Hy vọng về những khu đô thị dành riêng cho công nhân

Khu đô thị dành riêng cho công nhân

Mới đây, tại thủ đô Tokyo của Nhật Bản, hai doanh nghiệp lớn của nước này là Công ty cổ phần Đầu tư-Phát triển N&G (N&G Corp) và Shimizu Corp đã ký kết thỏa thuận về việc hợp tác xây dựng và phát triển khu công nghiệp hỗ trợ đầu tiên ở Hà Nội, với tổng số vốn đầu tư dự kiến lên tới gần 1 tỷ USD. Buổi ký kết có sự tham dự của lãnh đạo thành phố Hà Nội.

Theo thỏa thuận, hai bên sẽ hợp tác không chỉ xây dựng và phát triển khu công nghiệp hỗ trợ Nam Hà Nội (HANSSIP) mà còn cả Khu đô thị dịch vụ, nhà ở cho công nhân trong khu công nghiệp này trên cơ sở mở rộng cụm công nghiệp Đại Xuyên ở huyện Phú Xuyên, Hà Nội.

Thậm chí, với tổng diện tích khoảng 650ha, HANSSIP sẽ là tổ hợp phức hợp công nghiệp, đô thị-dịch vụ, giao thông vận tải, trung tâm thương mại, ngân hàng, y tế, trường học.

Một sự kiện đáng chú ý khác diễn ra cùng thời điểm tại Cụm công nghiệp Gián Khẩu, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Công ty Liên doanh Lifepro Vietnam, chủ đầu tư Dự án LuxFashion (Dệt-Nhuộm-May công nghiệp đồng bộ khép kín từ A đến Z) - doanh nghiệp đã mua lại nhiều thương hiệu trung, cao cấp - cam kết sẽ dành 600-800 tỷ đồng phát triển nhà ở cho công nhân làm việc tại nhà máy.

Ông  Boubker El Fehdi, Tổng giám đốc điều hành cho biết, hiện công ty đang sử dụng khoảng 2.000 công nhân. Năm 2013 số lượng công nhân sẽ tăng lên 5.000 người (cả lao động địa phương và các tỉnh lân cận). Trong năm 2012 này, công ty sẽ bắt tay xây dựng khu nhà ở cho công nhân với mục tiêu đáp ứng 70-80% nhu cầu. Dự kiến, công trình sẽ hoàn thành vào năm 2013. 

Chính quyền hỗ trợ gián tiếp

Việc doanh nghiệp mong muốn người lao động có chỗ ở ổn định thì ai cũng hiểu nhưng để biến sự mong muốn đó thành hành động thì không phải ai cũng dám làm hoặc đủ khả năng để làm.

Sở dĩ những doanh nghiệp nói trên cam kết sẽ làm được là bởi họ đã, đang và sẽ nhận được những chính sách ưu đãi hỗ trợ từ phía Chính phủ. Điển hình các nhà đầu tư hoạt động trong HANSSIP sẽ nhận được các ưu đãi đặc biệt và sự hỗ trợ từ mọi phía trong suốt quá trình hoạt động như thu xếp nguồn tài chính, tuyển dụng và đào tạo lao động, hợp tác trao đổi công nghệ, định hướng và liên kết sản phẩm đầu ra cho doanh nghiệp.

Hay như Công ty Liên doanh Lifepro Vietnam cũng sẽ được miễn tiền thuê đất trong 11 năm kể từ ngày xây dựng hoàn thành và đưa nhà máy vào hoạt động trên diện tích rộng trên 13ha trong khu công nghiệp. Bên cạnh đó, Lifepro Vietnam còn được miễn thuế thu nhập trong 3 năm, kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50% trong 7 năm tiếp theo.

Theo thống kê của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, hiện cả nước có khoảng 1,6 triệu lao động trực tiếp đang làm việc tại các KCN và hàng triệu công nhân, lao động tại các xí nghiệp, cơ sở sản xuất quy mô lớn thuộc các cụm công nghiệp hoặc độc lập.

Tuy nhiên, chỉ mới có 20% công nhân có chỗ ở ổn định và khoảng 80% đang phải đi thuê nhà với mức giá từ 150.000 đến 200.000 đồng/người/tháng với điều kiện ăn ở rất kém, chi phí sinh hoạt cao trong khi thu nhập bình quân của người lao động tại các KCN chỉ khoảng 2,5 triệu đồng/tháng.

Thậm chí theo như ông Vũ Văn Hòa, Trưởng Ban quản lý các khu chế xuất (KCX) và khu công nghiệp (KCN) TPHCM, hiện có đến hơn 97% công nhân làm việc trên địa bàn phải tự túc chỗ ở.

Tại Cần Thơ thì chưa có dự án nhà ở công nhân nào được triển khai cho dù đã có 8 KCN đi vào hoạt động. Còn Tây Ninh thì KCN lại không quy hoạch đất để xây nhà ở cho công nhân…

Trong khi đó, mục tiêu phát triển 110 dự án nhà ở cho công nhân (tương đương 960.000 người) từ 2010-2015 theo Quyết định 66 của Thủ tướng dự kiến sẽ chỉ hoàn thành được… 13%. Hơn nữa, 9 dự án đã hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng đều chủ yếu là sử dụng nguồn vốn từ ngân sách.

Chính vì vậy, theo ý kiến của một số chuyên gia, để phát triển nhà ở công nhân một cách bền vững cần bắt đầu từ những chính sách ưu đãi, hỗ trợ cụ thể gắn liền với những cam kết của doanh nghiệp đối với quyền lợi của người lao động.

Lan Hương