đúng tiến độ.

Thứ trưởng Cường lý giải, việc giao hàng không đúng tiến độ có một lý do, Việt Nam là một trong những nước được đánh giá là phòng chống dịch rất tốt nên nhiều khi vắc xin phòng Covid-19 đã được sản xuất để cung ứng cho Việt Nam lại phải dành cho những quốc gia có tình hình dịch bệnh khó khăn hơn.

"Ví dụ, lô vắc xin mới đây, đáng ra đã về tới Việt Nam nhưng thời điểm đó, diễn biến dịch Covid-19 tại 2 quốc gia láng giềng rất căng thẳng nên đơn vị cung ứng đã quyết định điều gấp, đưa sang Lào, Campuchia. Theo đó, Việt Nam chỉ nhận được một nửa số lượng của lô vắc xin này. Nói vậy để thấy, việc cung ứng như này là hoàn toàn phụ thuộc vào nhà sản xuất" - ông Cường trình bày.

Thứ trưởng Bộ Y tế thông tin thêm, đến nay, hãng Pfizer cam kết trong quý 3/2021 sẽ chuyển về Việt Nam 15 triệu liều (một nửa số lượng so với hợp đồng ký kết). AstraZeneca cũng cam kết 30 triệu liều trong 2 quý cuối năm. Chương trình Covax Facility cũng có mức cam kết tương tự. Quỹ đầu tư của Nga thì cam kết trong 2021 dành cho Việt Nam 20 triệu liều. Việt Nam cũng đề nghị mua được thêm từ Covax 10 triệu, mua của Pfizer 10 triệu nữa, tức tổng cộng đã có 170 triệu liều được cam kết.  

Quỹ vắc xin ngừa Covid-19 đã có dư gần 104 tỷ đồng

Thông tin Việt Nam lập Quỹ vắc xin ngừa Covid-19 hiện được dư luận, người dân rất quan tâm, kỳ vọng. Theo tính toán của Bộ Tài chính, Việt Nam cần khoảng 25.000 tỷ đồng mua ít nhất 150 triệu liều vắc xin, để tạo miễn dịch cho 70% dân số từ 18 tuổi trở lên. Vấn đề đặt ra, đến giờ Quỹ đã có bao nhiêu tiền để lo việc này?

Trả lời câu hỏi, Thứ trưởng Bộ Tài chính Tạ Anh Tuấn nhận định:  Tiêm vắc xin ngừa Covid-19 cho toàn dân là giải pháp phòng chống dịch rất quan trọng. Thực tế, nguồn kinh phí cần có để mua cũng như để tiêm vắc xin cho hầu hết người dân rất lớn. Ông Tuấn xác nhận con số 25.000 tỷ đồng, theo tính toán sơ bộ của Bộ Y tế. Ngoài ra, cũng phải tính đến chi phí tiêm nhắc lại hằng năm.

"Quan điểm của Đảng và Nhà nước là Việt Nam sẽ dùng nguồn ngân sách Nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp thông qua xã hội hóa để mua và tiêm vắc xin cho người dân. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng thành lập Quỹ vắc xin.

Ngay sau đó, Bộ Tài chính cũng có quyết định thành lập Ban Quản lý Quỹ, cũng như có Thông tư hướng dẫn về cơ chế quản lý Quỹ đảm bảo công khai, minh bạch, rõ ràng" - Thứ trưởng Bộ Tài chính nói. Liên quan đến việc huy động nguồn Quỹ, số dư của Quỹ, lãnh đạo Bộ Tài chính thông tin con số gần 104 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế đã được các đơn vị tài trợ khoảng 1.000 tỷ đồng và sẽ chuyển vào Quỹ. Bộ Tài chính cũng đang tích cực làm việc với các đơn vị liên quan, như các doanh nghiệp thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cam kết ủng hộ cho Quỹ hơn 2.000 tỷ đồng. Các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, từ FDI cũng như doanh nghiệp tư nhân và một số đơn vị ngoài các doanh nghiệp thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp rất hưởng ứng trong việc ủng hộ Quỹ vắc xin.

Theo Thứ trưởng Tạ Anh Tuấn, sắp tới đây, Bộ Tài chính phối hợp với Văn phòng Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ khai trương và phát động các thành phần kinh tế, các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân tham gia ủng hộ Quỹ vắc xin. Bộ cũng đã làm việc với Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cũng như các bộ, ngành liên quan như Bộ TT&TT để ủng hộ Quỹ bằng nhiều hình thức đơn giản và thuận tiện nhất, góp phần cùng ngân sách Nhà nước đảm bảo đủ nguồn kinh phí để mua vắc xin ngừa Covid-19.