"Khát" vốn đầu tư hạ tầng, TPHCM kêu gọi hợp tác công tư

Phát biểu tại hội thảo quốc tế về hợp tác công tư trong một số lĩnh vực ở TPHCM sáng 27/3, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong nói rằng xã hội hóa đầu tư có thể cùng lúc giải quyết được 4 mục tiêu. Đó là tiết kiệm ngân sách, giảm áp lực nợ công, phát triển đồng bộ kết nối hạ tầng và tạo sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các thành phần kinh tế.

Trong đó, hợp tác công tư (PPP) được xem là một trong giải pháp tối ưu để giải quyết bài toán thiếu vốn về đầu tư cơ sở hạ tầng, dịch vụ, nhất là các địa phương có nhu cầu đầu tư lớn như TPHCM.

Trong thời gian qua, TPHCM cũng đạt được một số thành tựu từ việc xã hội hóa đầu tư. Tuy nhiên, ông Phong cho rằng thực tiễn triển khai hợp tác công tư vẫn còn nhiều thách thức, rào cản cần vượt qua để nâng cao hiệu quả đầu tư.

Theo người đứng đầu chính quyền thành phố, hệ thống hành lang pháp lý cần được bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp thực tiễn. Ông cũng mong muốn các tổ chức quốc tế, các doanh nghiệp kiên trì hợp tác đầu tư, đặt niềm tin vào các cải cách của thành phố.

“Chúng tôi cam kết tạo mọi điều kiện tốt nhất để các nhà đầu tư có những trải nghiệm mới khi lựa chọn thành phố là điểm đến đầu tư lâu dài”, ông Phong khẳng định.

Tại hội thảo, bà Victoria Rigby Delmon – Cố vấn cao cấp của Ngân hàng Thế giới (WB) đã chỉ ra những hạn chế trong thu hút đầu tư PPP tại TPHCM. Theo bà, do hạn chế về kinh nghiệm đầu tư PPP nên nhiều dự án đầu tư của thành phố kết quả không nhất quán.

Bên cạnh đó, hầu hết các dự án đều theo đề xuất của nhà đầu tư với phần lớn dự án BT (đổi đất lấy hạ tầng) hoặc phương án tuyển chọn từ một nguồn duy nhất, dẫn tới thiếu tính minh bạch và cạnh tranh.

“Nhà đầu tư tư nhân rất nhạy cảm với rủi ro quốc gia, đặc biệt là tham nhũng”, bà Victoria nhận định.

Ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia tại Việt Nam, Ngân hàng Thế giới cho rằng để duy trì lợi thế cạnh tranh cũng như giải quyết các thách thức từ tốc độ đô thị hóa nhanh, thành phố cần đầu tư hạ tầng nhiều hơn, đặc biệt là lĩnh vực giao thông, môi trường, y tế…

“Nếu chỉ dựa vào đầu tư công thì thành phố không đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn về hạ tầng và dịch vụ. Vì vậy, thành phố cần cải thiện hiệu quả đầu tư công và hướng đến việc phát huy tốt hơn nguồn lực từ khu vực tư nhân. PPP sẽ một giải pháp giải quyết được nhu cầu hạ tầng và gia tăng phúc lợi xã hội”, ông Ousmane Dione nói.

Dẫn chứng nhiều quốc gia đã thành công với PPP, song đại diện Ngân hàng Thế giới lưu ý rằng không phải lúc nào cũng thành công ở mọi quốc gia và có nhiều trường hợp đã thất bại.

“Để triển khai PPP thành công, các bên tham gia phải nhìn nhận đây là mô hình hợp tác dài hạn, trong đó khu vực công và tư cùng chia sẻ không chỉ lợi ích mà cả rủi ro. Nếu hai chủ thể trên không được chia sẻ đồng đều thì khả năng thất bại rất cao”, ông Ousmane Dione nói.

Theo ông, khung pháp lý, quy định và thể chế cũng phải rõ ràng, chặt chẽ để giúp các nhà đầu tư có thể chấp nhận rủi ro trong dài hạn với mức độ chắc chắn nhất định.

Hiện có một số hình thức PPP phổ biến được áp dụng ở TPHCM như: BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao), BT (xây dựng - chuyển giao), BOO (xây dựng - sở hữu - vận hành)…

Từ năm 2010 đến giữa năm 2015 trên địa bàn TPHCM có 13 dự án BOT, BT trong lĩnh vực giao thông, môi trường được triển khai với giá trị gần 33.000 tỷ đồng của 8 nhà đầu tư.

Trong đó có 5 dự án trong lĩnh vực giao thông đã hoàn thành với tổng mức đầu tư hơn 7.000 tỷ, 8 dự án đã ký hợp đồng hoặc đang triển khai với tổng mức đầu tư gần 26.000 nghìn tỷ đồng.

Một số dự án có thể kể tới như dự án xây dựng cầu Phú Mỹ; dự án đường kết nối cầu Phú Mỹ; Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A đoạn An Sương- An Lạc; Dự án xa lộ Hà Nội; Dự án cầu Bình Triệu 2; Dự án xây dựng đường nối từ đường Nguyễn Duy Trinh vào khu công nghiệp Phú Hữu.

Hiện, thành phố tiếp tục triển khai một số dự án như xây dựng 4 tuyến đường chính trong khu đô thị Thủ Thiêm (12.000 tỷ đồng), dự án giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM, có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (gần 10.000 tỷ đồng), cầu Thủ Thiêm 2 (3.100 tỷ đồng)…

Quốc Anh