Hoàn thiện chính sách, pháp luật phát triển nghề công tác xã hội

Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam phối hợp với Cục Bảo trợ xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) vừa tổ chức Tọa đàm "Công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp: Thực trạng và giải pháp".

TS. Trần Doãn Tiến - Tổng Biên tập Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam cho biết, tình trạng gia tăng các tiêu cực xã hội, bạo lực, bạo hành, trẻ em bị xâm hại, bỏ nhà đi lang thang, tệ nạn xã hội,… đang trở thành những vấn đề xã hội nhức nhối, thậm chí có không ít những vụ án nhẫn tâm gây chấn động dư luận.

Báo cáo được công bố bởi các tổ chức trong thời gian qua, đối tượng cần trợ giúp xã hội ở nước ta chiếm một số lượng lớn trên tổng dân số (chiếm khoảng 28% dân số). Theo đó, đối tượng phục vụ của các Trung tâm cung cấp dịch vụ Công tác xã hội là khá rộng, gồm người già, người tàn tật, người nhiễm HIV/AIDS, trẻ em mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi, bệnh nhân ở các bệnh viện, thân chủ ở tòa án, học sinh ở trường học, trường giáo dưỡng…

Tuy nhiên, hiện nay sự quan tâm, nhận thức về đối tượng cần trợ giúp xã hội và mạng lưới cơ sở trợ giúp xã hội của nhiều cấp, nhiều ngành và cộng đồng còn hạn chế nên nhiều nhóm đối tượng là người khuyết tật, người bị bệnh tâm thần, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, người nhiễm HIV/AIDS thường bị kỳ thị, coi thường, xa lánh. Gia đình đối tượng phải chăm sóc lâu ngày nên chán nản, cùng với khó khăn về kinh tế đã buông xuôi, để lang thang hoặc phó mặc cho xã hội.

Ông Tiến cho rằng, bằng sự tham gia vào quá trình giải quyết các vấn đề xã hội, quá trình tăng cường năng lực giải phóng tiềm năng của mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng, các hoạt động công tác xã hội chuyên nghiệp đã tồn tại ở nhiều quốc gia trên thế giới và có quá trình phát triển hơn 100 năm qua.

Ở Việt Nam hiện nay, công tác xã hội đang là một trong những vấn đề đặc biệt quan trọng và dành được nhiều quan tâm của các nhà xã hội học, nhà nghiên cứu cũng như các nhà quản lý và các cấp lãnh đạo… Tuy nhiên, công tác xã hội ở Việt Nam chưa được phát triển theo đúng ý nghĩa của nó trên tất cả các khía cạnh.

Ngoài các cơ sở thuộc ngành Lao động - Thương binh và Xã hội thì phần lớn các hoạt động trợ giúp hiện nay có nguồn gốc là hoạt động tự phát và tự nguyện trên tinh thần giúp người và từ thiện được thực hiện bởi các cá nhân, tổ chức như Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ, Phụ nữ, Thanh niên, các tổ chức tôn giáo...

"Các hoạt động này chưa được thừa nhận là một nghề chuyên nghiệp nên những đòi hỏi về các điều kiện, tiêu chuẩn hay các yêu cầu về kiến thức chuyên môn, kỹ thuật cũng như các kỹ năng đặc thù cần thiết trong quá trình hoạt động trợ giúp hay thực hiện dịch vụ công tác xã hội vẫn chưa được quy định đầy đủ"- ông Tiến đánh giá.

Tiếp tục hoàn thiện chính sách để phát triển nghề công tác xã hội

TS. Nguyễn Văn Hồi - Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho rằng, ở nước ta các hoạt động công tác xã hội nói chung và công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp nói riêng chủ yếu thông qua các hoạt động trợ giúp, hỗ trợ người cao tuổi, trẻ em mồ côi, người khuyết tật…

Hiện nay, ngoài hoạt động hỗ trợ do các cơ sở thuộc ngành Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện, phần lớn hoạt động trợ giúp là tự phát và tự nguyện trên tinh thần "lá lành đùm lá rách" của cá nhân và Hội Chữ thập đỏ, phụ nữ, thanh niên, các tổ chức tôn giáo. Do đó cần phải tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật phát triển nghề công tác xã hội.

Theo ông Hồi, các địa phương cần đào tạo và tập huấn kỹ năng cho số cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội đang làm việc tại các xã, phường, thị trấn. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền về tầm quan trọng của công tác xã hội, góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội tiên tiến, giữ vững ổn định chính trị, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Trong khi đó, bà Lê Vân Anh- Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp) nhận định hiện nay đội ngũ làm công tác xã hội đang thực hiện theo vai trò kiêm nhiệm, không chuyên trách nên đã ảnh hưởng đến chất lượng trong công tác xã hội. Còn dịch vụ trợ giúp đang ở phạm vi hẹp mới chỉ dừng lại ở hỗ trợ pháp lý; hệ thống pháp luật liên quan đến công tác xã hội chưa hoàn thiện…

Tại buổi tọa đàm, nhiều ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học cũng thống nhất cần tuyên truyền sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân và các đối tượng cần được hỗ trợ về công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp cũng như các nhà quản lý có thêm góc nhìn khách quan về những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc đang gặp phải. Từ đó sẽ đưa ra các giải pháp, định hướng phát triển công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp trong thời gian tới.