Hơn 15.000 hợp tác xã nông nghiệp Việt Nam hoạt động ra sao?

Ngày 12/12, tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã diễn ra hội thảo "Phân tích quy trình hợp nhất - trường hợp các HTX đang được hỗ trợ bởi dự án VCED và kinh nghiệm của Liên hiệp HTX La Coop".

Tại hội thảo trên, ông Lê Đức Thịnh, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) cho biết: Tính đến hết tháng 10/2019, cả nước có 15.040 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp. Trong đó, chỉ có 60% tổng số HTX này hoạt động hiệu quả và có 3.900 HTX tham gia được vào chuỗi giá trị nông sản.

Theo ông Thịnh, khó khăn mà các HTX Việt Nam đang gặp phải đó là: Phần lớn các HTX của chúng ta vẫn ở quy mô nhỏ, không đủ sức cạnh tranh trên thị trường nên khả năng tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng hay các tổ chức tín dụng rất khó khăn; đội ngũ cán bộ quản lý các HTX được đào tạo bài bản còn hạn chế; cơ sở vật chất của HTX còn khó khó khăn như chính sách về đất đai để đầu tư về nhà xưởng, khu sơ chế nông sản, kho bảo quản nông sản;...

"Tại hội thảo này, chúng tôi cũng mời sang các chuyên gia hàng đầu của Canada đến tìm hiểu Việt Nam để họ cùng thảo luận với mình về thực trạng, nhu cầu giải pháp để làm thế nào để giúp cho HTX đi bằng nhiều con đường khác nhau. HTX bé thì kết nạp thêm xã viên vào để tạo ra quy mô lớn hơn. Bên cạnh đó, các HTX bé có thể chia sẻ hoạt động của mình như cùng chung giám đốc, cùng chia tài sản. Nhưng quan trọng các HTX phải hợp nhất lại với quy mô lớn hơn để tạo ra sức mạnh tập thể, tạo ra sức mạnh về kinh tế quy mô, giúp cho kinh doanh của các HTX hiệu quả hơn" - ông Thịnh cho biết.

Ông Thịnh nói thêm, các HTX hợp nhất lại với nhau và tham gia vào chuỗi giá trị nông sản là quy luật tất yếu của sự phát triển, chỉ có điều diễn ra nhanh hay chậm.

"Canada là đất nước hình mẫu về phát triển các HTX nông nghiệp. Tỉnh Quebec của Canada chỉ có 8 triệu dân nhưng mà họ có hơn 11 triệu thành viên HTX, nghĩa là một người dân có thể tham gia nhiều HTX và gần như vào HTX là niềm tự hào của mỗi người dân. Tháng 11/2015, Chính phủ Canada đã hỗ trợ dự án Phát triển doanh nghiệp hợp tác xã Việt Nam (VCED) nhằm góp phần giảm nghèo và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, với số tiền là 12,9 triệu dollar Canada (CAD) trong vòng 5 năm (từ 2015 - 2020)" - ông Thịnh thông tin.

Tại hội thảo trên, ông Calaude Boisvert, thành viên Ban Quản trị Liên hiệp HTX La Coop cho biết: Các HTX Việt Nam phải sử dụng sức mạnh của đòn bẩy. 

Ông Calaude Boisvert giải thích, các khác biệt cơ bản giữa công ty tư nhân và HTX: Công ty tư nhân có vốn và cần sản phẩm của các nông dân bán ra thị trường; chỉ muốn mua sản phẩm của nông dân ở giá thấp có thể và tối đa hóa lợi nhuận của họ; chia tách những người nông dân để họ không biết gì về thị trường.

Còn các HTX phải đoàn kết các nông dân (thành viên) và đối xử với họ một cách bình đẳng; có sản phẩm nhưng thiếu vốn; mong muốn có giá công bằng và tối đa hóa lợi nhuận cho thành viên.

"Theo quan điểm của tôi, nếu HTX muốn trở thành một "người chơi" thực sự nghiêm túc, HTX không có lựa chọn nào khác ngoài việc hợp tác lại với nhau bằng các HTX quy mô lớn hơn và hiệu quả hơn về chi phí, chuyên nghiệp hơn" - ông Calaude Boisvert nói.

Còn theo bà Gaby Breton, Trưởng đại diện Dự án Socodevi (một tổ chức phi lợi nhuận Canada): Hội thảo này nhằm chia sẻ kinh nghiệm về hoạt động của các HTX Canada trong quá trình phát triển.

"Từ những bài học kinh nghiệm này, Việt Nam có thể tận dụng những kinh nghiệm có thể đạt được, từ đó, vượt qua những trở ngại khó khăn, do đó, quá trình phát triển có thể được rút ngắn lại để tạo nên vị thế của mình trên thị trường" - bà Gaby Breton cho biết.

Nguyễn Dương